عموم جامعه عقد و نامزدی را به یک معنا تلقی می‌نمایند. اما از نظر حقوقی عقد و نامزدی متفاوت از یکدیگرند و آثار حقوقی متفاوتی را بر جای می‌گذارند. در این نوشتار به این موضوع می‌پردازیم. پیشنهاد می‌شود جهت مشاوره حقوقی آنلاین با وکیل خانواده به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید. وکلای متخصص امور خانوادگی در دپارتمان تخصصی حقوق خانواده و امور حِسبی لاوین آماده‌ی ارائه خدمات حقوقی با کیفیتی متفاوت به شما می‌باشند.
فهرست مطالب
تفاوت عقد و نامزدی
عقد و نامزدی با یکدیگر متفاوت‌اند. در ادامه این تفاوت را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
1- نامزدی
مطابق با ماده 1035 قانون مدنی ایران، نامزدی به معنای وعده‌ی ازدواج است. به عبارت دیگر اگر یک زن و مرد با یکدیگر قرار ازدواج بگذارند، نامزدی نام دارد.
نامزدی از نظر قانونی یک قرارداد مستقل است که نسبت به عقد نکاح یا ازدواج یک پیش قرارداد محسوب می‌شود. این قرارداد از نظر قانونی الزام آوار نیست زیرا نمی‌توان کسی را به ملزم به ازدواج با دیگری نمود. الزام به ازدواج مخالف با اخلاق حسنه است و از این رو نمی‌توان کسی را جهت ازدواج اجبار کرد.
بنابراین هر یک از طرفین نامزدی می‌توانند تا پیش از جاری شدن صیغه عقد نکاح از نامزدی رجوع نمایند. به علت رجوع از نامزدی نمی‌توان از دیگری خسارت دریافت نمود. مگر در صورتی که یکی از طرفین نامزدی از ابتدا با اکراه دیگری و یا فریب کاری و قضد آزار و ضرر رساندن به او، وعده ازدواج داده باشد.
2- عقد ازدواج
از نظر حقوقی تمام قرارداد‌ها، عقد هستند. اما عموم مردم زمانی این واژه را به کار می‌برند که صیغه عقد نکاح دائم یا ازدواج میان دو طرف جاری شود.
مطابق با ماده 1062 قانون مدنی «نکاح واقع می‌شود به ایجاب و قبول به الفاظی که صریحاً دلالت بر قصد ازدواج نماید». بنابراین، از نظر حقوقی تا زمانی که صیغه عقد نکاح جاری نشود، دو نفری که به یکدیگر وعده ازدواج داده‌اند، نامزد تلقی می‌شوند. از این رو آثار حقوقی قرارداد نامزدی بر رابطه آن‌ها جاری است و در صورت برهم خوردن نامزدی بر اساس آثار حقوقی مذکور، تصمیمیم‌گیری می‌شود. اما پس از جاری شدن صیغه عقد نکاح یا ازدواج، نامزد‌ها به زن و شوهر تبدیل می‌شوند و آثار حقوقی عقد نکاح بر رابطه میان آن‌ها جاری می‌شود. این تفاوت
در خصوص عقد و نامزدی باید این نکته را مد نظر قرار دهید که پایان عقد نکاح با فسخ نکاح یا طلاق است. در حالی که پایان دادن به نامزدی به فسخ یا طلاق احتیاجی ندارد.
آثار برهم خوردن نامزدی نسبت به هدایا
نامزدی ممکن است به دلیل پشیمانی یا فوت هر یک از طرفین برهم بخورد. پس از برهم خوردن نامزدی، مهمترین موضوع تعیین و تکلیف هدایای نامزدی است. در ادامه این موضوع را بررسی می‌کنیم.
برهم خوردن نامزدی به دلیل پشیمانی
اگر یکی از طرفین از نامزدی رجوع کند و به وعده ازدواج خود عمل نکند، در مورد هدایا به ترتیب زیر عمل می‌شود:
1- اگر هدایا موجود باشند: باید بازگردانده شوند. در این خصوص تفاوتی ندارد که هدایا مصرف شدنی باشند مانند عطر یا غیر مصرف شدنی باشند مانند طلا؛
2- اگر هدایا از بین برود: چنانچه هدیه مصرف شدنی باشد مانند عطر، لازم نیست چیزی پرداخت شود. اما اگر هدیه مصرف شدنی نباشد مانند طلا، باید قیمت آن بازگردانده شود. مگر آن که شخصی که هدیه مصرف نشدنی را دریافت کرده است اثبات نماید که از بین رفتن کادو به دلیل تقصیر اون نبوده است.
برهم خوردن نامزدی به دلیل فوت
اگر نامزدی به دلیل فوت برهم بخورد، در صورتی که هدایا باقی باشند بازگردانده می‌شوند و در صورتی که باقی نباشند، لازم نیست چیزی بازگردانده شود.
پرسش و پاسخ مرتبط
تفاوت عقد و نامزدی چیست؟
عقد و نامزدی با یکدیگر متفاوتند. نامزدی به معنای وعده ازدواج است. با نامزدی دو نفر زن و شوهر محسوب نمی‌شوند. بنابراین نامزدی تابع قواعد ازدواج نیست. اما به محض این که صیغه عقد نکاح جاری شود، دو نفر زن و شوهر محسوب می‌شوند و رابطه آن‌ها تابع قواعد ازدواج است.
نامزدی چگونه برهم می‌خورد؟
نامزدی با پشیمانی یا فوت یکی از طرفین که به یکدیگر وعده ازدواج داده‌اند برهم می‌خورد.
آیا می‌توان شخصی را به ازدواج با دیگری اجبار کرد؟
خیر. این موضوع ممکن نیست. حتی اگر دو نفر با یکدیگر نامزد باشند، یعنی صرفاً وعده ازدواج به یکدیگر بدهند را نمی‌توان به ازدواج با یکدیگر ملزم نمود. این موضوع برخلاف اخلاق حسنه است و از نظر حقوقی اگر ازدواج با اجبار صورت بگیرد، باطل است.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
