کلاهبرداری عبارت است از توسل به وسایل متقلبانه و فریب شخصی دیگر برای بردن مال او. برای شکایت از کلاهبردار و طرح دعوا علیه او باید شکواییه تنظیم نمود و آن را از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادسرا تقدیم کرد. در این نوشتار اطلاعت مفید و کاربردی در خصوص جرم کلاهبرداری و شکواییه کلاهبرداری به شما ارائه خواهیم داد.
توصیه می‌شود اگر در رابطه با موضوع کلاهبرداری نیاز به مشاوره حقوقی آنلاین با وکیل کیفری دارید، به سایت گروه حقوقی لاوین مراجعه کنید. همچنین می‌توانید جهت مشاوره حقوقی حضوری یا ارجاع پرونده به وکیل دادگستری با دفتر گروه حقوقی لاوین تماس بگیرید. وکلای متخصص ما در دپارتمان حقوق کیفری آماده ارائه خدمات حقوقی با کیفیتی متفاوت در این رابطه به شما می‌باشند.
فهرست مطالب
کلاهبرداری چیست؟
ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری در خصوص این جرم است. این ماده بیان می‌دارد:
«هرکس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت‌ها یا تجارتخانه‌ها یا کارخانه‌ها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیر واقع امیدوار نماید یا از حوادث و پیش‌آمدهای غیر واقع بترساند و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حوالجات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آن‌ها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا ۷ سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم می‌شود».
با توجه به این ماده جرم کلاهبرداری را می‌توان اینگونه تعریف می‌شود: توسل به وسایل متقلبانه و اغفال و فریب شخصی دیگر برای بردن مال او. هر کس این جرم را انجام دهد، مطابق با ماده مذکور به مجازات کلاهبرداری محکوم می‌شود.
برای اثبات وقوع جرم کلاهبرداری باید مواردی را نزد دادگاه اثبات کنیم. در ادامه به شرح این موارد می‌پردازیم.
رفتار مجرمانه در کلاهبرداری
رفتار مجرمانه در این جرم فعل مثبت است. به عبارت دیگر، کلاهبردار برای بردن مال دیگری یک عمل را انجام می‌دهد. بنابراین عدم انجام کار یا سکوت نمی‌تواند کلاهبرداری محسوب شود. در این رابطه به یک مثال توجه نمایید:
مسعود پس از مراجعه به شهرداری با تصور اینکه کارمند میز شماره یک مسئول صدور پروانه ساخت است، 5 میلیون تومان را به او می‌دهد و کارمند نیز با علم به اشتباه مسعود مبلغ را می‌پذیرد. در اینجا کارمند کلاهبردار نیست؛ زیرا او برای بردن مال مسعود هیچ عملی را انجام نداده است. در این خصوص باید توجه داشت که اگر کارمند مذکور از قبل با شخص دیگری تبانی کرده باشد که مسعود را به نحوی فریب دهد که تصور نماید او مسئول صدور پروانه ساخت است و مسعود نیز فریب خورده و مبلغی را به کارمند پرداخت نماید، جرم کلاهبرداری اتفاق افتاده است هر چند که کارمند در تمام مدت سکوت کرده باشد.
شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق جرم کلاهبرداری
شرایط و اوضاع و احوال لازم برای تحقق این جرم عبارت‌اند از:
1- متقلبانه بودن وسایل یا عملیات کلاهبردار برای فریب دیگری
برای آن که جرم کلاهبرداری به وقوع بپیوندد باید متقلبانه بودن وسایل و عملیاتی را که کلاهبردار برای فریب دیگری به کار می‌برد، اثبات شود. در واقع شرط تحقق این جرم، متقلبانه بودن وسایل و عملیات است. از این رو هر گونه زرنگی یا دروغگویی و تقلب لزوماً به جرم مذکور منجر نخواهد شد. در این رابطه به چند مثال توجه کنید:
الف) موارد زیر کلاهبرداری است:
– اگر شخصی جنس بی‌کیفیت را با توسل به وسایل متقلبانه و نشان دادن آن به عنوان جنس با کیفیت، به قیمت جنس با کیفیت بفروشد، کلاهبردار است.
– طلبکاری که هنگام دریافت طلب به بهانه واهی سند را نزد خود نگه دارد و سپس با همان سند علیه بدهکار طرح دعوا نماید.
– دست بردن در سند یا پلاک اتومبیل برای معرفی آن به عنوان اتومبیلی با قیمت بیشتر، کلاهبرداری است.
– اگر میوه فروش ترازوی خود را دست‌کاری نموده و در نتیجه کم فروشی کند.
ب) موارد زیر کلاهبرداری نیست:
– صرف وعده دروغ ازدواج کلاهبرداری نیست؛
– اگر کسی خود را پزشک معرفی نماید و شخصی دیگر به همین دلیل با ازدواج کند، لزوماً جرم کلاهاهبرداری اتفاق نیفتاده است؛
– صرف دروغگویی و عدم توسل به وسایل متقلبانه کلاهبرداری نیست.
– صرف فروش جنسی بالاتر از قیمت روز کلاهبرداری نیست؛
2- اغفال و فریب بزه‌دیده
بزه‌دیده شخصی است که از وقوع جرم متحمل ضرر و زیان می‌شود. برای تحقق جرم کلاهبرداری باید بزه‌دیده مال خود را با رضایت و در نتیجه فریب به کلاهبردار بدهد. در واقع بزه‌دیده باید مال خود را در نتیجه مانور متقلبانه کلاهبردار و با رضایت در اختیار کلاهبردار قرار دهد. در این خصوص به چند مثال توجه کنید:
– اگر شخصی با توسل با وسایل متقلبانه و فریب دوستش به او مواد بیهوشی بخوراند و بعد وسایل او را بردارد جرم ارتکابی سرقت است نه کلاهبرداری؛
– اگر شخصی با جعل مدرک تحصیلی در جایی استخدام شود و ماهیانه حقوق دریافت کند، کلاهبرداری نیست؛ زیرا تحصیل مال مستقیماً در نتیجه فریب حاصل نشده است.
3- تعلق مال برده شده به غیر
توسل به وسایل متقلبانه و فریب دیگری زمانی کلاهبرداری است که مال متعلق به شخص دیگری باشد نه خود کلاهبردار. بنابراین اگر شخصی مال خودش را که در نزد شخصی دیگر است با توسل به وسایل متقلبانه و فریب او به دست آورد، مرتکب جرم کلاهبرداری نشده است.
نتیجه جرم کلاهبرداری
برای آن که این جرم تحقق یابد، می‌بایست به مالک مال ضرر مالی وارد شود و کلاهبردار یا شخص دیگری که مورد نظر وی است، نفع مالی ببرد. بنابراین:
– اگر فردی با حیله و تقلب با دیگری ازدواج کند، کلاهبرداری نیست؛
– کسی که خود را پزشک معرفی کند و بدون انجام هیچ کاری، حق‌الزحمه دریافت کند، کلاهبردار است.
تنظیم شکواییه کلاهبرداری
تنظیم شکواییه کلاهبرداری مانند دیگر جرایم است. پس از تنظیم شکواییه کلاهبرداری باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایید و ثبت شکواییه خود را در آنجا انجام دهید. شایان ذکر است که دفاتر خدمات قضایی شکواییه کلاهبرداری شما را به دادسرای صالح ارسال می‌کنند. در جرم کلاهبرداری دادسرایی صالح به رسیدگی است که در حوزه قضایی مربوط به آن کلاهبردار مال را از بزه‌دیده دریافت نموده است. توصیه می‌شود پیش از تنظیم شکواییه کلاهبرداری با وکیل دادگستری متخصص در حقوق کیفری مشورت نمایید.
تفاوت کلاهبرداری سنی با کلاهبرداری اینترنتی
کلاهبرداری سنتی با کلاهبرداری اینترنتی متفاوت است. هامنطور که پیش از این ذکر شد کلاهبرداری عبارت است از توسل به وسایل متقلبانه و اغفال و فریب شخصی دیگر برای بردن مال او.
این در حالی است که در کلاهبرداری اینترنتی در کلاهبرداری اینترنتی، مجرم با تقلب یا تغییر یا اختلال در داده‌ها، سامانه‌های اینترنتی را مورد هدف قرار می‌دهد و در نتیجه مال یا منفعت یا وجه یا خدمات یا امتیازی را برای خود یا دیگری کسب می‌کند. شایان ذکر است، صرف بردن مال دیگری با استفاده از سامانه‌های اینترنتی یا فضای مجازی، کلاهبرداری اینترنتی نیست. در واقع برای این که این جرم انجام شود می‌بایست مجرم با تقلب در داده‌ها یا اختلال در سامانه‌های ایتنرنتی مال دیگری را ببرد. پیشنهاد می‌شود جهت شکایت از کلاهبرداری اینترنتی به وکیل کلاهبردری مراجعه نمایید.
در پایان لازم به ذکر است که وکیل کلاهبرداری گروه حقوقی لاوین آماده‌ی ارائه خدمات حقوقی و تنظیم شکواییه کلاهبرداری در رابطه با جرم مورد بحث به شما می‌باشد. وکیل کلاهبرداری وکیلی است که دارای پروانه وکالت دادگستری است و در زمینه دعاوی کیفری مربوط به جرم کلاهبرداری سنتی و کلاهبرداری اینترنتی دارای تخصص می‌باشد.
پرسش و پاسخ مرتبط
شرایط لازم برای تحقق جرم کلاهبرداری کدام است؟
شرایط لازم برای تحقق این جرم عبارت است از:
الف) متقلبانه بودن وسایل یا عملیات کلاهبردار برای فریب دیگری.
ب) اغفال و فریب بزه‌دیده.
ج) تعلق مال برده شده به غیر.
د) ورود ضرر به مالک مال و نفع کلاهبردار یا شخص مورد نظر وی.
برای شکایت از جرم کلاهبرداری می‌بایست چه کارهایی انجام داد؟
در این راستا باید ابتدا شکواییه کلاهبرداری را تنظیم نمود و آن را از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادسرا تقدیم کرد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
