تکرار جرم

تکرار جرم یک ملاحظه اساسی در سیستم‌های عدالت کیفری در سراسر جهان است. تکرار جرم زمانی رخ می‌دهد که افرادی که پیش‌تر به اتهامات کیفری محکوم شده‌اند، در بازه زمانی مشخصی دوباره مرتکب جرم شوند. درک تکرار جرم برای سیاست‌گذاران، نهادهای قانون‌گذار و جامعه به طور کلی بسیار حیاتی است. زیرا مستقیماً بر استراتژی‌های پیشگیری از جرم، برنامه‌های بازپس‌گیری و اجرای عدالت تأثیر می‌گذارد.

این موضوع همچنین چالش‌های قابل توجهی را برای سیستم عدالت کیفری ایجاد می‌کند که اغلب نشان‌دهنده مسائل اساسی مانند تفاوت‌های اجتماعی-اقتصادی، عدم دسترسی به فرصت‌های آموزشی و شغلی، سوءمصرف مواد و اختلالات روانی است. رفع تکرار جرم نیازمند یک رویکرد چندجانبه است که شامل اقدامات تنبیهی و حمایتی جهت کاهش احتمال تکرار جرم می‌شود. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین این موضوع را مطابق با قوانین ایران مورد بررسی قرار خواهیم داد.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

کافه بازار

مایکت

وب اپلیکیشن

دانلود مستقیم

تکرار جرم چیست؟

طبق اصول حقوقی، منظور از تکرار جرم آن است که فردی پس از ارتکاب یک جرم و صدور حکم قطعی، بار دیگر مرتکب جرم شود. وقوع تکرار جرم به طور معمول نشانه­‌ای از حالت خطرناک مرتکب است. به همین دلیل این موضوع یکی از سبب‌های تشدید مجازات محسوب می‌­شود. قابل ذکر است که با توجه به تنوع مجازات‌­ها (حدود، تعزیرات، قصاص و دیات) در نظام حقوقی کشورمان بحث تکرار جرم در هر حوزه مقررات خاص خود را دارد که در ادامه به آن اشاره می­‌کنیم. البته شایان ذکر است که تکرار جرم صرفاً در حدود و تعزیرات سبب تشدید مجازات می‌شود و در قصاص و دیات تأثیری بر تشدید مجازات ندارد.

تکرار جرم در حدود

قاعده کلی در مورد تکرار جرم در حدود، طبق ماده 136 قانون مجازات اسلامی این است که هرگاه کسی سه بار مرتکب یک نوع جرم موجب حد شود و هر بار حد آن جرم بر او جاری گردد، حد وی در مرتبه چهارم اعدام است. بنابراین تکرار کمتر از چهار بار هیچ تأثیری در میزان مجازات­‌های حدی ندارد. برای مثال اگر شخصی سه مرتبه مرتکب جرم حدی شرب خمر (خوردن مشروبات الکلی) شود و هر سه بار حد بر او جاری شود، به عبارت دیگر مجازات شود، در صورتی که مرتبه چهارم مرتکب شرب خمر شود، اعدام خواهد شد.

 البته برخی از جرایم حدی در تکرار جرم، قواعد خاص خود را دارند. به عنوان مثال، مطابق ماده 278 قانون مجازات اسلامی، حد سرقت به شرح زیر است:

الف- در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق؛

ب- در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی؛

ج- در مرتبه سوم، حبس ابد؛

د- در مرتبه چهارم، اعدام است هر چند سرقت در زندان باشد.

تکرار جرم در جرایم تعزیری

بر اساس ماده 137 قانون مجازات اسلامی، هر کس به‌ علت ارتکاب جرم عمدی به موجب حکم قطعی به یکی از مجازات های تعزیری از درجه یک تا درجه پنج محکوم شود و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم عمدی تعزیری درجه یک تا شش گردد، حداقل مجازات جرم ارتکابی میانگین بین حداقل و حداکثر مجازات قانونی آن جرم است و دادگاه می‌تواند وی را به بیش از حداکثر مجازات تا یک ‌چهارم آن محکوم کند.

1- شرایط احراز تکرار جرم در جرایم تعزیری

بنابراین طبق ماده مذکور برای این­که مقررات تکرار جرم در جرایم تعزیری اعمال شود، شرایط زیر ضرورت دارد:

الف- تکرار جرم فقط در ارتکاب جرایم عمدی اعمال می­‌شود. زیرا فقط در این نوع جرایم است که مرتکب با قصد و نیت به سوی جرم می‌­رود. از آن­جایی که در جرایم غیرعمدی مرتکب به دلیل تقصیر و نه با نیت قبلی مرتکب جرم می­‌شود، اعمال این مقررات قابل توجیه نیست؛

ب- محکومیت نخست قطعی شده باشد؛

ج- در محکومیت نخست، درجه جرم اهمیت ندارد، بلکه ضرورت دارد که مرتکب به یکی از مجازات های تعزیری از درجه یک تا درجه پنج محکوم شود؛

د- ارتکاب جرم دوم پس از تاریخ قطعیتِ حکم نخست باشد. اگر قبل از تاریخ قطعیت حکم باشد، تعدد جرم به وقوع پیوسته است؛

ه- ارتکاب جرم دوم قبل از حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات باشد. بنابراین اگر وقوع جرم دوم پس از حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات باشد، مشمول این مقررات نمی‌­شود. شایان ذکر است مطابق با تبصره 2 ماده 26 قانون مجازات اسلامی، هر کس به عنوان مجازات تبعی از حقوق اجتماعی محروم گردد پس از گذشت مواعد مقرر در ماده ۲۵ قانون مذکور اعاده حیثیت می‌شود و آثار تبعی محکومیت وی زائل می‌گردد. مگر در مورد محرومیت‌های مقرر در بندهای الف، ب و پ ماده 26 قانون مجازات اسلامی که محرومیت از حقوق اجتماعی دائمی است.

ز- با وجود شرایط بالا، فرد برای بار دوم مرتکب جرم عمدی تعزیری درجه یک تا شش گردد.

2- میزان مجازات در تکرار جرم تعزیری

طبق قسمت آخر ماده 137 قانون مجازات اسلامی، در تکرار جرم، حداقل مجازات جرم ارتکابی میانگین بین حداقل و حداکثر مجازات قانونی آن جرم است و دادگاه می‌تواند وی را به بیش از حداکثر مجازات تا یک ‌چهارم آن محکوم کند. بنابراین:

الف- حداقل مجازات: میانگین حداقل و حداکثر مجازات قانونی.

ب- حداکثر مجازات: حداکثر مجازات قانونی تا یک ‌چهارم آن.

قابل ذکر است که برای دادگاه الزامی است که حداقل مجازات را «میانگین حداقل و حداکثر مجازات قانونی» تعیین کند. اما با توجه به واژه «می‌­تواند»، اعمال «حداکثر مجازات قانونی تا یک ‌چهارم آن» در اختیار دادگاه است.

لازم به ذکر است، جهت ارتباط آسان و فوری با وکیل کیفری می‌توانید به سایت گروه حقوقی لاوین مراجعه کنید. لاوین کیفیت خدمات ارائه شده را تضمین می‌نماید.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین“