معمولاً در قراردادها مبلغی مقطوع تحت عنوان وجه التزام گنجانده میشود تا در صورت عدم انجام تعهدات از سوی یک طرف قرارداد، طرف دیگر بتواند خسارت خود را جبران نماید. تدوین بند وجه التزام در قراردادها و همچنین مطالبه آن دارای ظرافتهای حقوقی خاصی میباشد. در این نوشتار اطلاعات جامع و کاربردی را در رابطه با موضوع مطالبه وجه التزام قراردادی در اختیار شما قرار خواهیم داد. اما توصیه میشود اگر در رابطه با تدوین قرارداد نیاز به وکیل متخصص دارید، از طریق اپلیکیشن حقوقی لاوین با وکیل قرارداد در ارتباط باشید.
فهرست مطالب
تعریف وجه التزام قراردادی
زمانی که قراردادی بین دو یا چند شخص منعقد میشود هر کدام از طرفهای قرارداد تعهداتی را عهده دار میشوند که ملزم به اجرای این تعهدات هستند. در قراردادها عمدتاً برای تخلف طرفین از انجام تعهدات خسارتی به طور مقطوع مشخص میشود. این خسارت مقطوع را وجه التزام می نامند.
برای مثال شخصی آپارتمانی را به دیگری میفروشد و متعهد میشود که آپارتمان را در تاریخ مشخصی به خریدار تحویل دهد. فروشنده تعهد میکند چنانچه در تاریخ توافق شده آپارتمان را به خریدار تحویل ننماید مبلغ یک میلیارد ریال بابت خسارت به خریدار بپردازد. این شرط بین طرفین لازمالاجرا است. چنانچه فروشنده در تاریخ توافق شده آپارتمان را تحویل ندهد خریدار میتواند از دادگاه مطالبه یک میلیارد ریال به عنوان وجه التزام ناشی از تخلف از تحویل به موقع آپارتمان مطالبه نماید.
انواع وجه التزام قراردادی
خسارت مقطوعی که بین طرفین برای ضمانت اجرای تعهدات توافق میشود ممکن است ضمانت اجرای اصل تعهد باشد یا ضمانت اجرای انجام به موقع تعهد.
برای مثال در فروش آپارتمان فروشنده تعهد میکند در تاریخ مشخصی در دفترخانه حاضر و نسبت به تنظیم سند رسمی اقدام نماید. طرفین ممکن است توافق نمایند که در صورت عدم حضور فروشنده در وقت مقرر در دفترخانه مبلغ مقطوعی به عنوان خسارت به خریدار بپردازد. همچنین ممکن است توافق شود که فروشنده برای هر روز تأخیر در انجام تعهد مبلغ مقطوعی را به خریدار پرداخت نماید. در این صورت وجه التزام مربوط به تأخیر در انجام تعهد میباشد. در هر دو حال وجه التزام قراردادی قابل مطالبه است.
دعوی مطالبه وجه التزام قراردادی
شخصی که به هنگام تنظیم قرارداد وجه التزامی به نفع او قرار داده میشود، میتواند این وجه را از طرف مقابل مطالبه نماید. از آنجا که این وجه ضمانت اجرای تخلف از انجام تعهد یا تخلف از انجام به موقع تعهد میباشد، خواهان دعوی باید اثبات نماید که طرف مقابل از تعهد خود تخلف نموده است تا بتواند استحقاق دریافت وجه التزام را داشته باشد. وجه التزام به عنوان خسارت ناشی از نقض تعهد میباشد. بنابراین خواهان میتواند علاوه بر وجه التزام اجرای اصل تعهد را نیز از خوانده دعوی بنماید.
در مواردی دریافت وجه التزام منوط به فسخ قرارداد است. به این صورت که طرفین میتوانند توافق کنند که اگر یکی از آنها از تعهد خود تخلف کرد طرف دیگر میتواند قرارداد را فسخ نموده و خسارت مقطوعی را از متخلف مطالبه نماید. در این صورت ذینفع باید ابتدا فسخ قرارداد را به طرف مقابل اعلام و سپس در دادگاه نیز ضمن تقاضای تأیید اعلام فسخ قرارداد، وجه التزام توافق شده را مطالبه کند.
پرسش و پاسخ مرتبط
اگر در قراردادی وجه التزام تعیین شود، آیا شخص دیگری که طرف قرارداد نیست می تواند آن را ضمانت کند؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت که از نظر قانونی این امکان وجود دارد.
آیا از نظر قانونی میتوان برای تأخیر در پرداخت پول نقد وجه التزام قرار داد؟
بله. این امکان وجود دارد. برای مثال اگر محمود به علی مبلغ یک ملیارد تومان قرض دهد و قرار شود علی شش ماه بعد این پول را پس دهد و در قرارداد شرط شود که اگر بعد از شش ماه علی پول را پس نداد، بابت هر روز تأخیر در بازگرداندن قرض، مبلغ 10 میلیون تومان به عنوان خسارت به محمود پرداخت نماید. این عمل ربا نیست و قانونی محسوب میشود.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین“