مجمع عمومی شرکت

شرکت های تجاری دارای چند رکن به نام مجمع عمومی، مدیران، مدیرعامل و بازرس هستند. مجمع عمومی شرکت در رأس سایر ارکان شرکت های تجاری قرار داشته و ارکان دیگر شرکت به آن وابسته هستند. تصمیمات مهم و حیاتی در شرکت بدون تأیید مجامع عمومی اعتبار ندارد. مجمع عمومی شرکت، از اجتماع سهامداران شرکت تشکیل می‌شود. یعنی غیر سهامدار حق حضور در مجمع عمومی را نخواهد داشت؛ مگر اینکه وکیل یا منشی باشد. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین در رابطه با مجمع عمومی شرکت و مقررات حاکم بر آن به بحث و گفت و گو می‌پردازیم. توصیه می‌شود این نوشتار را تا پایان مطالعه کنید.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

کافه بازار

مایکت

وب اپلیکیشن

دانلود مستقیم

دعوت مجمع عمومی

دعوت مجامع عمومی توسط سهام‌داران انجام می‌شود. سهامداران شرکت باید مجامع عمومی را از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالإنتشار مربوط به آگهی‌های شرکت دعوت کنند. البته زمانی که کلیه سهامداران در مجمع عمومی حاضر باشند دیگر تشریفات انتشار آگهی ضرورت ندارد زیرا هدف انتشار آگهی اطلاع رسانی به سهام‌‌‎داران است.

لازم به ذکر است که فاصله بین نشر آگهی تا تشکیل جلسه (بدون احتساب روز انتشار آگهی و روز تشکیل جلسه) حداقل ده و حداکثر 40 روز است.

وظیفه دعوت مجمع عمومی شرکت

در هر مرحله از حیات شرکت حسب مورد وظیفه دعوت مجمع عمومی بر عهده ارکان ذیل است:

الف- قبل از تشکیل شرکت: مجمع عمومی شرکت به وسیله مؤسسین دعوت می شود؛

ب- بعد از تشکیل شرکت: مجمع عمومی شرکت به وسیله مدیران شرکت دعوت می‌شود؛

ج- در زمان انحلال: مجمع عمومی شرکت به وسیله مدیر تصفیه شرکت دعوت می‌شود.

هیأت رئیسه مجمع عمومی

اداره جلسات مجمع عمومی با هیأت رئیسه است که از چهار عضو تشکیل می شود:

الف- یک رئیس: اصولاً رئیس هیأت مدیره شرکت، رئیس مجمع عمومی است مگر در دو مورد:

1– ترتیب دیگری در اساسنامه شرکت تعیین شده باشد؛

2– زمانی که موضوع جلسه انتخاب یا عزل مدیری باشد؛

ب- دو ناظر

ج- یک عضو منشی

در نظر داشته باشید که اشخاص حقوقی نیز می‌توانند عضو هیأت رئیسه باشند و در این صورت نماینده آن‌ها در جلسه حاضر می‌شود. این نماینده همانند سایر اعضای هیأت رئیسه بوده و دارای همان مسئولیت‌های اعضایی است که اصالتاً در مجمع حضور دارند و به تعبیر قانونگذار در کلیه مجامع عمومی حضور نماینده شخص حقوقی به منزله حضور خود صاحب سهم است.

رئیس و دو ناظر حتما باید سهامدار باشند؛ ولی منشی می‌تواند سهامدار نباشد. البته مطابق مواد 96 و 95 لایحه اصلاح قانون تجارت، در یک حالت منشی نیز باید از بین سهامداران انتخاب شود و آن زمانی است که سهامدارانی که حداقل یک پنجم سهام شرکت را دارند، مجمع عمومی را دعوت می‌کنند.

مطابق ماده ۹۵ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت: «سهامدارانی که اقلاً یک پنجم سهام شرکت را مالک باشند حق دارند که دعوت صاحبان سهام را برای تشکیل مجمع عمومی از هیات ‌مدیره خواستار شوند و هیات مدیره باید حداکثر تا بیست روز مجمع مورد درخواست را با رعایت تشریفات مقرره دعوت کند. در غیر این صورت درخواست‌کنندگان می‌توانند دعوت مجمع را از بازرس یا بازرسان شرکت خواستار شوند و بازرس یا بازرسان مکلف خواهند بود که با رعایت تشریفات مقرر، مجمع مورد تقاضا را حداکثر تا ده روز دعوت نمایند؛ وگرنه آنگونه صاحبان سهام حق خواهند داشت مستقیماً به دعوت مجمع اقدام کنند، به شرط آنکه کلیه تشریفات راجع به دعوت مجمع را رعایت کرده و در آگهی دعوت به عدم اجابت درخواست خود توسط هیأت مدیره و بازرسان تصریح نمایند.»

انواع مجمع عمومی

مجمع عمومی به عنوان مهم‌ترین و بالا‌ترین رکن شرکت مطابق ماده 73 قانون تجارت مشتمل بر انواع ذیل است:

الف- مجمع عمومی موسس؛

ب- مجمع عمومی عادی؛

ج- مجمع عمومی فوق‌العاده.

الف- مجمع عمومی مؤسس

مجمع عمومی مؤسس یکی از انواع مجامع عمومی است که با حضور مؤسسین و پذیره نویسان، یعنی سهامدارانی که در ابتدای ایجاد شرکت سهامی عام حضور داشته‌اند، تشکیل می شود.

تشکیل مجمع عمومی مؤسس در شرکت‌های سهامی عام الزامی و در شرکت‌های سهامی خاص اختیاری است. در واقع وظیفه اصلی این مجمع، تاسیس شرکت سهامی عام است. مجمع عمومی مؤسس در ابتدای تأسیس شرکت تشکیل شده و پس از آن منحل می‌شود. پس از آن، صرفاً با دو مجمع عادی و فوق‌العاده مواجه خواهیم بود.

نصاب تشکیل جلسات مجمع عمومی مؤسس

در جلسه مجمع عمومی مؤسس، حضور مؤسسین و پذیره نویسانی که حداقل نصف سرمایه شرکت را دارا باشند لازم است. به این نصاب، نصاب سرمایه‌ای می‌گویند چرا که ملاک تشکیل جلسه میزان سرمایه است نه تعداد سهامداران. مثلاً چنانچه تعداد سهامداران 10 نفر و کل سرمایه شرکت 100 میلیون تومان باشد و دو نفر از شرکا دارای 50 میلیون از این مقدار سرمایه باشند، جلسه قابل تشکیل است.

اگر نصاب مذکور محقق نشود، مؤسسین برای بار دوم دعوت می‌شوند اما این بار حضور موسسین و پذیره نویسانی که حداقل یک سوم سرمایه شرکت را داشته باشند برای تشکیل جلسه کافی است. چنانجه حد نصاب مذکور در این جلسه نیز محقق نشود لازم است یکبار دیگر دعوت صورت بگیرد و این بار نیز حد نصاب یک سوم سرمایه به منظور تشکیل جلسه کافی است. اگر در نوبت سوم نیز جلسه به حدنصاب لازم نرسد، تشکیل شرکت منتفی می‌شود.

نصاب تصمیم‌گیری در مجمع عمومی مؤسس

وقتی که حد نصاب تشکیل جلسه به شرح فوق محقق شد، نصاب تصمیم‌گیری در جلسه نیز باید رعایت شود. در مجمع عمومی مؤسس تعداد آراء موافق برای تمام تصمیمات، دو سوم آرای حاضر در آن جلسه است. به طور مثال چنانچه 45 نفر در جلسه حاضر باشند، لازم است که حداقل 15 نفر با آن تصمیم موافقت کنند.

لازم به ذکر است که در این مجمع هر سهم(نه هر سهامدار) یک حق رأی دارد. مثلا اگر یکی از سهامداران شرکت 50 سهم داشته باشد،50 حق رأی نیز خواهد داشت.

وظایف مجمع عمومی مؤسس

مجمع عمومی مؤسس به عنوان اولین مجمع عمومی شرکت دارای صلاحیت ها و وظایف ذیل است:

1- رسیدگی به گزارش مؤسسین و تصویب آن و رسیدگی به کلیه اوراق سهام؛

2- احراز پذیره نویسی کلیه سهام شرکت و اطمینان از پرداخت حداقل 35 درصد از تعهدات پذیره نویسان؛

3- رسیدگی آورده‌های غیر نقدی و مزایای مورد مطالبه مؤسسین (سهام مؤسس)؛

4- تصویب طرح اساسنامه شرکت و در صورت لزوم ، اصلاح آن (بعد از تصویب اساسنامه، تغییر آن در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است)؛

5- انتخاب اعضای اولین هیأت مدیره و انتخاب اولین بازرس یا بازرسان (اعم از اصلی و علی البدل) به تعداد و شرایط و به مدت مقرر در اساسنامه. (عزل این مدیران و بازرسان و همچنین انتخاب اعضای هیات مدیره و بازرس یا بازرسان بعدی با مجمع عمومی عادی خواهد بود). زیرا برای ثبت شرکت لازم است که شرکت دارای هیات مدیره و بازرس یا بازرسان بوده و اسامی و مشخصات و اعلام قبولی اعضای هیات مدیره و بازرس یا بازرسان همراه مدارک دیگر به مرجع ثبت شرکت تسلیم شود. بنابراین انتخاب مدیران و بازرسان در زمان تأسیس، به وسیله مجمع عمومی مؤسس انجام می شود؛

6- تعیین روزنامه کثیرالإنتشاری که هر گونه دعوت و اطلاعیه بعدی برای صاحبان سهام، تا تشکیل مجمع عمومی سالانه در آن منتشر خواهد شد.

ب- مجمع عمومی عادی

مجمع عادی شرکت می‌تواند نسبت به تمام امور شرکت تصمیم گیری کند به جز آنچه در صلاحیت مجامع عمومی دیگر است. این مجمع حداقل سالی یک بار تشکیل می‌شود به همین دلیل به این مجمع، مجمع عمومی سالانه یا سالیانه نیز گفته می‌شود.

وظایف مجمع عمومی عادی

همانطور که گفته شد وظایف و صلاحیت‌های مجمع عمومی عادی شرکت عام است. از جمله این صلاحیت ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

1- انتخاب مدیران و بازرسان شرکت (البته اولین مدیران و بازرسان شرکت سهامی به وسیله مجمع عمومی مؤسس النتخاب می شوند.)؛

2- عزل مدیران شرکت؛

3- تقسیم سود و اندوخته اختیاری: مطابق ماده 90 لایحه اصلاح قانون تجارت: «تقسیم سود و اندوخته بین صاحبان سهام فقط پس از تصویب مجمع عمومی جایز خواهد بود و در صورت وجود منافع تقسیم ده درصد از سود ویژه سالانه بین صاحبان سهام الزامی است.»؛

4- تصویب یا رد معامله مدیران یا مدیرعامل با شرکت: در نوشتار مربوط به مدیران شرکت سهامی گفته شد که در صورتی که معاملات تحت کنترل در شرکت سهامی بدون اجازه هیأت مدیره صورت گرفته باشد، چنانچه مجمع عمومی عادی معامله را تصویب نکند معاملات با تصمیم مجمع عمومی عادی، در دادگاه قابل ابطال خواهد بود؛

5- تعیین حق جلسه برای اعضای غیرمؤظف هیأت مدیره با توجه به ساعات حضور آنها در جلسات هیأت مدیره؛

6- تعیین پاداش برای اعضای هیأت مدیره مطابق قانون؛

7- تعیین حق الزحمه برای بازرسان شرکت؛

8- تعیین روزنامه کثیرالانتشار که آگهی های شرکت در آن منتشر می شود؛

9- تصویب امور مالی شرکت سالی یکبار در موقعی که در اساسنامه پیشبینی شده است.

نصاب تشکیل جلسات مجمع عمومی عادی

نصاب تشکیل جلسات مجمع عمومی عادی در دعوت اول، دارندگان بیش از نصف سرمایه شرکت که دارای حق هستند می باشد (نصاب سرمایه ای)؛ چنانچه در جلسه اول اکثریت مذکور حاص نشود، با ذکر نتیجه دعوت اول، مجمع باید برای بار دوم دعوت شود و این بار حضور هر تعداد از سهامداران با هر مقدار سهام کفایت می‌کند. (اکثریت عددی) لازم به ذکر است که نصاب تشکیل جلسات مجامع عمومی اصولاً اکثریت سرمایه‌ای است و صرفاً در دو مورد اکثریت عددی ملاک عمل قرار می‌گیرد:

1- جلسه دوم رسیدگی به آورده غیرنقد در مجمع عمومی مؤسس؛

2- دعوت دوم در مجمع عمومی عادی با حضور هر تعداد از صاحبان سهام.

نصاب تصمیم‌گیری در مجمع عمومی عادی

نصاب تصمیم‌گیری در مجمع عمومی عادی اصولاً اکثریت مطلق عددی است. یعنی حضور نصف به علاوه یک سهامداران در جلسه. ولی در موارد ذیل تصمیم‌گیری صرفاً با اکثریت نسبی (بیشتر بودن تعداد رأی موافق از مخالف) صورت می‌گیرد:

1- انتخاب مدیران و بازرسان؛

2- انتخاب رئیس هیأت رئیسه؛

3- جمع ریاست هیأت مدیره و مدیرعامل در یک نفر (با اکثریت سه چهارم آرای حاضر در جلسه)؛

ج- مجمع عمومی فوق العاده

مقررات راجع به مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق العاده در بسیاری موارد به هم نزدیک است. مجمع عمومی فوق‌العاده نسبت به امور مهم و حیاتی در شرکت سهامی تصمیم‌گیری می‌کند و البته ممکن است در طول حیات شرکت سهامی به تشکیل مجمع عمومی فوق‌العاده نیاز پیدا نشود.

وظایف مجمع عمومی فوق العاده

وظایف مجمع عمومی فوق‌العاده به شرح ذیل است:

1- تصمیم در خصوص ایجاد سهام ممتاز و تغییر در امتیازات وابسته به اینگونه سهام. (سهام ممتاز استثنایی است بر اصل نسبی بودن حق رأی. اصل این است هر سهامداری که سهم بیشتری داشته باشد از حق رأی بیشتری نیز برخوردار خواهد بود، اما با وجود سهام ممتاز، شخصی که تعداد سهام کمتری دارد،نسبت به اشخاصی که حق رأی بیشتری دارند، از حق رأی بیشتری برخوردار خواهند بود.)

2- تصویب تبدیل سهام بانام به بی نام یا بالعکس؛

3- تغییر در مواد اساسنامه؛

4- تغییر در سرمایه شرکت و افزایش و کاهش سرمایه؛

5- تصمیم به انحلال پیش از موعد شرکت؛

6- تصویب بقای شرکت و کاهش اجباری سرمایه یا انحلال شرکت در صورتی که در اثر زیان های وارده به شرکت حداقل نصف سرمایه شرکت از بین برود؛

7- سلب حق تقدم در خرید سهام جدید از سهامداران موجود در زمان افزایش سرمایه؛

8- تعیین مدیر تصفیه در زمان تصمیم به انحلال شرکت و تعیین اقامتگاه مدیر تصفیه؛

9- تصویب تبدیل شرکت سهامی خاص به عام؛

10- اعلام انحلال شرکت در زمانی که موضوع شرکت انجام شده یا انجام آن غیر ممکن باشد یا زمانی که مدت شرکت منقضی شده باشد؛

11- ادغام شرکت در سایر شرکت ها.

نصاب تشکیل جلسات مجمع عمومی فوق العاده

در جلسه اول مجمع عمومی فوق‌العاده باید دارندگان بیش از نصف سرمایه شرکت که دارای حق رای هستند حضور داشته باشند. چنانچه در دعوت اول نصاب مذکور حاصل نشود، در دعوت دوم لازم است دارندگان بیش از یک سوم سرمایه شرکت که دارای حق رأی هستند حضور داشته باشند. چنانچه در نوبت دوم نیز این اکثریت حاصل نشود ،لازم است مجمع از نو با نصاب دعوت اول، دعوت شود.

نصاب تصمیم‌گیری در مجمع عمومی فوق العاده

تصمیم‌گیری در مجمع عمومی فوق العاده همواره با اکثریت دو سوم آرای حاضر در جلسه انجام می‌شود مگر در دو مورد:

1- افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی در صورتی که برای سهامداران ایجاد تعهد کند، باید با اتفاق آراء انجام شود؛

2- تغییر تابعیت شرکت باید با اتفاق آرا انجام شود.

نداشتن حق رأی در جلسات مجمع عمومی شرکت

در مجمع عمومی شرکت اصولاً هر سهامدار به نسبت تعداد سهام خود دارای حق رأی است. ولی در برخی موارد ممکن است سهامداری به موجب قانون حق رأی نداشته باشد. در ذیل این موارد ذکر خواهد شد:

1- چنانچه مابقی مبلغ اسمی سهام که تعهد شده، پس از مطالبه پرداخت نشود؛

2- در صورت عدم تبدیل سهام در مهلت مقرر حق رأی سهامدار معلق خواهد شد؛

3- دارندگان سرمایه غیرنقد و سهام مؤسس، در زمان تصمیم گیری و تصویب آورده غیرنقد و سهام مؤسس خود حق رای ندارند؛

4- زمانی که حق تقدم سهامداران در خرید سهام جدید به نفع سهامداران دیگر سلب می شود؛

5- مدایران و مدیرعامل ذینفع در معاملات تحت کنترل و نظارت، در زمان تصویب این معاملات حق رأی ندارند.

صورت جلسه مجمع عمومی شرکت

پس از هر جلسه رسمی باید خلاصه‌ای از تصمیمات تنظیم و به وسیله تمام اعضای هیأت رئیسه امضا شود. این صورت جلسه‌ها در مرکز اصلی شرکت نگهداری می شوند. لازم است بدانیم که عدم تنظیم صورتجلسه دارای ضمانت اجرای جزایی است.

ضمانت اجرای عدم رعایت مقررات قانونی در مجمع عمومی شرکت

به موجب ماده 270 قانون تجارت (لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت) هرگاه مقررات قانونی در مورد تشکیل شرکت سهامی یا عملیات آن یا تصمیماتی که توسط هر یک از ارکان شرکت از جمله مجمع عمومی شرکت اتخاذ می‌گردد رعایت نشود، حسب مورد بنا به درخواست هر ذی‌نفع، بطلان شرکت یا عملیات یا تصمیمات مذکور به حکم دادگاه اعلام خواهد شد ولی موسسین و مدیران و بازرسان و صاحبان سهام شرکت نمی‌توانند در مقابل اشخاص ثالث به این بطلان استناد نمایند.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– فروغ رضایی وکیل پایه یک دادگستری”