طرح صنعتی

حقوق مالکیت فکری مجموعه‌ای از حقوق انحصاری و اغلب موقت است که به پدیدآورنده یا صاحب محصولات فکری اعطا می‌شود. مالکیت فکری به دو دسته مالکیت ادبی و هنری مانند تألیف کتاب، نرم افزار، آثار سینمایی و مالکیت صنعتی مانند اختراع، علامت تجاری، نام تجاری و طرح صنعتی تقسیم می‌شود. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین در رابطه با موضوع طرح صنعتی و ثبت آن اطلاعات جامعی را در اختیار شما قرار خواهیم داد.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

کافه بازار

مایکت

وب اپلیکیشن

دانلود مستقیم

طرح صنعتی چیست؟

جهت آشنایی با موضوع مورد بحث ابتدا باید تعریفی از آن ارائه دهیم. مطابق با ماده 20 قانون ثبت اختراع، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری طرح صنعتی عبارت است از «هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ‌ها و یا بدون آن، به گونه ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد».

در رابطه با طرح صنعتی باید این نکته را مد نظر قرار دهید که در طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت قانونگذار نیست.

ثبت طرح صنعتی

همانطور که پیش از این ذکر شد، طرح صنعتی در دسته بندی مالکیت فکری، در شمول مالکیت فکری صنعتی یا دارایی فکری صنعتی قرار می‌گیرد. دارایی فکری صنعتی در صورتی مورد حمایت قانونگذار قرار دارد که به ثبت برسد. بنابراین لازمه حمایت قانونگذار از طرح صنعتی ثبت آن است.

1- طرح‌های قابل ثبت

طرح‌های صنعتی در صورتی ثبت می‌شوند که جدید و یا اصیل باشند. مطابق با ماده 21 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، طرح‌های صنعتی زمانی جدیـد محسوب می‌شوند که ازطریق انتشار به طور محسـوس و یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قـبل از تاریخ تسـلیم اظـهارنامه یا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه‌ای از جهان برای عموم افشاء نشده باشند.

همچنین طرح‌های صنعتی در صورتی اصیل محسوب می‌شود که به‌طور مستقل توسط طراح ایجاد شوند و کپی و تقلید طرح‌های موجود نباشد، به نحوی که از دید یک کاربر آگاه، متفاوت از طرح‌هایی باشد که قبلاً در اختیار عموم قرار گرفته است.

2- طرح‌های غیر قابل ثبت

در مواردی طرح‌های صنعتی قابل ثبت نیستند. این موارد عبارت‌اند از:

الف- هر چیزی که پیش از این در فنون و صنایع پیش بینی شده باشد؛

ب- طرح‌هایی که جدید یا اصیل نباشند؛

ج- طرح‌هایی که تنها در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد می‌شوند؛

د- طرح‌های حاوی نمادها یا نشان‌های رسمی؛

ه- طرح‌های مخالف نظم عمومی یا اخلاق حسنه.

3- ابطال ثبت طرح صنعتی

هر ذی‌نفعی می‌تواند ابطال ثبت طرح را از دادگاه درخواست نماید. بنابراین تنها دادگاه می‌تواند طرح ثبت شده در مرکز مالکیت معنوی را ابطال نماید. دادگاه در صورتی رأی ابطال را صادر می‌کند که خواهان دعوای ابطال اثبات نماید که طرح مذکور اصلا طرح صنعتی نیست یا طرحی جدید یا اصیل نیست و یا کسی که طرح صنعتی به نام وی ثبت شده پدیدآورنده آن طرح یا قایم مقام قانونی او نیست.

آثار ثبت طرح صنعتی

ثبت طرح‌های صنعتی آثار حقوقی بر جای می‌گذارد. مطابق با ماده 28 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری از جمله این آثار عبارت است از:

1- بهره‌برداری از طرح‌هایی که در ایران ثبت می‌شوند از جمله حقوق انحصاری مالک طرح است. بنابراین بهره‌برداری اشخاص دیگر از طرح ثبت شده منوط به موافقت مالک می‌باشد. شایان ذکر است، بهره‌برداری از طرح صنعتی عبارت است از ساخت، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح؛

2- مالک طرح می‌تواند علیه هر شخصی که بدون اجازه او به بهره‌برداری از طرح مبادرت نماید یا مرتکب عملی شود که عادتاً موجبات تجاوز به حقوق مالک طرح را در آینده فراهم آورد، در دادگاه اقامه دعوی نماید.

مدت اعتبار طرح صنعتی

حمایت قانونگذار از دارایی‌های فکری در بخش صنعت محدود به زمان است. طرح‌های صنعتی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. مطابق با بند د ماده 28 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مدت اعتبار طرح صنعتی در صورت ثبت، پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت است. در این خصوص می‌بایست این نکته را مدنظر قرار دهید که مبدأ حمایت قانونی از طرح صنعتی تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت است نه تاریخ صدور گواهی ثبت.

شایان ذکر است که مدت پنج ساله مذکور قابل تمدید برای دو دوره پنج ساله متوالی می‌باشد. جهت تمدید می‌بایست هزینه مربوطه پرداخت شود. در صورتی که هزینه تمدید پرداخت نشود، مالک طرح جریمه خواهد شد و به او مهلت شش ماهه‌ای جهت پرداخت هزینه تمدید و جریمه داده می‌شود. در صورت نپرداختن هزینه تمدید و جریمه، حقوق ناشی از طرح زایل خواهند شد.

نحوه ثبت طرح صنعتی

برای ثبت طرح باید موارد زیر را انجام داد:

1- متقاضی ثبت باید به سایت مرکز مالکیت معنوی به نشانی https://iripo.ssaa.ir/ مراجعه نماید؛

2- متقاضی ثبت باید گزینه ثبت اظهارنامه طرح صنعتی را انتخاب نماید. در این اظهارنامه موارد زیر باید ذکر شوند:

توصیف طرح- تعیین مالک یا مالکین در صورت تعدد آن‌ها و نحوه درصد مالکیت مالکین- نام طراح (اگر مالک طرح، طراح آن نباشد)؛

3- آپلود ضمایم اظهارنامه: ضمایم اظهارنامه عبارت‌اند از: مدارک هویتی- تصویر کالا- نامه رسمی طراح مبنی بر عدم ذکر نام وی در گواهی ثبت اگر طراح نخواهد نام او ذکر شود؛

4- پرداخت هزینه و ارسال اظهارنامه؛

5- پس از ارسال اظهارنامه، شماره اظهارنامه که تاریخ اظهارنامه و مبدأ حمایت از طرح است به متقاضی داده می‌شود؛

6- در این مرحله کارشناس مربوطه اظهارنامه را از منظر شکلی مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورتی که اظهارنامه فاقد ایراد باشد، متقاضی جهت انجام امور اداری باید به مرکز مالکیت معنوی مراجعه نماید؛

7- متقاضی باید در این مرحله هزینه نشر آگهی را پرداخت نماید و پس از آنتشار آگهی، گواهی ثبت طرح به او اعطا می‌شود.

اعتراض به رد درخواست ثبت طرح صنعتی

رد درخواست ثبت طرح توسط اداره ثبت طرح‌های صنعتی قابل اعتراض می‌باشد. ماده 100 آیین‌نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری در این خصوص بیان می‌دارد: « تصمیم مرجع ثبت مبنی بر رد اظهارنامه، از سوی متقاضی قابل اعتراض است. اعتراض باید در دو نسخه به صورت کتبی و همراه با دلایل و مستندات مربوط و رسید مربوط به پرداخت هزینه رسیدگی به رد ثبت ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ تصمیم، از طریق مرجع ثبت به کمیسیون موضوع ماده ۱۷۰ این آئین‌نامه تسلیم شود. پس از ثبت اعتراض‌نامه، نسخه دوم آن با قید تاریخ و شماره وصول به معترض مسترد می‌گردد. مهلت مذکور برای متقاضی مقیم خارج از کشور ۶۰ روز می‌باشد».

تصمیم کمیسیون مذکور از سوی مرجع ثبت به متقاضی ابلاغ می‌شود. شایان ذکر است که این تصمیم نیز ظرف مدت 60 روز قابل اعتراض در شعبه یا شعب خاصی از دادگاه عمومی تهران است که توسط رییس قوه قضاییه جهت رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرا قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری و آیین‌نامه اجرایی آن تعیین شده است.

پرسش و پاسخ مرتبط

” گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”