شرکت با مسئولیت محدود شرکت تجاری است که حداقل بین دو شریک که میتوانند شخص حقیقی (انسان) یا حقوقی (شرکت های تجاری) باشند تشکیل می شود. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین در رابطه با شرکت با مسئولیت محدود با یکدیگر به بحث و گفت و گو میپردازیم. توصیه میشود این نوشتار را تا پایان مطالعه کنید.
فهرست مطالب
مسئولیت شرکا در شرکت با مسئولیت محدود
همانطور که از نام این شرکت مشخص است، مسئولیت شرکا در شرکت مسئولیت محدود صرفاً تا میزان سرمایهای است که به شرکت آورده و بیش از آن هیچ مسئولیتی نسبت به دیون و تعهدات شرکت ندارند.
به طور مثال چنانچه شرکتی با 4 شریک تشکیل شود و هر شریک 100 میلیون سرمایه و شرکت یک میلیارد بدهی داشته باشد، هر یک از شرکا فقط به میزان 100 میلیون سرمایه خود مسئولیت دارد و نسبت به مازاد بدهی شرکت مسئول نیست و امکان مراجعه به اموال شخصی شریک وجود ندارد؛ مگر اینکه به تضامنی بودن مسئولیت تصریح شده باشد. منظور از تضامنی بودن مسئولیت این است که در صورت انحلال شرکت و عدم کفایت دارایی شرکت، ثالث میتواند به اموال شخصی شریک مراجعه کند.
مواردی که در شرکت با مسئولیت محدود، مسئولیت شرکا استثنائاً تضامنی میشود به شرح ذیل است:
1- چنانچه در نام شرکت عبارت «با مسئولیت محدود» قید نشود؛
2- چنانچه اسم شرکت متضمن نام یکی از شرکا باشد آن شریک در برابر اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارد؛
3- در صورتی که سرمایه غیرنقدی به میزان غیرواقعی تقویم (قیمت گذاری) شود؛
4- مسئولیت تضامنی به دلیل بطلان شرکت در صورت اثبات تقصیر شریک مطابق قواعد عام مسئولیت مدنی.
تشکیل شرکت با مسئولیت محدود
بر خلاف شرکت سهامی، تشکیل شرکت با مسئولیت محدود تشریفات خاصی نداشته و زمانی تشکیل میشود که تمام سرمایه نقدی تعیین شده در شرکتنامه پرداخت و سهم الشرکه غیرنقدی نیز توسط شرکا تقویم و تسلیم شده باشد. بنابراین بر خلاف شرکت سهامی عام در شرکت با مسئولیت محدود هیچ میزانی از سرمایه تعهد نمیشود و تمام سرمایه تعیین شده می بایست در زمان تشکیل شرکت پرداخت شود.
در قانون تجارت حداقلی برای سرمایه در این شرکت تعیین نشده و تمام سرمایه میتواند نقد یا غیر نقد باشد و پرداخت هم می تواند به هر صورت انجام گیرد مانند چک، حواله یا نقدی.
ملاحظه می شود تشکیل شرکت مسئولیت با محدود بسیار سادهتر از سایر شرکت ها است و کافی است دو نفر شریک به موجب یک قرارداد کتبی (شرکتنامه) و با پرداخت سرمایهای اندک به هر میزان، اقدام به تشکیل و ثبت این شرکت کنند.
شرکتنامه شرکت با مسئولیت محدود
شرکتنامه قراداد تشکیل شرکت است و در واقع یک قرارداد کتبی است که میان شرکای شرکت با مسئولیت محدود تنظیم میشود. این قرارداد الزاماً باید به صورت رسمی تنظیم گردد در غیر این صورت بر اساس ماده 47 و 48 قانون ثبت فاقد اعتبار خواهد بود.
از جمله نکاتی که در شرکتنامه قید میشود عبارت است از میزان سرمایه پرداخت شده شرکت، میزان تقویم شده سرمایه غیرنقدی، میزان سهم شرکا در سود و زیان شرکت و اسم شرکت که نباید متضمن اسم هیچ یک از شرکا باشد.
نکته مهم این است تنها عدم رعایت یکی از موارد مذکور در فوق موجب بطلان شرکتنامه خواهد شد و آن عدم قید میزان ارزیابی شده سرمایه غیرنقدی است.
ثبت شرکت با مسئولیت محدود
در حال حاضر سامانه ثبت شرکتها کلیه خدمات مربوط به مراحل درخواست تاسیس و ثبت شرکت را ارائه میدهد. البته بهتر است با مشورت یک وکیل شرکت این کار را انجام دهید؛ چرا که تشکیل و ثبت شرکت، مستلزم رعایت مقررات خاصی است و باید به درستی انجام شود.
مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت با مسئولیت محدود
بعد از این که حداقل دو شریک و میزان سرمایه را مشخص کردید، نام شرکت خود را انتخاب کرده و مدارک مورد نیاز را در سامانه ثبت شرکتها بارگذاری کنید. مدارک ذیل برای ثبت شرکت لازم است:
1- مدارک شناسایی مانند کارت ملی و شناسنامه هر یک از شرکاء؛
2- شرکت نامه؛
3- تقاضانامه شرکت؛
4- ثبت نام کد ثنا برای تمام اعضای هیئت مدیره (از آبان ماه 1400 مصوب شده است)؛
5- اساسنامه تکمیل شده شرکت؛
6- تاییدیه آدرس و کد پستی محل شرکت؛
7– وکالتنامه وکیل (در صورتی که گیرنده کار از اداره وکیل باشد)؛
8- حق امضای شرکت؛
9- سمت و سهم الشرکه هریک از شرکا؛
10- 5 مورد نام حداقل 3 سیلابی به ترتیب اولویت؛
11- مجوز (ویژه شرکتهایی که نیاز به مجوز دارند)؛
12- دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی و موسسین شرکت و صورتجلسه هیئت مدیره.
مدیران شرکت با مسئولیت محدود
شرکت با مسئولیت محدود حداقل باید دارای یک مدیر باشد که به موجب شرکتنامه یا اساسنامه شرکت تعیین میشود. چنانچه شرکت با مسئولیت محدود صرفاً دو شریک داشته باشد و در انتخاب مدیر به توافق نرسند یا باید به اتفاق آرا شرکت را منحل کنند و یا اینکه هر کدام در مقابل ثالث مدیر مستقل باشد. نکات مهم در مورد مدیران شرکت با مسئولیت محدود عبارت است از:
1- تعداد مدیران باید یک یا چند نفر باشد. بنابراین شرکت با مسئولیت محدود میتواند فقط یک مدیر داشته باشد؛
2- مدیر میتواند از بین شرکا یا خارج از شرکت انتخاب شود؛
3- مدیران میتوانند برای مدت محدود یا نامحدود انتخاب شوند؛
4- مسئولیت مدیران در برابر ثالث مطابق قواعد عام مسئولیت مدنی و منوط به اثبات تقصیر است؛
5- اختیارات مدیران شرکت با مسئولیت محدود همانند مدیران شرکت سهامی عام و مطلق است با این تفاوت که این اختیارات میتواند در اساسنامه شرکت محدود شود و این محدودیت در برابر اشخاص ثالث نیز معتبر میباشد.
هیأت نظار در شرکت با مسئولیت محدود
در شرکت با مسئولیت محدود چنانچه تعداد شرکا حداقل 13 نفر باشد، انتخاب هیأت نظار الزامی است که تعداد آنها حداقل 3 نفر بوده و از بین شرکا انتخاب میشوند.
اگر تعداد شرکای یک شرکت با مسئولیت محدود 13 نفر باشد و هیات نظار انتخاب نشود، این موضوع از موجبات بطلان شرکت نیست ولی نکته مهم این است که شرکای شرکت نمیتوانند در موضوعی تصمیمگیری کنند که از وظایف هیأت نظار است، در غیر این صورت آن تصمیم یا عمل باطل و کأن لم یکن خواهد بود:
وظایف هیات نظار عبارت اند از:
الف- تحقیق نماید که سرمایه نقدی شرکت پرداخت شده و سهم الشرکه غیر نقدی تقویم و تسلیم شده باشد؛
ب- در شرکت نامه تقویم سهم الشرکه غیر نقدی به صراحت ذکر شده باشد؛
ج- دعوت شرکاء برای مجمع عمومی فوق العاده در مواد لازم و فوری. در واقع هیئت نظار لااقل سالی یک مرتبه میبایست مجمع عمومی شرکاء را تشکیل دهند و اگر مواردی لازم و فوری ایجاب نمود میتوانند شرکاء را برای انعقاد مجمع عمومی فوق العاده دعوت نمایند؛
د- اعضای هیات نظار از جهت اعمال اداری و نتایج حاصله از آن هیچ مسئولیتی ندارد؛ لیکن هر یک از آنها در انجام ماموریت خود بر طبق قوانین معموله مملکتی مسئول اعمال و تقصیرات خود میباشند؛
ه- اعضای هیات نظار دفاتر و صندوق و کلیه اسناد شرکت را تحت تدقیق درآورده، همه ساله گزارش به مجمع عمومی میدهند و هرگاه در تنظیم صورت دارایی بیترتیبی و خطایی مشاهده نمایند، موضوع را در گزارش مذکور ذکر نموده و اگر مخالفتی با پیشنهاد مدیر شرکت در تقسیم منافع داشته باشند، دلایل خود را بیان میکنند؛
بطلان شرکت با مسئولیت محدود
در رابطه با شرکت با مسئولیت محدود دو نوع بطلان در قانون پیشبینی شده است که میتوان آن را به بطلان شکلی و بطلان ماهوی تقسیم بندی کرد:
الف- بطلان شکلی: در شرکت با مسئولیت محدود تقویم و ارزیابی هر آورده غیرنقدی باید به تفکیک و به طور دقیق صورت بگیرد و به طور واقعی در شرکتنامه قید شود که به چه میزان تقویم شده است. در غیر این صورت شرکتنامه باطل و منجر به بطلان شرکت با مسئولیت محدود نیز خواهد شد.
ب- بطلان ماهوی: بطلان شرکت از نظر ماهوی زمانی است که معلوم شود سرمایه نقدی شرکت در زمان تشکیل به طور کامل پرداخت و سرمایه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم نشده است. یعنی در این مورد اساساً شرکت با مسئولیت محدود تشکیل نشده است.
چنانچه شرکت با مسئولیت محدود به سبب هر یک از دلایل مذکور باطل شود، این بطلان در برابر اشخاص ثالث یعنی طلبکاران شرکت قابل استناد نیست. به این معنا که شرکت از نظر شرکا وجود ندارد ولی طلبکار شرکت به عنوان ذینفع میتواند برای رسیدن به طلب خود دعوای بطلان شرکت را اقامه کرده و طلب خود را از شرکت مطالبه کند.
مسئولیت ناشی از بطلان شرکت با مسئولیت محدود
انواع مسئولیت را در شرکت با مسئولیت محدود میتوان به شکل ذیل تقسیمبندی کرد:
1- مسئولیت مدنی به سبب بطلان شرکت
در صورتی که به تقاضای طلبکار شرکت، حکم بطلان شرکت صادر شود، هر شریک و هیأت نظار و مدیرانی که در زمان حدوث سبب بطلان یا بلافاصله سر کار بوده و انجام وظیف نکرده باشند و بطلان مستند به تقصیر آنها باشد، مطابق قواعد عام مسئولیت مدنی متضامناً در برابر طلبکار شرکت مسئولیت دارند.
2- مسئولیت مدنی به سبب ارزیابی غیر واقعی سرمایه غیر نقدی
مطابق ماده 98 قانون تجارت: «شرکاء نسبت به قیمتی که در حین تشکیل شرکت برای سهمالشرکههای غیر نقدی معین شده در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت تضامنی دارند.»
مطابق این ماده در صورتی که شرکای شرکت با مسئولیت محدود در شرکتنامه سرمایه غیرنقدی را به نحو غیرواقعی ارزیابی و شرکتنامه را امضا کرده باشند؛ شرکت باطل است و امضاکنندگان نسبت به مابه التفاوت مبلغ واقعی و غیرواقعی متضامناً در برابر طلبکاران شرکت مسئولیت خواهند داشت.
3- مسئولیت کیفری ناشی از بطلان شرکت
در صورت عدم رعایت مقررات مربوط به تشکیل شرکت با مسئولیت محدود، در مواردی شرکت باطل خواهد بود و علاوه بر مسئولیت مدنی، با شرایطی و به شرط احراز وجود قصد مجرمانه، شرکا مسئولیت جزایی نیز خواهند داشت. مطابق ماده ۱۱۵ قانون تجارت، اشخاص ذیل کلاهبردار محسوب میشوند:
الف- مؤسسین و مدیرانی که بر خلاف واقع پرداخت تمام سهم الشرکه نقدی و تقویم و تسلیم سهم الشرکه غیرنقدی را در اوراق و اسنادی که باید برای ثبت شرکت بدهند اظهار کرده باشند؛ بنابراین چنانچه تقویم و تسلم اظهار و اعلام نشده باشد، جرم واقع نمیشود؛
ب- کسانی که به وسایل متقلبانه سهم الشرکه غیرنقدی را بیش از قیمت واقعی آن تقویم کرده باشند؛ مطابق این بند تقویم غیر واقعی سرمایه غیرنقد باید از طریق توسل به وسایل متقلبانه از قبیل مدرک جعلی، اظهارنظر کارشناسی خلاف واقع، صحنه سازی و غیره صورت گرفته باشد؛
ج- مدیرانی که با نبودن صورت دارایی یا به استناد صورت دارایی مزور (غیرواقعی و جعلی) منافع موهومی را بین شرکاء تقسیم کنند.
انحلال شرکت با مسئولیت محدود
در موارد ذیل، شرکت با رأی مجمع عمومی فوق العاده شرکت منحل میشود. این رأی جنبه اعلامی دارد یعنی از تاریخ حدوث سبب انحلال، شرکت منحل شده اعلام میشود. چنانچه مجمع عمومی فوقالعاده رأی به انحلال ندهد، هر ذینفع میتواند از دادگاه صالح، اعلام انحلال شرکت را تقاضا نماید:
1- انقضای مدت شرکت؛
2- انجام شدن و خاتمه یافتن موضوع شرکت؛
3- غیر ممکن شدن موضوع شرکت (به طور مثال فعالیت موضوع شرکت به موجب قانون ممنوع اعلام شود؛)
4- ورشکستگی شرکت.
غیر از موارد مذکور، در موارد زیر نیز شرکت منحل خواهد شد:
1- در صورتی که عدهای از شرکا که سهم الشرکه آنها بیش از نصف سرمایه شرکت با مسئولیت محدود است تصمیم به انحلال بگیرند، شرکت بدون نیاز به تصمیم مجمع عمومی و بی نیاز از حکم دادگاه منحل خواهد شد حتی اگر یک شریک از این مقدار سهم الشرکه برخوردار باشد؛
2- چنانچه حداقل نصف سرمایه شرکت در اثر زیانهای وارده به شرکت از بین برود، هر یک از شرکای شرکت میتواند از دادگاه تقاضای انحلال کند؛
3- در صورتی که یکی از شرکا با دلایل موجه از دادگاه انحلال شرکت را تقاضا کند به شرط اینکه سایر شرکا با پرداخت سهم آن شریک و خروجش از شرکت رضایت ندهند، دادگاه رای به انحلال شرکت خواهد داد؛
4- در صورتی که در اساسنامه قید شده باشد که در صورت فوت شریک،
شرکت منحل شود، با فوت شریک شرکت منحل خواهد شد.
تبدیل شرکت با مسئولیت محدود به سایر شرکتها
امکان تبدیل شرکتهای تجاری به شرکتهای دیگر وجود دارد. حتی در مواردی وکیل شرکت تجاری توصیه مینماید که کسب و کارهای کوچک در ابتدا شرکت خود را به عنوان شرکت با مسئولیت محدود ثبت نمایند و پس از رشد، به شرکت سهامی خاص تبدیل شوند.
در تبدیل شرکت میبایست موارد زیر را رعایت نمود:
1- دو سال از تاریخ ثبت شرکت بگذرد؛
2- تمامی سرمایه شرکت به صورت کامل تأدیه شود و ثبت گردد؛
3- الزامات قانونی در خصوص شرکت جدید رعایت شود؛
4- شرکت ممنوعیتهای مالیاتی به دلیل بدهی و غیر فعال بودن نداشته باشد؛
5- تبدیل شرکت با صدور حکم یا دستور مقام قضایی ممنوع نباشد؛
6- دارایی شرکت به تأیید کارشناس رسمی دادگستری برسد و به مرجع ثبت ارائه شود.
پرسش و پاسخ مرتبط
مرور زمان دعوای مطالبه خسارت ناشی از بطلان شرکت با مسئولیت محدود چه مدت زمانی است؟
مرور زمان دعوای خسارت ناشی از بطلان شرکت مسئولیت محدود 10 سال از تاریخ حدوث سبب بطلان است.
حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت با مسئولیت محدود چه میزان است؟
در قانون تجارت حداقلی برای سرمایه در این شرکت تعیین نشده و تمام سرمایه میتواند نقد یا غیر نقد باشد و پرداخت هم می تواند به هر صورت انجام گیرد مانند چک، حواله یا نقدی.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– فروغ رضایی وکیل پایه یک دادگستری”