خیانت در امانت یعنی مالی که مالک یا متصرف، به طریق قانونی به کسی سپرده است، استعمال یا تصاحب یا تلف یا گم شود و این کار با قصد ضرر به مالک صورت بگیرد. به بیان دیگر خیانت در امانت عبارت است از رفتار عمدی و خلاف قراردادی که امین نسبت به مال مورد امانت، به ضرر مالک مال انجام میدهد. در این نوشتار به شما مطالب کاربردی در خصوص جرم خیانت در امانت ارائه خواهیم داد.
پیشنهاد میشود اگر در رابطه با موضوع خیانت در امانت نیاز به مشاوره حقوقی آنلاین با وکیل کیفری دارید، به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید. همچنین میتوانید جهت مشاوره حقوقی حضوری یا ارجاع پرونده به وکیل متخصص امور کیفری با دفتر گروه حقوقی لاوین تماس بگیرید. به خاطر داشته باشید وکلای متخصص ما در دپارتمان حقوق کیفری آمادهی ارائهی خدمات حقوقی با کیفیتی ممتاز به شما میباشند و شما میتوانید از خدمات حقوقی تخصصی همکاران ما بهرهمند شوید.
فهرست مطالب
رفتار مجرمانه در جرم خیانت در امانت
اگر شخصی مال خود را به صورت امانت به دیگری بسپارد و آن شخص به قصد ضرر زدن به مالک مال، مرتکب یکی از رفتارهای زیر شود، جرم خیانت در امانت تحقق مییابد:
1- استعمال نمودن
منظور از استعمال این است که مال مورد امانت، مصرف شود. مثلا ماشین مورد امانت را استفاده کند و با آن به سفر برود. لازم به ذکر است که هرگونه استعمال ناروای مال مورد امانت در صورتی که با سوء نیت همراه باشد، موجب تحقق جرم خیانت در امانت است. یعنی ممکن است این استفاده، مال مورد امانت را از بین نبرد، بلکه فقط نوعی از استفاده باشد که با سوءنیت همراه است. برای مثال امین با قصد ضرر زدن به مالک و بر خلاف عرف، با خودروی سواری مالک که نزد وی امانت است، آجر حمل نماید.
2- تصاحب
منظور از تصاحب، برخورد مالکانه با مال مورد امانت میباشد. یعنی اینکه امین مال دیگری را برای خود دانسته و با آن طوری برخوردی کند که معمولاً مالک حق چنین برخوردی را با مال دارد. مثل اینکه مال را بفروشد یا اجاره دهد یا در رهن گذارد و یا آن را به صاحب اصلی مال برنگرداند.
3- تلف نمودن
تلف نمودن مال مورد امانت به معنی از بین بردن آن میباشد. از بین بردن مال مورد امانت با هر وسیلهای ممکن است. اتلاف ممکن است به طور مستقیم توسط شخص امین صورت بگیرد مثل اینکه امین شخصاً فرش مورد امانت را بسوزاند و یا ممکن است به طور غیر مستقیم باعث از بین رفتن مال مورد امانت شود. مثلاً با وجود سیل شدید، فرش مورد امانت را در مسیر سیل قرار دهد تا از بین برود.
اتلاف میتواند به صورت کلی یا جزئی صورت بگیرد، به طور مثال امین ممکن است باعث تلف قسمتی از فرش مورد امانت و یا باعث تلف کل آن شود. تلف ممکن است با ترک فعل نیز انجام شود. برای مثال امین، خودرویی که نزد وی امانت است را در محیط مناسب قرار ندهد و خودرو در اثر سقوط مصالح ساختمانی روی آن تلف شود.
4- مفقود نمودن
ممکن است امین بدون اینکه مال مورد امانت را تلف کند موجب شود که دسترسی مالک به مال غیر ممکن گردد. مانند اینکه مال مورد امانت را گم کند یا اینکه طلای مورد امانت را به داخل دریا پرتاب کند، در این حالت با اینکه طلا موجود است اما دسترسی به آن برای مالک غیر ممکن است.
شرایط تحقق جرم خیانت در امانت
1- جرم خیانت در امانت در مواردی رخ میدهد که مال مورد امانت از نظر عرف ارزش مالی دارد.
2- برای تحقق جرم خیانت در امانت، باید مال موضوع جرم توسط مالک یا متصرف قانونی به امین سپرده شود. در غیر این صورت اگر شخص خودش مالی را به دست بیاورد، جرم خیانت در امانت محقق نمیشود.
3- مال مورد امانت باید متعلق به شخص دیگری باشد. یعنی اگر امین، مالک مال مورد امانت باشد، تصاحب او را نمیتوان خیانت در امانت دانست. مثلا سجاد اتومبیلی را به مدت یک سال از احسان اجاره میکند و اجارهی آن را به طور کامل پرداخت مینماید. سجاد به علت سفری که در پیش رو دارد، اتومبیل را نزد احسان به امانت میگذارد و پس از بازگشت از سفر متوجه میشود که احسان از برگرداندن خودرو به وی خودداری میکند. این عمل احسان هر چند که موجب محروم شدن مستأجر یا سجاد از منفعت مال میشود، اما نمیتوان آن را خیانت در امانت دانست و او را به مجازات خیانت در امانت محکوم کرد. زیرا احسان مالک اتومبیل است.
پرسش و پاسخ مرتبط
عدم بازگرداندن جهیزیه توسط شوهر، خیانت در امانت محسوب میشود؟
پاسخ این سؤال منفی است. جهیزیه در ایام ازدواج در اختیار زوجه و مورد استفادەی خانواده است و زوج امین محسوب نمیشود. گرفتن رسید جهیزیەی ازدواج هنگام نکاح فقط نشان از حمل جهیزیه به خانەی زوج و تعلق جهیزیه به زوجه دارد. در صورت عدم استرداد آنها فقط از طریق حقوقی میتوان پیگیری نمود و شکایت کیفری خیانت در امانت ممکن نیست.
اگر پولی را به کسی قرض دهیم و او آن را بازنگرداند، این کار او خیانت در امانت محسوب میشود؟
تخلف در عقد قرض موجب تحقق خیانت در امانت نمیشود، زیرا قراردادهایی مانند قرض و بیع، جزو قراردادهایی هستند که تملیکی هستند و مال را به تملک گیرندهی آن در میآورند. جرم خیانت در امانت فقط در عقود امانی واقع میشود، نه در عقود تملیکی مثل قرض و بیع.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– ملیکا میرزایی”