نظام نیمه آزادی

زندان در دنیای امروزی مهم‌­ترین ضمانت اجرای کیفری محسوب می‌شود. با وجود این مشکلات متعدد حبس، همچون تخریب شخصیت روانی فرد، عدم تاثیر در پیشگیری از جرم، آموزش ارتکاب جرم، تحمیل هزینه‌­های گزاف بر دولت و جامعه، آثار شدید بر خانواده محکوم و غیره، سبب شده است که امروزه نظام‌­های عدالت کیفری تلاش کنند تا حدی تأثیرات منفی این مجازات را کاهش دهند. «نظام نیمه آزادی» یکی از مصادیقی است که قانون‌­­گذار به واسطه آن تلاش کرده است تا از مضرات حبس بکاهد. مطابق با این نظام محکومانی که مشمول شرایط آن می­‌شوند می‌توانند در خارج از زندان فعالیت­‌های شغلی، مهارتی و درمانی را آموزش ببینند. در این نوشتار از سایست گروه حقوقی لاوین این موضوع را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

کافه بازار

مایکت

وب اپلیکیشن

دانلود مستقیم

نظام نیمه آزادی چیست؟

طبق ماده 56 قانون مجازات اسلامی، شیوه‌ای است که بر اساس آن محکوم می‌تواند در زمان اجرای حکم حبس، فعالیت‌های حرفه‌ای، آموزشی، حرفه آموزی، درمانی و نظایر این‌ها را در خارج از زندان انجام دهد. اجرای این فعالیت‌ها زیر نظر مراکز نیمه آزادی است که در سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی تأسیس می‌شود.

شرایط اعمال نظام نیمه آزادی

ماده 57 قانون مجازات اسلامی شرایط متعددی را برای اعمال نظام نیمه آزادی تعیین کرده است که در ادامه به آن­‌ها می‌پردازیم:

 1- میزان درجه حبس:

در حبس‌های تعزیری درجه پنج تا هفت به طور مطلق، البته با وجود سایر شرایط، اعمال نظام نیمه آزادی ممکن می‌باشد. همچنین در حبس‌های تعزیری درجه دو، درجه سه و درجه چهار، در صورت گذراندن یک ‌چهارم مدت حبس، این شیوه قابل اعمال است.

2- دادگاه صادر کننده حکم قطعی می­‌تواند این شیوه را اعمال کند.

3- با توجه به واژه «می‌تواند»، حتی اگر تمام شرایط هم وجود داشته باشد، اعمال این شیوه در اختیار دادگاه است.

4- اعمال این شیوه مشروط به گذشت شاکی می‌­باشد.

5- سپردن تأمین مناسب یکی دیگر از شرایطی است که در صورت فقدان آن، نظام نیمه آزادی اعمال نمی­‌گردد.

6- تعهد به انجام یک فعالیت شغلی، حرفه‌­ای، آموزشی، حرفه آموزی و غیره نیز از دیگر شرایط اعمال این شیوه می‌باشد.

7- رضایت محکوم شرط اعمال این شیوه است.

قابل ذکر است که پس از اعمال این شیوه، محکوم‏ علیه مکلف است، بر اساس ماده 556 قانون آیین دادرسی کیفری، حسب مورد در طول دوره امکان نظارت مامور مراقبتی را به شیوه‌ای که قاضی اجرای احکام کیفری مشخص می‌نماید، فراهم آورد. بنابراین او باید هرگونه اقدامی که اجرای کامل نظارت را با دشواری مواجه می‌سازد اجتناب نماید.

آثار عدم رعایت تعهدات در هنگام گذراندن نظام نیمه آزادی

در قانون مجازات اسلامی در این باره مطلبی وجود ندارد. با وجود این قانون آیین دادرسی کیفری موادی را در این باره مقرر داشته است. مطابق با ماده 555 این قانون:

«پس از صدور نظام نیمه آزادی، دستور یا دستورهای قاضی اجرای احکام کیفری، آثار عدم تبعیت محکوم علیه از آن‌ها و نیز آثار ارتکاب جرم جدید به شاکی یا مدعی خصوصی ابلاغ می‌شود. چنانچه محکوم علیه یا متهم در مدت مزبور بدون عذر موجه از دستور یا دستورهای قاضی اجرای احکام کیفری تبعیت نکند، یا مرتکب جرم عمدی شود، شاکی یا مدعی خصوصی می‌تواند مراتب را به قاضی اجرای احکام کیفری برای اجرای «مقررات مربوط» اعلام کند».

البته با توجه به این­که در نظام نیمه آزادی «مقررات مربوط» در قانون مجازات اسلامی وجود ندارد، باید گفت قانون­‌گذار به صورت سهوی در ارتباط با عدم اجرای دستورهای دادگاه در این دوران ضمانت اجرایی را مصوب نکرده است.

شیوه اعمال نظام نیمه آزادی

شیوه اعمال این نظام به دو شیوه است:

الف- تقاضای قاضی اجرای احکام کیفری:

طبق ماده 553 قانون آیین دادرسی کیفری، در جرائم مشمول نظام نیمه آزادی، قاضی اجرای احکام کیفری می‌تواند پس از وصول گزارش شورای طبقه بندی زندان و نظریه مددکاران اجتماعی معاونت اجرای احکام کیفری، مبنی بر آنکه اجرای یک فعالیت شغلی یا حرفه‏ ای، آموزشی، حرفه آموزی، مشارکت در تداوم زندگی خانوادگی و یا درمان پزشکی، از سوی محکوم علیه در خارج از محیط زندان، در فرآیند اصلاح وی و یا جبران ضرر و زیان بزه‏ دیده موثر است، به دادگاه صادر کننده حکم، پیشنهاد اجرای نظام نیمه آزادی را دهد.

قابل ذکر است که قاضی اجرای احکام کیفری، پس از موافقت دادگاه با پیشنهاد فوق، با اخذ تأمین متناسب از محکوم ‏ علیه، دستور اجرای تصمیم دادگاه را صادر و مراتب را به زندان اعلام می‌کند.

ب- تقاضای محکوم:

همچنین محکوم می‌تواند در طول دوره تحمل مجازات در صورت دارا بودن شرایط قانونی، صدور این حکم را تقاضا نماید. قابل ذکر است که اگر شرایط مذکور وجود داشته باشد، دادگاه موظف به رسیدگی است. با وجود این، همان­‌طور که آمد، اعمال این شیوه در اختیار دادگاه است. د

برای دسترسی آسان و فوری به وکیل کیفری متخصص به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید. لاوین بهترین وکلای کیفری را برای شما انتخاب می‌نماید و بر عملکرد آن‌ها نیز نظارت دارد.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین“