دارایی های فکری و به طور کلی حقوق مالکیت فکری و فن آوری، حقوقی را برای مالک آن به ارمغان می‌آورد. این حقوق مورد حمایت قانونگذار بوده و قوانین و مقررات خاصی برای آن پیشبینی و ضمانت اجراهایی برای مجازات نقض کننده این حقوق مقرر شده است.
در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین با دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری و مقررات مربوط به آن آشنا خواهیم شد؛ توصیه می‌شود در صورتی که در این خصوص به دریافت مشاوره حقوقی از وکیل مالکیت فکری یا پذیرش وکالت در دادگاه نیاز دارید، بر روی آیکون مناسب در زیر کلیک نمایید.
فهرست مطالب
نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری چیست؟
شخصی که علامت تجاری را طبق مقررات قانونی به ثبت رسانده است، حق استفاده انحصاری از آن را خواهد داشت و دیگران نمی‌توانند بدون اجازه وی از علامت تجاری ثبت شده استفاده کرده یا علامت تجاری مشابه با آن را به ثبت برسانند. برای حمایت از این شخص، اداره مالکیت صنعتی اظهارنامه ثبت علامت صنعتی را بررسی و در صورتی که آن را قابل ثبت بداند اجازه انتشار آگهی مربوط به آن را صادر می کند.
بنابراین در صورتی که فردی بدون اجازه مالک علامت تجاری، علامت تجاری را برای معرفی کالا و یا خدمات خود مورد استفاده قرار دهد، نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری واقع شده است و مالک علامت ثبت شده می تواند مطابق قوانین مربوط، دعوایی بر علیه ناقض حق خود طرح نماید.
مدت اعتبار گواهینامه ثبت علامت تجاری
مدت اعتبار گواهینامه ثبت علامت تجاری ده سال از تاریخ ثبت اظهارنامه است. تمدید اعتبار گواهینامه مشروط بر اینکه شش ماه قبل از انقضای مهلت اعتبار با پرداخت هزینه مربوط درخواست شود، برای دوره‌های متوالی ده ساله امکان‌پذیر است.
ضمانت اجرای نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری
هر حقی نیازمند ضمانت اجرا است، ضمانت اجرای نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری عبارت‌اند از:
1- اقدامات قانونی موقتی مانند صدور دستور موقت مبنی بر توقیف استفاده از علامت یا توقف تولید کالاهای ناقض علامت و جلوگیری از فروش آن؛
2- تقاضای ابطال ثبت علامت ناقض حقوق مالک اصلی؛
3- امکان طرح دعوای حقوقی مطالبه خسارت علیه ناقض حق؛
4- امکان طرح دعوای کیفری علیه ناقض حق.
دعوای ابطال گواهینامه علامت تجاری
مطابق ماده 110 قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب 1403 هر ذینفع می‌تواند حداکثر ظرف پنج‌سال از تاریخ ثبت علامت، با اثبات عدم رعایت مقررات مربوط به علامت تجاری (شرایط علامت تجاری برای ثبت و علامت های تجاری غیر قابل ثبت) ، ابطال گواهینامه علامت را از مرجع قضائی درخواست کند. همچنین اگر ذی‌نفعی ثابت کند مالک، علامت ثبت شده شخصاً یا به وسیله شخصی که از طرف او مجاز بوده است آن علامت را کلاً یا جزئاً حداقل به مدت سه سال کامل از تاریخ ثبت تا یک ماه قبل از تاریخ درخواست ذینفع، استفاده نکرده است نیز همین حکم مجری است.
لازم به ذکر است که مطابق قانون مذکور، مهلت پنج ساله در مورد درخواست ابطال علامت‌هایی که با علم به اینکه مالک از علامت یاد شده استفاده کرده به ثبت رسیده است، رعایت نمی‌شود و درخواست ابطال علامت تجاری را می‌توان در هر زمان بدون رعایت مواعد و مهلت‌ها ارائه داد.
دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری
مطابق ماده 108 قانون حمایت از مالکیت صنعتی مصوب 1403 «مالک علامت ثبت شده یا نماینده او می‌تواند علیه هر شخصی که بدون اجازه او، از آن علامت استفاده نموده یا مرتکب عملی شود که عادتاً منتهی به نقض حقوق ناشی از ثبت علامت می‌گردد و یا از علامتی استفاده کند که شبیه علامت ثبت شده بوده و موجب گمراهی عموم می‌شود یا به منافع مالک لطمه وارد می‌سازد، در مرجع صالح قضائی اقامه دعوا نماید.»
لذا در صورت نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری، مالک علامت می‌توان به دو روش علیه ناقض حق اقدام به طرح دعوا نماید:
الف- دعوای کیفری
چنانچه شخص استفاده کننده غیرمجاز از علامت تجاری ثبت شده، با علم و عمد، علامت تجاری را بدون مجوز مورد استفاده قرار دهد، مرتکب جرم شده است؛ مطابق ماده 529 قانون مجازات اسلامی، جرم جعل علامت تجاری پیش بینی شده؛ «چنانچه فردی، علامت یکی از شرکت‌های تجاری را جعل کرده یا با علم به جعلی بودن، مورد استفاده قرار دهد، علاوه بر جبران خسارت وارده به مجازات حبس از سه ماه تا دو سال، محکوم خواهد شد.»
همچنین بر اساس ماده 530 قانون مذکور «اگر کسی بدون داشتن مجوز ، علامت تجاری تجارتخانه یا شرکت تجاری را به دست آورده و از آن استفاده کند یا سبب استفاده سایرین شود، علاوه بر جبران خسارت صاحب علامت تجاری ، به مجازات حبس از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»
بنابراین نقض حقوق ناشی از علامت جرم انگاری و تحت عنوان جرم نقض حقوق ناشی از علامت تجاری شناسایی شده است. شاکی می‌تواند در صورت وقوع هر یک از موارد مذکور، علیه ناقض علامت اقدام به شکایت کیفری در دادسرا نماید؛ چنانچه دادسرا در تحقیقات مقدماتی، وقوع جرم نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری یا نقض برند را محرز بداند، قرار جلب به دادرسی صادر و پس از صدور کیفرخواست، پرونده برای رسیدگی و صدور رأی مقتضی به دادگاه کیفری 2 ارجاع داده خواهد شد.
ب- دعوای حقوقی
هر شخصی که نسبت به علامت تجاری خود را ذی نفع بداند، می‌تواند تا سی روز از تاریخ انتشار آگهی ثبت علامت تجاری، اقدام به طرح دعوا نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری کرده و همچنین پس از ثبت علامت تجاری نیز ذینفع می‌تواند از دادگاه، ابطال ثبت علامت تجاری را تقاضا کند.
علاوه بر این مالک علامت تجاری می‌تواند در صورت استفاده غیرمجاز دیگران از علامت تجاری، علاوه بر درخواست جلوگیری از استفاده از علامت توسط ناقض علامت تجاری، خسارت ناشی از نقض را نیز مطالبه کند. در دعوای خسارت، خواهان باید موارد ذیل را اثبات کند:
1- وقوع فعل زیانبار یعنی نقض حقوق علامت تجاری از سوی خوانده؛
2- ورود خسارت؛
3- رابطه سببیت بین فعل زیانبار خوانده و ورود خسارت.
طرفین دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری
طرفین دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری عبارت است از:
الف- خواهان
مطابق قانون آیین دادرسی مدنی خواهان شخصی است که در دعوای مطروحه ذینفع است. بنابراین اشخاص ذیل به عنوان ذینفع می‌توانند اقدام به طرح دعوا نمایند:
1- مالک اولیه علامت تجاری یا نماینده وی که علامت تجاری به نام او ثبت شده است در صورت نقض حق خود اقدام به طرح دعوا کند. بنابراین در دعوای نقض حقوق ناشی از علامت تجاری، خواهان و ذینفع اولیه شخصی است که علامت تجاری به نام او به ثبت رسیده باشد.
2- چنانچه مالک اولیه، حقوق خود را به نحو قانونی به شخص دیگری انتقال داده باشد، انتقال گیرنده علامت تجاری ذینفع محسوب شده و می‌تواند اقدام به طرح دعوای نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری کند مشروط بر اینکه انتقال مطابق مقررات در اداره ثبت علائم تجاری ثبت شده باشد.
3- در برخی موارد دادستان نیز می‌تواند به عنوان مدعی العموم اقدام به طرح دعوا علیه ناقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری کند. همچنین نهادهای حاکمیتی نظارت کننده بر کیفیت(کنترل کننده کیفیت) کالاها و خدمات و اتحادیه های صنفی که در زمینه علامت های تجاری فعالیت می‌کنند به عنوان ذینفع طرح دعوا کنند.
ب- خوانده
در دعوای نقض حقوق ناشی از علامت تجاری خوانده دعوی کسی است از علامت تجاری به نحو غیر مجاز و بدون اجازه مالک استفاده کرده است.
پرسش و پاسخ مرتبط
آیا در صورت نقض علامت تجاری، می توان علیه نقض کننده حقوق مالک تجاری طرح دعوا کرد؟
بله؛ چنانچه فردی بدون اجازه مالک علامت تجاری، علامت تجاری را برای معرفی کالا و یا خدمات خود مورد استفاده قرار دهد، اقدام به نقض حقوق ناشی از ثبت علامت تجاری کرده و مالک علامت ثبت شده می‌تواند مطابق قوانین، علیه ناقض حق خود خسب مورد اقدام به طرح دعوای حقوقی یا کیفری کند.
مجازات استفاده از علامت تجاری ثبت شده به نام شخص دیگر چیست؟
چنانچه کسی بدون داشتن مجوز، علامت تجاری تجارتخانه یا شرکت تجاری را به دست آورده و از آن استفاده کند یا سبب استفاده سایرین شود، علاوه بر جبران خسارت صاحب علامت تجاری، به مجازات حبس از دو ماه تا دو سال، محکوم خواهد شد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین- فروغ رضایی وکیل پایه یک دادگستری”
