یکی از اقدامات دادگاه در خصوص پرونده‌های قضایی صدور رأی می‌باشد. زمانی که دادگاه در خصوص پرونده‌ای تصمیم‌گیری می‌نماید می‌بایست نتیجه و آنچه که تصمیم گرفته است را مکتوب و به صورت دادنامه تهیه و به طرفین دعوا یا وکلای آنان ابلاغ نماید تا به این ترتیب آنان از نتیجه پرونده آگاه شوند.
در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین به این پرسش پاسخ می‌دهیم که دادنامه چیست و از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است. جهت آشنایی بیشتر با دادنامه و قسمت‌های آن توصیه می‌شود این نوشتار را تا انتها مطالعه نمایید.
فهرست مطالب
دادنامه چیست؟
در جریان رسیدگی به دعاوی حقوقی یا کیفری پس از اتمام فرایند رسیدگی قضایی به پرونده مرجع صالح اقدام به صدور رأی می‌نماید که می‌تواند در قالب حکم یا قرار باشد. رأی دادگاه پس از انشاء لفظی می‌بایست مکتوب شود و دادرس یا دادرسان آن را امضاء نمایند. به رأی پاک نویس شده و تایپ شده که در فرم مخصوص چاپی تنظیم شده است دادنامه می‌گویند. لازم است که دادنامه مجدد به امضای قاضی برسد. دادنامه به تعداد اصحاب دعوا یا وکلای آنان تهیه و ابلاغ می‌گردد.
دادنامه از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟
از منظر قانونی دادنامه دارای سه بخش کلی می‌باشد که هر بخش اطلاعات مخصوص به خود را دارد. این قسمت‌های مختلف عبارت است از:
الف- مقدمه: قسمت ابتدایی دادنامه که شامل اطلاعاتی همچون مشخصات طرفین، خلاصه‌ای از دلایل طرفین و دعوای مطروحه می‌باشد؛
ب- اسباب موجهه: آن بخش از دادنامه که قاضی ادله و جهات موضوعی و حکمی طرفین و ذکر استدلال، دلایل یکی از طرفین را برتری می‌دهد و با احراز استحقاق وی، استدلالات رأی خود را ارائه میکند اسباب موجهه نام دارد.
برای مثال چنانچه در رأی دادگاه آمده باشد که:
با توجه این که مالکیت خواهان نسبت به خودرو به استناد سند رسمی که مصون از تعرض مانده محرز است و طبق نظر کارشناس به خودروی مزبور بیست میلیون ریال خسارت وارد شده و خسارت ناشی از تقصیر خوانده است، حکم محکومیت خوانده به پرداخت بیست میلیون ریال به استناد ماده یک قانون مسئولیت مدنی در حق خواهان صادر و اعلام می‌شود؛
مالکیت خواهان نسبت به خودرو، ورود خسارت و میزان آن و تقصیر خوانده اسباب موجهه‌ی حکم یا جهات موضوعی آن و استناد به ماده یک قانون مسئولیت مدنی جهت قانونی حکم به شمار می‌آیند. جمع این دو اسباب موجهه‌ی دادنامه است.
ج- منطوق حکم: تصمیم و نتیجه نهایی دادگاه راجع به دعوا را منطوق حکم می‌گویند که به موجب آن اختلاف میان طرفین حل و فصل می‌شود.
توجه داشته باشید در مثال بالا مسئول بودن خوانده و حکم محکومیت او به پرداخت بیست میلیون ریال منطوق یا نتیجه حکم است.
مفاد دادنامه حقوقی
برای حل اختلافات و دعاوی حقوقی میان اشخاص دادگاه اقدام به صدور رأی می‌نماید. دادنامه در دعوای حقوقی از قسمت‌های زیر تشکیل شده است:
الف- تاریخ تشکیل جلسه دادرسی و عادی یا فوق العاده بودن وقت دادرسی؛
ب- مشخصات خوانده و خواهان یا وکیل یا نمایندگان قانونی آنان به انضمام اقامتگاه؛
ج- موضوع دعوا و درخواست خواهان؛
د- جهات، دلایل، مستندات، اصول و مواد قانونی که رأی بر اساس آن صادر شده است؛
و- تصریح به قابل اعتراض بودن یا غیر قابل اعتراض بودن رأی دادگاه توسط طرفین دعوا؛
ه- ذکر غیابی یا حضوری بودن رأی صادره توسط دادگاه؛
ی- مشخصات و سمت دادرس یا دادرسان.
مفاد دادنامه کیفری
قسمت‌های مختلف دادنامه در دعوای کیفری عبارت است از:
الف- نام و مشخصات کامل متهم و در صورت وجود شاکی مشخصات وی و وکلای هر یک از آنان؛
ب- عنوان جرم یا اتهامی که به متهم نسبت داده شده است و با آن عنوان مورد پیگرد کیفری قرار گرفته است؛
ج– حکم دادگاه؛
د- حضوری یا غیابی بودن حکم؛
ه- قابل اعتراض بودن و غیرقابل اعتراض بودن حکم.
پرسش و پاسخ مرتبط
حکم چیست؟
رأی دادگاه زمانی حکم می‌باشد که درباره ماهیت دعوا بوده یعنی در حکم مشخص می‌شود حق با کیست؟ چه نوع حقی را داراست؟ و به چه میزان حق دارد. با صدور حکم می‌بایست اختلاف میان طرفین حل شود. صدور حکم ارتباط دعوا با مرجع قضایی را قطع می‌نماید و دعوا را از آن مرجع قضایی خارج میکند.
دادنامه چیست؟
رأی پاک نویس شده و تایپ شده دادگاه است که در فرم مخصوص چاپی تنظیم می‌شود.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین- سمانه جعفرپور”
