با توجه به این موضوع که امکان دارد در جریان عملیات ثبت املاک یا اسناد بین اشخاص و اداره ثبت اسناد و املاک اختلافاتی به وجود بیاید، هیأتی به نام هیأت نظارت جهت رسیدگی به این اختلافات ایجاد شده است. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین در خصوص این هیأت، موارد صلاحیت این هیأت و تجدیدنظرخواهی از آرای این هیأت به بحث و گفت‌وگو می‌ردازیم. توصیه می‌شود این نوشتار را تا پایان مطالعه کنید و در صورتی که به مشاوره حقوقی یا وکیل ملکی نیاز دارید بر روی آیکون‌های زیر کلیک نمایید.
فهرست مطالب
هیأت نظارت اداره ثبت
مطابق با ماده 6 قانون ثبت ثبت اسناد و املاک «براﻯ رسیدگی به کلیه اختلافات و اشتباهات مربوط به امور ثبت اسناد و املاک در مقر هر دادگاه استان هیأتی به نام نظارت مرکب از رئیس ثبت استان یا قائم مقام او و دو نفر از قضات دادگاه استان به انتخاب وزیر دادگسترﻯ تشکیل می‌شود. هیأت مزبور به کلیه اختلافات و اشتباهات مربوط به امور ثبتی در حوزه قضائی استان رسیدگی می‌نماید. براﻯ این هیأت یک عضو علی‌البدل از قضات دادگسترﻯ یا کارمندان ثبت مرکز استان از طرف وزیر دادگسترﻯ تعیین خواهد شد.»
بنابراین، این هیأت جهت رسیدگی به اختلافات و اشتباهات مربوط به ثبت اسناد و املاک و فقط در مراکز استان‌ها تشکیل شده است. لازم است به این موضوع توجه نمود که هیأت نظارت هر استان به اختلافات و اشتباهات ثبتی مربوط به حوزه قضایی آن استان رسیدگی می‌کند.
صلاحیت هیأت نظارت
همان‌طور که پیش از این ذکر شد، به طور کلی هیأت نظارت به اختلافات و اشتباهات و اشکالات ثبتی میان اداره ثبت و اشخاص رسیدگی می‌نماید. مطابق با قانون ثبت اسناد و املاک مواردی که این هیأت رسیدگی و صدور رأی می‌نماید عبارت است از:
1- رسیدگی به اعتراض به نظر رئیس اداره ثبت در خصوص اعتراض غیر مجاور یا معترض مجاور با حدود تعیین‌شده در صورت‌مجلس تحدید حدود سند مالکیت
مطابق با تبصره 20 قانون ثبت در دعاوی اعتراض به حدود ملک مورد تقاضای ثبت واقع در محدوده قانونی شهرها که تا تاریخ تصویب این قانون مطرح شده است، هر گاه اعتراض از طرف غیر مجاور به عمل آمده باشد و همچنین در صورت استرداد دعوی به موجب سند رسمی یا اخذ سند مالکیت از طرف معترض یا حدودی که در صورت مجلس تحدید حدود تعیین شده است، دادگاه در جلسه اداری فوق‌العاده رسیدگی حسب مورد قرار رد یا سقوط دعوی را صادر خواهد کرد و این قرار فقط قابل رسیدگی پژوهشی است.
نسبت به اعتراضاتی که بعد از تصویب این قانون به عمل می‌آید در صورتی که اعتراض از طرف غیر مجاور به عمل آید یا معترض مجاور با حدود تعیین‌شده در صورت‌مجلس تحدید حدود سند مالکیت بگیرد یا به موجب سند رسمی از اعتراض خود بدون قید و شرط صرف نظر کند، واحد ثبتی مربوط نظر خود را در بی‌اثر بودن اعتراض به معترض ابلاغ می‌نماید. معترض می‌تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ نظر مزبور به هیأت نظارت شکایت نماید. رأی هیأت نظارت در این مورد قطعی است.
2- رسیدگی به اختلاف اشخاص و اداره ثبت در تقاضای ثبت و همچنین در تصرف اشخاص تزاحم و تعارض
مطابق با بند یک ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک هرگاه در اجراﻯ مقررات ماده یازده از جهت پذیرفتن تقاضاﻯ ثبت اختلافی بین اشخاص و اداره ثبت واقع شود و یا اشتباهی تولید گردد و یا در تصرف اشخاص تزاحم و تعارض باشد، رفع اختلاف و تعیین تکلیف و یا ابطال و یا اصلاح درخواست ثبت با هیأت نظارت است. لازم به ذکر است، رسیدگی این هیأت در این خصوص تا زمانی است که ملک به ثبت نرسیده باشد. رأی هیأت نظارت در این مورد غیر قطعی و قابل تجدیدنظرخواهی است.
3- رسیدگی به اشتباهاتی که در جریان عملیات مقدماتی ثبت واقع شده و قبل از ثبت ملک در دفتر املاک مورد توجه قرار گرفته است
مطابق با بند 2 ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک هرگاه هیأت نظارت تشخیص دهد که در جریان مقدماتی ثبت املاک اشتباه مؤثر واقع شده آن اشتباه و همچنین عملیات بعدی که اشتباه مزبور در آن مؤثر بوده ابطال و جریان ثبت طبق مقررات تجدید یا تکمیل یا اصلاح می‌گردد. رأی هیأت نظارت در این مورد قطعی است.
4- رسیدگی به اشتباهات قلمی که در زمان ثبت ملک یا نقل‌وانتقالات بعدی رخ داده است
مطابق با بند 3 ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک، هرگاه در موقع ثبت ملک و یا ثبت انتقالات بعدﻯ صرفاً به علت عدم توجه و دقت نویسنده سند مالکیت و یا دفتر املاک اشتباه قلمی رخ دهد و همچنین در صورتی که ثبت دفتر املاک مخالف یا مغایر سند رسمی یا حکم نهایی دادگاه باشد، هیأت نظارت پس از رسیدگی و احراز وقوع اشتباه دستور اصلاح ثبت دفتر املاک و سند مالکیت را صادر خواهد کرد. رأی هیأت نظارت در این مورد قطعی است.
5- رسیدگی به اشتباهاتی که در جریان عملیات مقدماتی پیش آمده و بعد از ثبت ملک اداره ثبت متوجه آن شده است
مطابق با بند 4 ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک، اشتباهاتی که قبل از ثبت ملک در جریان عملیات مقدماتی ثبت پیش آمده و موقع ثبت ملک در دفتر املاک مورد توجه قرار نگرفته بعداً اداره ثبت به آن متوجه گردد در هیأت نظارت مطرح می‌شود و در صورتی که پس از رسیدگی وقوع اشتباه محرز و مسلم تشخیص گردد و اصلاح اشتباه بحق کسی خلل نرساند، هیأت نظارت دستور رفع اشتباه و اصلاح آن را صادر می‌نماید. رأی هیأت نظارت در این مورد قطعی است.
6- تشخیص تعارض اسناد مالکیت
در مواردی که دو سند بعضاً یا کلاً یا یکدیگر تعارض دارند یا در ارتباط با حقوق ارتفاقی دو سند با یکدیگر تعارض داشته باشند، رسیدگی در خصوص تعارض یا عدم تعارض آن‌ها با هیأت نظارت است. رأی هیأت نظارت در این مورد غیر قطعی و قابل تجدیدنظرخواهی است.
7- رسیدگی به اشتباهات در رابطه با عملیات تفکیکی
مطابق با بند 6 ماده 25 قانون ثبت اسناد و املاک رسیدگی و رفع اشتباهاتی که در عملیات تفکیکی رخ می‌دهد با هیأت نظارت است؛ مشروط به این که رفع اشتباه مخل حقوق دیگران نباشد. رأی هیأت نظارت در این مورد قطعی است.
8- رفع اشتباه یا اختلافاتی که پس از تنظیم و ثبت سند حاصل می‌شود
در صورتی که اشتباه یا اشکال یا اختلاف پس از تنظیم و ثبت سند حاصل شود رفع آن با هیأت نظارت است. رأی هیأت نظارت در این مورد غیر قطعی و قابل تجدیدنظرخواهی است.
9- رسیدگی به شکایت از اجرای سند
در این خصوص باید به این موضوع توجه داشت که شکایت از اجرای سند دو نوع است. نوع اول شکایت از اجرائیه یا دستور اجرای سند است و نوع دوم شکایت از عملیات مأمورین اجرا. چنانچه شخصی نسبت به عملیات مأمورین اجرا اعتراض داشته باشد باید شکایت خود را با ارائه دلایل و مدارک مربوطه به رئیس ثبت محل تسلیم نماید. رئیس اداره ثبت مکلف است فوراً رسیدگی و رأی صادر نماید.
نظر رئیس اداره ثبت به اشخاص ذی‌نفع ابلاغ می‌شود. در صورتی که این اشخاص به نظر رئیس اداره ثبت معترض باشند می‌توانند ظرف مهلت ده روز از تاریخ ابلاغ، شکایت خود را به هیأت نظارت تقدیم نمایند. رأی هیأت نظارت در این مورد قطعی است.
تجدیدنظر خواهی از آرای هیأت نظارت
آرای هیأت نظارت در برخی موارد قطعی و غیر قابل اعتراض و در برخی موارد غیر قطعی و قابل تجدیدنظر خواهی است. مواردی که آرای این هیأت قابل تجدیدنظرخواهی می‌باشد در بالا مشخص شده است.
مرجع تجدیدنظرخواهی از آرای هیأت نظارت، شورای عالی ثبت است. در این خصوص باید توجه داشت که درخواست تجدیدنظر را می‌بایست به واحد ثبتی که رأی مورد اعتراض در تابلو اعلانات آن الصاق شده است تقدیم نمود.
شایان ذکر است، مهلت درخواست تجدیدنظر از آرای هیأت نظارت 20 روز از تاریخ الصاق رأی در تابلو اعلانات است.
پرسش و پاسخ مرتبط
هیأت نظارت اداره ثبت چیست؟
با توجه به این موضوع که امکان دارد در جریان عملیات ثبت املاک یا اسناد بین اشخاص و اداره ثبت اسناد و املاک اختلافاتی به وجود بیاید، هیأتی به نام هیأت نظارت جهت رسیدگی به این اختلافات ایجاد شده است.
آیا آرای هیأت نظارت قطعی است؟
آرای هیأت نظارت در برخی موارد قطعی و غیر قابل اعتراض و در برخی موارد غیر قطعی و قابل تجدیدنظر خواهی است.
مرجع تجدیدنظرخواهی از آرای هیأت نظارت کجاست؟
مرجع تجدیدنظرخواهی از آرای هیأت نظارت، شورای عالی ثبت است.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
