یکی از پدیده‌های مهمی که با افزایش استفاده از اینترنت و فضای مجازی با آن مواجه شدیم پدیده کلاهبرداری اینترنتی است. در این مقاله در خصوص این جرم اطلاعات جامعی را در راستای افزایش آگاهی حقوقی جامعه به شما ارائه می‌دهیم.
شایان ذکر است، امکان مشاوره حقوقی آنلاین با وکیل کیفری یا ثبت درخواست پذیرش وکالت در دادگاه در رابطه با موضوع کلاهبرداری اینترنتی از طریق اپلیکیشن حقوقی لاوین فراهم است.
فهرست مطالب
تعریف جرم
مطابق با ماده 13 قانون جرایم رایانه‌ای (ماده 741 قانون مجازات اسلامی)، هرکس به طور غیرمجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند، کلاهبردار اینترنتی است.
در این جرم، مجرم به صورت غیر مجاز در داده‌ها (data) اعمالی مانند تغییر، محو و یا ایجاد را انجام می‌دهد. کلاهبردار در نتیجه این عمل وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی را برای خود یا دیگری کسب می‌کند. در واقع در کلاهبرداری اینترنتی مجرم با اِعمال عملیات متقلبانه در سامانه‌های مخابراتی یا رایانه‌ای نفوذ نموده و از این طریق مال دیگری را می‌برد. بنابراین جرم کلاهبرداری اینترنتی عبارت است از بردن مال دیگری از طریق تقلب یا اختلال در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی.
تفاوت کلاهبرداری اینترنتی و کلاهبرداری سنتی
کلاهبرداری اینترنتی با کلاهبرداری سنتی تفاوت دارد. در ادامه به ذکر تفاوت‌های این دو جرم می‌پردازیم.
1- کلاهبرداری سنتی
کلاهبردری سنتی عبارت است از به کار گیری حیله و تقلب برای فریب دیگری و بردن مال او. در کلاهبرداری سنتی، مجرم با توسل به وسایل و عملیات متقلبانه، شخص دیگری را فریب می‌دهد و آن شخص با رضایت خود، مال خود را در اختیار کلاهبردار قرار می‌دهد. در واقع در این نوع از کلاهبرداری، مجرم با تأثیرگذاری بر بزه‌دیده (کسی که از وقوع جرم زیان دیده است) مال او را می‌برد. جهت تنظیم شکواییه کلاهبرداری می‌توانید به وکیل کلاهبرداری مراجعه نمایید.
2- کلاهبرداری اینترنتی
در کلاهبرداری اینترنتی، مجرم با تقلب یا تغییر یا اختلال در داده‌ها، سامانه‌های اینترنتی را مورد هدف قرار می‌دهد و در نتیجه مال یا منفعت یا وجه یا خدمات یا امتیازی را برای خود یا دیگری کسب می‌کند. شایان ذکر است، صرف بردن مال دیگری با استفاده از سامانه‌های اینترنتی یا فضای مجازی، کلاهبرداری اینترنتی نیست. در واقع برای این که این جرم انجام شود می‌بایست مجرم با تقلب در داده‌ها یا اختلال در سامانه‌های ایتنرنتی مال دیگری را ببرد.
در این رابطه به دو مثال زیر توجه نمایید:
اگر شخصی در اینستاگرام با تبلیغ تسهیل مهاجرات یا وعده خرید رمز ارز با قیمت کمتر و سود بیشتر کاربران را فریب دهد و کاربران مبالغی را به حساب او واریز نمایند، جرم کلاهبرداری سنتی است. زیرا شخصی با استفاده از فضای مجازی کاربران را فریب می‌دهد و آن‌ها مال خود را با رضایت در اختیار او قرار می‌دهند.
شخصی درگاه پرداخت اینترنتی یکی از بانک‌ها را جعل می‌کند و باعث می‌شود که کاربران پرداخت‌های خود را در درگاه جعلی انجام دهند. این شخص از این طریق اطلاعات کارت بانکی کاربران را بدست می‌آورد و سپس از حساب بانکی کاربران وجوهی را به حساب خود یا دیگری واریز می‌نماید. جرم ارتکابی، کلاهبرداری اینترنتی است. زیرا رابطه مستقیمی میان کلاهبردار و کاربران وجود نداشته و کاربران با رضایت پول خود را در اختیار مجرم قرار نداده‌اند. در واقع، دلیل اصلی وقوع این جرم تغییر و تقلبی است که کلاهبردار در سامانه به وجود آورد و کاربران را به اشتباه انداخت. وگرنه کاربران برخلاف کلاهبرداری سنتی با رضایت مال خود را به مرتکب جرم نداده‌اند.
شکایت از کلاهبرداری اینترنتی
کلاهبرداری اینترنتی جرم است. تنظیم شکواییه نخستین گام در شکایت از مرتکب کلاهبرداری اینترنتی است. این شکواییه که بهتر است توسط وکیل دادگستری متخصص در حقوق کیفری تنظیم گردد، خطاب به دادسرای عمومی و انقلاب نوشته می‌شود. زیرا به جرایم ابتدا در دادسرا رسیدگی خواهد شد. اگر دادسرا به این نتیجه برسد که جرمی به وقوع پیوسته است، پرونده را با صدور کیفرخواست به دادگاه کیفری ارسال می‌نماید.
پس از تنظیم شکوائیه باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نموده و شکایت خود را از طریق این دفاتر به دادسرا ارسال کنید. سؤالی که در اینجا ممکن است ذهن شما را درگیر کند این است که کدام دادسرا صالح رسیدگی به این جرم است؟ در خصوص این جرم دادسرا یا دادگاهی صالح به رسیدگی است که بانک افتتاح کننده حساب زیان دیده از جرم، در حوزه قضایی آن قرار دارد.
در پایان لازم به ذکر است که وکیل کلاهبردی گروه حقوقی لاوین می‌تواند به شما در رابطه با موضوع مورد بحث مشاوره حقوقی آنلاین یا حضوری ارائه دهد. مشاوره آنلاین از طریق سایت گروه حقوقی لاوین انجام می‌شود و برای مشاوره حقوقی حضوری می‌توانید با دفتر گروه حقوقی لاوین تماس بگیرید.
پرسش و پاسخ مرتبط
برای شکایت از کلاهبرداری اینترنتی باید چه اقداماتی انجام داد؟
جهت شکایت از کلاهبرداری اینترنتی ابتدا باید شکوائیه تنظیم نمود. پس از تنظیم شکوائیه باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه و از طریق این دفاتر شکوائیه را به دادسرای صالح ارسال کرد.
دادگاه صالح به رسیدگی شکایت از کلاهبرداری اینترنتی کدام دادگاه است؟
دادگاه صالح به رسیدگی به این جرم، دادگاه کیفری است که بانک افتتاح کننده حساب زیان دیده از جرم در حوزه قضایی آن قرار دارد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
