هنگامی که علیه شما دعوایی حقوقی در دادگاه طرح می‌شود، شما ناخواسته در مقام دفاع از خود قرار می‌گیرید. در این هنگام شما باید از وسایلی که قانونی استفاده نمایید تا بی حقی طرف مقابل (خواهان) را اثبات کنید. مطرح کردن ایرادات یکی از وسایلی است که قانون جهت دفاع در اختیار شما قرار می‌دهد. طرح ایرادات به شما این امکان را خواهد داد که ضمن پاسخ به ادعای خواهان یا حتی بدون پاسخ به ادعای خواهان، دعوای او را به‌طور موقت یا دائم رد کنید و یا با تأخیر مواجه نمایید.
توصیه می‌شود اگر در رابطه با موضوع طرح ایرادات در مقام دفاع نیاز به مشاوره حقوقی آنلاین دارید، به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید. همچنین می‌توانید جهت مشاوره حقوقی حضوری یا ارجاع پرونده به وکیل با دفتر گروه حقوقی لاوین تماس بگیرید. وکلای متخصص ما در دپارتمان های تخصصی گروه حقوقی لاوین آماده‌ی ارائه خدمات حقوقی با کیفیتی متفاوت در این رابطه به شما می‌باشند.
فهرست مطالب
زمان طرح ایرادات
در این خصوص شما باید این نکته را مدنظر قرار دهید که ایرادات را باید تا پایان اولین جلسه رسیدگی مطرح نمایید. یعنی شما از زمانی که ابلاغیه را دریافت می‌کنید تا پایان جلسه اول دادرسی و امضای صورت‌مجلس دادگاه زمان دارید تا به ایرادات استناد نمایید و آنها را به قاضی یادآوری کرده و جهت اطمینان بیشتر در صورت‌جلسه دادگاه بنویسید و یا در قالب یک لایحه به قاضی تحویل دهید. ایرادات انواع مختلفی دارند که طرح آنها در مقام دفاع آثار متفاوتی بر جای می‌گذارد. در ادامه آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
طرح ایراداتی که اثر آنها تغییر مرجع رسیدگی است
عدم صلاحیت ذاتی و محلی (نسبی)
– اگر دادگاهی که در آن علیه شما دعوایی اقامه شده است، فاقد صلاحیت ذاتی و محلی (نسبی) جهت رسیدگی به دعوای شما باشد، شما می‌توانید به این موضوع استناد نمایید. اگر دادگاه این موضوع را بپذیرد، با صدور قرار عدم صلاحیت پرونده را به مرجع صالح ارسال و یا جهت تعیین مرجع صالح به دیوان عالی کشور می‌فرستد.
امر مطروحه
– اگر دعوایی که علیه شما طرح شده، سابقاً در همین دادگاه یا دادگاه دیگری که از حیث درجه با این دادگاه مساوی است (هر دو دادگاه نخستین یا هر دو دادگاه تجدیدنظر باشند) طرح شده باشد، یا هم‌اکنون در حال رسیدگی باشد، شما می‌توانید به این امر استناد نمایید. همچنین این ایراد در صورتی‌که دعوای اقامه شده همان دعوای قبلی نباشد اما با آن ارتباط کامل داشته باشد نیز قابل طرح است. البته به شرط اینکه دعوای مرتبط در حال رسیدگی باشد.
شایان ذکر است زمانی بین دو دعوا ارتباط کامل وجود دارد که اتخاذ تصمیم در هر یک در دیگری نیز مؤثر باشد. اگر دعوای مرتبط در حال رسیدگی باشد و دادگاه این موضوع را مورد پذیرش قرار دهد:
چنانچه دعاوی در همان شعبه دادگاه طرح شده باشند با صدور قرار رسیدگی توأمان، به تمامی دعاوی یکجا رسیدگی می‌کند و چنانچه دعاوی در شعب مختلف همین دادگاه یا دادگاه های مختلف در حال رسیدگی باشند با صدور قرار امتناع از رسیدگی، پرونده را جهت رسیدگی به شعبه یا دادگاه مناسب ارسال می‌نماید.
طرح ایراداتی که در رسیدگی به دعوا موقتاً مانع ایجاد می‌نمایند
عدم اهلیت
– اشخاص در صورتی می‌توانند علیه شما طرح دعوا کنند که از اهلیت قانونی جهت اقامه دعوا برخوردار باشند؛ بنابراین اگر خواهان به دلایل قانونی مانند صغیر بودن (کمتر از ۱۸ سال)، عدم رشد (بیتشر از ۱۸ سال اما بدون عقل معاش)، مجنون بودن یا ممنوعیت از تصرف در اموال خود در نتیجه حکم ورشکستگی، اهلیت قانونی برای طرح دعوا را نداشته باشد، باید نماینده او (حسب مورد ولی، قیم، مدیر تصفیه یا اداره تصفیه) دادخواست بدهد؛ در غیر این صورت شما می‌توانید به این ایراد استناد نمایید.
اگر دادگاه این موضوع را بپذیرد قرار رد دعوا صادر می‌نمایید. بدیهی است که نماینده قانونی شخصی که فاقد اهلیت است یا خود شخص پس از دارا شدن اهلیت استیفا (توانایی اجرای حق)، می‌توانند مجدداً دادخواست بدهند.
عدم احراز سمت
– اگر کسی با عنوان نمایندگی از سوی شخصی دیگر از قبیل وکالت، ولایت، قیومیت علیه شما اقامه دعوا نماید، اما فاقد مدارکی باشد که نمایندگی او را اثبات کند، شما می‌توانید به این ایراد در مقام دفاع استناد نمایید. برای مثال چنانچه شخصی با ادعای وکالت از سوی برادر شما، علیه شما دادخواستی بدهد، اما وکالت‌نامه‌ای در پرونده موجود نباشد و یا امضا نداشته باشد، شما می‌توانید به این موضوع استناد کنید. در این صورت دادگاه قرار رد دعوا را صادر می‌نماید. بدیهی است که همان نماینده می‌تواند با تقدیم مدارک اثبات نمایندگی مجدداً دادخواست بدهد.
طرح ایراداتی که در رسیدگی به دعوا مانع دائمی ایجاد می‌نمایند
عدم توجه دعوا
– اگر دعوا به هر حال متوجه شما نیست و اگر در دادگاه اثبات شود هم به شما ارتباطی ندارد، شما می‌توانید به این امر استناد نمایید. برای مثال اگر بر اساس دادخواست و مستندات آن، متعهد پسرعموی شما باشد اما شما در دادخواست مخاطب قرار گرفته باشید، شما می‌توانید به این ایراد در مقام دفاع استناد نمایید. دادگاه در صورت پذیرش این موضوع قرار رد دعوا صادر می‌کند.
بی‌نفعی خواهان
– یکی از شرایط اقامه دعوا، ذی‌نفعی خواهان است. منظور از ذی‌نفعی خواهان این است که در صورت صدور حکم علیه خوانده‌ی دعوا نفعی نصیب خواهان شود. منظور از بی‌نفعی خواهان این است که حتی اگر دادگاه علیه شما به‌عنوان خوانده‌ی دعوا حکم صادر کند، باز هم قانوناً نفعی نصیب خواهان نمی‌گردد. در این موارد شما می‌توانید در مقام دفاع به این ایراد استناد نمایید. دادگاه در صورتی‌که این امر را بپذیرد قرار رد دعوا صادر می‌کند.
عدم ترتّب آثار قانونی به دعوا
– منظور این است که دعوا حتی در صورت اثبات، اثر قانونی از خود به جای نگذارد. برای مثال اگر نیما علیه شما دادخواست بدهد که بدهی شما را به علی بدون اذن (اجازه) شما پرداخت نموده است و اکنون وجه پرداختی را از شما مطالبه کند، در این صورت شما می‌توانید به این ایراد در مقام دفاع استناد نمایید؛ زیرا حتی اگر پرداخت بدهی اثبات شود، بر این موضوع به علت نبودن اذن شما جهت پرداخت بدهی، قانوناً اثری مترتّب نیست. در این صورت دادگاه قرار عدم استماع را صادر می‌کند.
عدم مشروعیت مورد دعوا
– اگر مورد دعوا مشروع و قانونی نباشد شما می‌توانید در مقام دفاع به این ایراد استناد نمایید. در صورت پذیرش این موضوع، دادگاه به صدور قرار رد دعوا مبادرت می‌ورزد. برای مثال اگر موضوع دادخواست بهره پول ربا باشد شما می‌توانید به عدم مشروعیت استناد کنید.
جزمی نبودن دعوا
– منظور از جزمی بودن این است که خواهان نسبت به حق مورد ادعای خود قاطع و استوار باشد. اگر خواهان صرفاً احتمال بدهد که حق او انکار و تضییع شده است، شما در مقام دفاع قادر هستید که به ایراد جزمی نبودن استناد نمایید. در صورت پذیرش، دادگاه قرار رد دعوا را صادر می‌نماید.
زمان اقامه دعوا
– در برخی موارد قانون خواهان را مکلف نموده است که در موعد معینی دادخواست بدهد. برای مثال دعوای نفی ولد پس از سپری شدن دو ماه از تاریخ اطلاع یافتن شوهر از تولد طفل مسموع نخواهد بود. در چنین مواردی خوانده‌ی دعوا در مقام دفاع می‌تواند به این ایراد استناد نماید. باید توجه داشت که این ایراد متفاوت از مرور زمان می‌باشد که در حال حاضر در امور حقوقی قابل استناد نیست و صرفاً در اسناد تجاری و پرونده‌های کیفری تحت شرایطی قابل استناد است.
سایر ایرادات
علاوه بر مواردی که ذکر شد شما در مقام دفاع می‌توانید به موارد دیگری نیز استناد نمایید. این ایرادات عبارت‌اند از: ایراد امر قضاوت شده، ایراد رد دادرس، ایرد تأمین دعوای واهی و ایراد تأمین اتباع بیگانه.
پرسش و پاسخ مرتبط
طرح ایرادات به هنگام دفاع در دعاوی حقوقی از چه مزیتی برخوردار است؟
طرح ایرادات به هنگام دفاع در دعاوی حقوقی این امکان را برای خوانده‌ی دعوا فراهم می‌کند که ضمن پاسخ به ادعای خواهان یا حتی بدون پاسخ به ادعای او، دعوای او را به‌طور موقت یا دائم رد کند.
ایرادات را تا چه زمانی می‌توان مطرح نمود؟
مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی، در دعاوی حقوقی تا پایان نخستین جلسه دادرسی می‌توان ایرادت را طرح نمود.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
