مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز چهارشنبه در تاریخ 26 اردیبهشت 1403 به جزئیات لایحه اصلاح ماده 87 قانون مدیریت کشوری رسیدگی نمود. نمایندگان با تبصره 3 این لایحه مبنی بر افزایش تعطیلات آخر هفته و تعطیلی روز شنبه موافقت نمودند. این موافقت در حالی حاصل شد که بر اساس اصل 17 قانون اساسی تعطیلی رسمی هفتگی روز جمعه می‌باشد. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین قصد داریم به بررسی این مصوبه مجلس شورای اسلامی و تعارض آن با اصل 17 قانون اساسی بپردازیم.
فهرست مطالب
تصویب تعطیلی شنبه
لایحه افزایش تعطیلات آخر هفته که مجلس شورای اسلامی آن را تصویب نمود به شرح زیر است:
تمامی دستگاه‌های اجرائی اعم از ستادی و استانی به استثنای واحد‌های نظامی انتظامی و امنیتی و بخش عملیاتی واحد‌های خدمت‌رسانی از قبیل بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی درمانی، مراکز بهزیستی، بانک‌ها و اماکن ورزشی موظفند ساعات کار خود را در پنج روز هفته از روز یکشنبه تا پنج شنبه تنظیم نمایند. فهرست کامل بخش عملیاتی واحد‌های خدمات‌رسانی موضوع این تبصره ظرف مدت سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون توسط سازمان اداری و استخدامی کشور تهیه و به تصویب هیات وزیران می‌رسد.
با تصویب این لایحه روز شنبه به عنوان دومین روز تعطیلات آخر هفته از سوی مجلس شورای اسلامی تعیین شده است. البته لازم به ذکر است اجرایی شدن این مصوبه منوط به تأیید شورای نگهبان می‌باشد.
لازم به ذکر است علاوه بر موافقت نمایندگان مجلس شورای اسلامی، بسیاری از تجار و بازرگانان، تشکل‌ها و فعالان اقتصادی و بخش خصوصی نیز در خصوص تعطیلی روز شنبه تأکید دارند و با این موصبه مجلس موافق هستند.
اصل 17 قانون اساسی
اصل هفدهم قانون اساسی بیان می‌دارد:
«مبدأ تاریخ رسمی کشور، هجرت پیامبر اسلام (صلی الله علیه واله و سلم) است و تاریخ هجری شمسی و هجری قمری هر دو معتبر است اما مبنای کار ادارات دولتی هجری شمسی است. تعطیل رسمی هفتگی روز جمعه است».
همان‌طور که در این اصل از قانون اساسی آمده است، تعطیلی رسمی هفتگی روز جمعه است. در واقع مطابق با اصل 17 قانون اساسی، تنها روز تعطیلی هفته جمعه است و شش روز دیگر هفته، روز کاری محسوب می‌شوند. پرسشی که در اینجا با آن مواجه می‌شویم این است که آیا تعطیلی روز شنبه، مغایرتی با این اصل قانون اساسی دارد یا خیر؟
در ادامه به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
بررسی مغایرت تعطیلی شنبه با اصل 17 قانون اساسی
در رابطه با بررسی مغایرت تعطیلی شنبه با اصل 17 قانون اساسی، به نظر می‌رسد مصوبه مجلس شورای اسلامی در این خصوص نه تنها، تعطیلی روز جمعه در اصل 17 قانون اساسی را نفی نمی‌کند بلکه در تناقض با آن نیز نمی‌باشد.
در واقع مصوبه مجلس شورای اسلامی در خصوص تعطیلی این روز، اضافه بر تعطیلی روز جمعه است. زیرا در اصل 17 قانون اساسی قید نشده است که منحصراً روز جمعه تعطیل رسمی هفتگی می‌باشد. تعطیل شدن شنبه و تصویب این لایحه هیچ گونه مغایرتی با اصل 17 قانون اساسی ندارد و جمعه نیز مانند گذشته تعطیل می‌باشد.
تأثیر تعطیلی شنبه
در کشور ما سالیان متمادی است که روز پنجشنبه به عنوان دومین روز نیمه تعطیل در هفته تلقی می‌گردد. تعطیلی پنجشنبه تبعات سؤ در اقتصاد، تعاملات تجاری، بازرگانی و مراودات جهانی کشور ما با جهان دارد. تعطیل بودن روزهای شنبه و یکشنبه در بیشتر کشورهای دنیا و تعطیلی روزهای پنجشنبه و جمعه در کشور ما سبب می‌شود امور اقتصادی، تجاری، بازرگانی و سایر مراودات ما تحت تأثیر این تعطیلات با بحران‌های متعددی رو به رو باشد.
با توجه به چالش‌ها داخلی و وجود تحریم‌های خارجی این موضوع بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. مقرر نمودن تعطیلی شنبه به جای پنجشنبه برای کشور در سطح جهانی بسیار پر اهمیت می‌باشد. در واقع انطباق یک روزه تعطیلات با استانداردهای جهانی می‌تواند اثرات مثبت و بسیار قابل توجهی بر شرایط اقتصادی کشور بگذارد.
برخی اثرات این موضوع عبارت است از:
1- افزایش روابط اقتصادی، تجاری، صنعتی و غیره در سطح بین المللی فراهم گردد؛
2- افزایش منابع ارزی در کشور موجب رونق چرخ اقتصاد، صنعت و معدن می‌گردد؛
3- با افزایش صادرات گذر از تحریم‌ها سهل می‌گردد؛
4- کاهش هزینه‌ها و خسارات وارده به دلیل عدم مطابقت تعطیلات.
مخالفت با تعطیلی شنبه
اگر چه تعطیلی روزهای شنبه به تصویت نمایدگان مجلس شورای اسلامی رسیده است با این حال این لایحه مخالفانی نیز داشته است. دلایل عدم موافقت برخی از نمایندگان با این مصوبه عبارت است از:
1- عدم تعطیلی روزهای پنجسنبه موجب آسیب به فرهنگ، سنت‌ها، مناسک دینی و سبک زندگی ایرانی می‌گردد؛
2- تعطیلی در روزهای شنبه به معنای دنباله روی از فرهنگ غرب می‌باشد؛
3- نیمه تعطیل بودن پنجشنبه در کشور ما نهادینه شده است و نمی‌توان تعطیلی پنجشنبه را با یک لایحه حذف نمود. اگر شنبه هم به تعطیلات اضافه شود، سه روز در هفته تعطیل است و در عمل کشور از فعالیت برای مسائل مختلف اقتصادی باز می‌ماند.
پرسش و پاسخ مرتبط
آیا شنبه تعطیل رسمی می‌شود؟
چنانچه مصوبه مصوبه مجلس در این خصوص توسط شورای نگهبان تأیید گردد، علاوه بر روز جمعه روز شنبه نیز روز تعطیل رسمی هفتگی می‌شود.
تعطیلی شنبه از چه زمانی شروع می‌شود؟
در حال حاضر این موضوع به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است و برای آن که به قانون تبدیل و رسماً اجرا شود نیاز به تصویب در شورای نگهبان دارد. در حال حاضر این مصوبه از سوی شورای نگهبان تأیید یا رد نشده است. بنابراین زمان شروع تعطیلی شنبه همچنان مبهم است.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سمانه جعفرپور”
