در عرصه معاملات خودرو، گاه اختلافاتی میان خریدار و فروشنده بر سر تنظیم سند رسمی به وجود می‌آید. در این میان، خریدار که خواهان سند رسمی است، به دادگاه مراجعه و خواستار الزام فروشنده به تنظیم سند می‌شود. خریدار که خودرو را با سندی عادی از فروشنده تحویل گرفته، با بد عهدی فروشنده از تنظیم سند رسمی روبرو شده است. از این رو، خواهان حضور فروشنده در دفتر اسناد رسمی و صدور سند رسمی خودرو می‌شود. در این نوشتار سعی داریم تا مهم‌ترین نکات این دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو را بررسی کنیم. همچنین در پایان یک نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو را به شما ارائه خواهیم داد. توصیه می‌شود این نوشتار را تا پایان مطالعه کنید.
فهرست مطالب
سرپیچی از تعهد، چالشی در معاملات خودرو
یکی از چالش‌های رایج در معاملات خودرو، سرپیچی فروشنده از تعهد خود برای تنظیم سند رسمی است. این موضوع که در گذشته بیشتر رواج داشت، با قانون جدید سند خودرو و اعتبار برگ سبز به عنوان سند تا حدی کمرنگ شده است. با این حال، هنوز هم شاهد طرح دعاوی متعددی در این زمینه در محاکم قضایی هستیم.
در این نوع معاملات، خریدار و فروشنده با تنظیم مبایعه‌نامه‌ای عادی، مالکیت خودرو را به طور غیررسمی منتقل می‌کنند. در این توافق، فروشنده متعهد می‌شود که در تاریخ مشخصی برای تنظیم سند رسمی در دفترخانه حاضر شود. اما گاه شاهد این هستیم که فروشنده علی‌رغم دریافت ثمن (قیمت) معامله، از حضور در دفترخانه و امضای سند رسمی خودداری می‌کند.
دلایل مختلفی برای این عهدشکنی وجود دارد. در برخی موارد، افزایش قیمت خودرو در فاصله تنظیم مبایعه‌نامه تا زمان حضور در دفترخانه، انگیزه‌ای برای زیر پا گذاشتن تعهدات توسط فروشنده‌ی خودرو می‌شود. در چنین شرایطی، خریدار برای احقاق حقوق خود، ناچار به مراجعه به دستگاه قضایی و طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی می‌شود.
هدف از این دعوا، الزام فروشنده به حضور در دفتر اسناد رسمی و امضای سند رسمی انتقال مالکیت خودرو است. در صورت اثبات حقانیت خریدار، دادگاه حکم به الزام فروشنده برای انجام تعهد خود صادر می‌کند.
دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو
الزام به تنظیم سند رسمی خودرو دعوایی است که خریدار با ارائه مدارک و مستندات دال بر وقوع معامله، مانند مبایعه نامه عادی و خودداری فروشنده از تنظیم سند رسمی، از دادگاه تقاضای صدور حکم به الزام فروشنده به تنظیم سند رسمی در دفترخانه اسناد رسمی را دارد.
در خصوص سند رسمی خودرو باید بدانید که بر اساس رأی شماره 1863 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، برگ سبز خودرو به عنوان سند رسمی مالکیت خودرو شناخته می‌شود و تنظیم سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی ضروری نیست. دادستان کل کشور نیز با این رای طی نامه مورخ 14/6/1400 موافقت کرد و تنظیم سند رسمی خودرو را امری غیرضروری دانست. اما باید توجه داشته باشید که گاهی خریدار و فروشنده به دلیل اعتمادی که مابین آن‌ها است، تنها یک مبایعه نامه عادی تنظیم می‌کنند و فروشنده بعد از دریافت وجه، هیچ اقدامی جهت فک پلاک و انتقال رسمی خودرو به خریدار صورت نمی‌دهد. در اینجاست که با توجه افزایش شدید قیمت خودرو دعوای حاضر موضوعیت و اهمیت پیدا می‌کند.
مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای الزام به تنظیم سند خودرو
با توجه به اهمیت این موضوع و ضرورت طرح دعوا در مرجع صالح، این مطلب به تفصیل به بررسی صلاحیت ذاتی و محلی مرجع صالح می‌پردازد:
1- صلاحیت ذاتی
صلاحیت ذاتی به نوع دعوا و مرجعی که به طور ذاتی صلاحیت رسیدگی به آن را دارد، اشاره می‌کند. در خصوص دعوای الزام به تنظیم سند خودرو، صلاحیت ذاتی به ارزش خودرو بستگی دارد.
اگر ارزش خودرو تا 20 میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف مرجع صالح خواهد بود. لازم به ذکر است که به موجب قانون جدید شوراهای حل اختلاف این مبلغ به یکصد میلیون تومان افزایش یافته و مرجعی تحت عنوان دادگاه صلح صالح به رسیدگی در این خصوص هستند. چنانچه ارزش خودرو بیش از 20 میلیون تومان باشد دادگاه عمومی حقوقی مرجع صالح برای رسیدگی به دعوا خواهد بود.
2- صلاحیت محلی
صلاحیت محلی به محل طرح دعوا و دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به آن را دارد، اشاره می‌کند. در خصوص دعوای الزام به تنظیم سند خودرو، قواعد زیر در تعیین صلاحیت محلی اعمال می‌شوند.
مطابق با ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی:
الف- دعوا باید در دادگاهی طرح شود که خوانده‌ی دعوا، در حوزه قضایی آن اقامت دارد؛
ب- اگر خوانده‌ی دعوا در ایران اقامت ندارد، در صورتی که در ایران محل سکونت موقت داشته باشد، در دادگاه همان محل باید طرح دعوا کرد؛
ج- هرگاه در ایران اقامتگاه و یا محل سکونت موقت نداشته ولی مال غیرمنقول داشته باشد، دعوا در دادگاهی اقامه می‌شود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است؛
د- هرگاه مال غیرمنقول هم نداشته باشد، خواهان در دادگاه محل اقامتگاه خود اقامه دعوا خواهد کرد.
علاوه بر ماده 11، به مقررات ماده 13 قانون مذکور نیز می‌توان توجه کرد که چنین بیان می‌دارد:
«در دعاوی بازرگانی و دعاوی راجع به اموال منقول که از عقود و قراردادها ناشی شده باشد خواهان می‌تواند به دادگاهی رجوع کند که عقد یا قرارداد در حوزه آن واقع شده است یا تعهد می‌بایست در آنجا انجام شود».
ارسال اظهارنامه و دعوای فک پلاک و تحویل خودرو
در این خصوص در نظر داشته باشید چنانچه به موجب قراردادی عادی اقدام به خرید خودرو کردید و با بدعهدی فروشنده در تنظیم سند و فک پلاک مواجه شدید، حتما مراتب لازم برای حضور در دفترخانه یا مرکز تعویض پلاک برای تکمیل کردن روند نقل و انتقال را در ابتدا با ارسال اظهارنامه رسمی به فروشنده متذکر شوید. چنانچه فروشنده در تاریخ تعیین شده حاضر به اجرای تعهد خود نشد، حتما در کنار خواسته الزام به تنظیم سند رسمی خودرو، الزام به فک پلاک و تحویل خودرو را نیز بخواهید.
نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو
در این قسمت از نوشتار، یک نمونه دادخواست الزام به تنظیم سند خودرو را به شما ارائه خواهیم داد. با این وجود توصیه می‌شود با توجه به پیچیدگی این دعوا، پیش از هر اقدام حقوقی به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید و یا اپلیکیشن حقوقی لاوین را نصب کنید و از وکلای لاوین مشاوره حقوقی تخصصی دریافت نمایید. همچنین شما می‌توانید از طریق اپلیکیشن به صورت آنلاین درخواست پذیرش وکالت از خود را در دادگاه ثبت نمایید.
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی [محل طرح دعوا]
با سلام
احتراما به استحضار می رساند اینجانب به استناد تصویر مصدق قرارداد مورخ 1401/11/01 یک دستگاه خودرو [مشخصات خودرو] با شماره پلاک 11الف1111 به شماره شاسی 11111 و شماره موتور 1111 را از 11111 خریداری نموده و تمامی ثمن آن را حین معامله پرداخت نموده ام.
علی رغم انجام تمام تعهدات از طرف اینجانب، متاسفانه خوانده از اجرای مفاد قرارداد و حضور در دفترخانه اسناد رسمی شماره 1 در تاریخ مقرر استنکاف ورزیده است. با عنايت به مراتب فوق به استناد مواد 10، 220 و 225 قانون مدني و 198 قانون آیین دادرسی مدنی، رسیدگی و صدور حكم محكوميت مبنی بر الزام ایشان به انتقال مورد معامله، تنظیم سند رسمی خودرو و فک پلاک به انضمام جمیع خسارات و هزینه دادرسی و از محضر دادگاه مورد استدعاست.
با تشکر
پرسش و پاسخ مرتبط
آیا باید در کنار دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو الزام به فک پلاک را هم بخواهم؟
چنانچه فروشنده در تاریخ تعیین شده در اظهارنامه حاضر به اجرای تعهد خود نشد، حتما در کنار خواسته الزام به تنظیم سند رسمی خودرو، الزام به فک پلاک و تحویل خودرو را نیز بخواهید.
آیا می‌توانم در دادگاه محل انعقاد قرارداد طرح دعوا کنم؟
بله. خواهان می‌تواند به دادگاهی رجوع کند که عقد یا قرارداد در حوزه آن واقع شده است یا تعهد می‌بایست در آنجا انجام شود.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– مهدی باقری”
