در برخی موارد دادگاه کیفری میتواند پس از آن که شخصی را به مجازاتی محکوم کرد، اجرای مجازات را برای مدت معینی تعلیق نماید. در این صورت، اگر مجرم در این مدت مرتکب جرم دیگری نشود و از دستور‌های دادگاه پیروی نماید، محکومیت او بی اثر میشود. این عمل، تعلیق مجازات نام دارد. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین در رابطه با موضوع تعلیق مجازات اطلاعات مفید و کاربردی را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
فهرست مطالب
تعلیق مجازات چیست؟
مطابق با ماده 46 قانون مجازات اسلامی «در جرایم تعزیری درجه سه تا هشت دادگاه میتواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید. دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس از اجرای یک سوم مجازات میتواند از دادگاه صادرکننده حکم قطعی، تقاضای تعلیق نماید. همچنین محکوم میتواند پس از تحمل یک سوم مجازات، در صورت دارا بودن شرایط قانونی، از طریق دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری تقاضای تعلیق نماید».
مطابق با این ماده تعلیق اجرای مجازات فقط در جرایم تعزیری درجه ۳ تا ۸ ممکن است. بنابراین اگر شخصی به دلیل ارتکاب جرمی به یکی از مجازاتهای تعزیری درجه ۳ تا ۸ محکوم شود، امکان تعلیق اجرای مجازات وجود دارد. لازم به ذکر است، دادگاه اطفال و نوجوانان میتواند، در خصوص تمام جرایم تعزیری حتی جرایم تعزیری درجه یک و دو، مجازات مرتکب را تعلیق نماید.
شایان ذکر است، تعلیق اجرای مجازات مجرم نسبت به حق مدعی خصوصی تأثیری ندارد و حکم به پرداخت خسارت یا دیه اجرا میشود.
تعلیق اجرای مجازات در اختیار دادگاه کیفری است. دادگاه کیفری میتواند اجرای تمام یا بخشی از مجازات را به مدت یک تا پنج سال معلق نماید. همچنین مجرم، دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس اجرای یک سوم مجازات میتواند از دادگاه صادر کننده حکم قطعی تقاضای تعلیق مجازات را بنماید.
شرایط تعلیق مجازات
دادگاه کیفری برای صدور حکم تعلیق اجرای مجازات می‌بایست شرایطی را احراز نماید. این شرایط عبارت‌اند از:
الف- وجود جهات تخفیف: جهات تخفیف عبارت‌اند از:
1- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی؛
2- همکاری مؤثر متهم در شناسایی شرکا یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به کار رفته برای ارتکاب آن؛
3- اوضاع و احوال خاص مؤثر در ارتکاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریک آمیز بزه دیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم؛
4- اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرار مؤثر وی در حین تحقیق و رسیدگی؛
5- ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل کهولت یا بیماری؛
6- کوشش متهم به منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از آن؛
7- خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده یا نتایج زیان‌بار جرم؛
8- مداخله ضعیف شریک یا معاون در وقوع جرم.
ب- پیش بینی اصلاح مرتکب؛
ج- جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران؛
د- فقدان سابقه کیفری مؤثر: محکومیت مؤثر، محکومیتی است که محکوم را به تبع اجرای حکم، بر اساس ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی از حقوق اجتماعی محروم می‌نماید.
جرایم غیر قابل تعلیق
هرچند تعلیق اجرای مجازات از جمله اختیارات دادگاه کیفری است اما در خصوص برخی جرایم امکان تعلیق اجرای مجازات وجود ندارد. این جرایم عبارت‌اند از:
1- حدود، قصاص دیات؛
2- جرایم تعزیری درجه یک و دو؛
3- جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور:
در خصوص جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی می‌بایست این نکته را مد نظر قرار دهید که در صورت همکاری مؤثر مرتکب در کشف جرم و شناسایی سایر متهمان امکان تعلیق بخشی از مجازات وجود دارد؛
4- خرابکاری در تأسیسات آب، برق، گاز، نفت و مخابرات؛
5- جرایم سازمان یافته؛
6- سرقت مسلحانه یا مقرون به آزار؛
7- آدم ربایی؛
8- اسید پاشی؛
9- قدرت نمایی و ایجاد مزاحمت با چاقو یا هر نوع اسلحه دیگر؛
10- جرایم علیه عفت عمومی:
در خصوص جرایم علیه عفت عمومی باید به این نکته توجه کرد که امکان تعلیق اجرای مجازات این جرایم وجود دارد جز در خصوص موضوع مواد (۶۳۹) و (۶۴۰) کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده مصوب ۱۳۷۵؛
11- تشکیل یا اداره مراکز فساد و فحشا؛
12- قاچاق عمده مواد مخدر یا روان گردان، مشروبات الکلی و سلاح و مهمات؛
13- قاچاق انسان؛
14- تعزیر بدل از قصاص نفس؛
15- معاونت در قتل عمدی؛
16- محاربه و افساد فی الارض؛
17- جرایم اقتصادی، با موضوع جرم بیش از یکصد میلیون ریال:
تعلیق اجرای مجازات کلاهبرداری و کلیه جرایم در حکم کلاهبرداری و جرایمی که مجازات کلاهبرداری درباره آن‌ها مقرر شده است مانند انتقال مال غیر یا طبق قانون کلاهبرداری محسوب میشود امکان دارد؛
شایان ذکر است، مجازات شروع به جرم در جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، جرایم علیه عفت عمومی، کلاهبرداری، کلیه جرایم در حکم کلاهبرداری و جرایمی که مجازات کلاهبرداری درباره آن‌ها مقرر شده یا طبق قانون کلاهبرداری محسوب میشود ممکن است.
انواع تعلیق مجازات
تعلیق مجازات ممکن است ساده یا مراقبتی باشد. در تعلیق ساده، مجرم کتباً متعهد میشود، در مدت زمان تعلیق، مرتکب جرم دیگری نشود. این در حالی است که در تعلیق مراقبتی مجرم علاوه بر تعهد کتبی مبنی بر عدم ارتکاب جرم، متعهد میشود دستورها و تدابیری را اجرا یا رعایت نماید. در واقع تعلیق مراقبتی همرا با تدابیر زیر است:
الف- حضور به موقع در زمان و مکان تعیینی؛
ب- ارائه اطلاعات و اسناد و مدارک تسهیل کننده نظارت بر اجرای تعهدات محکوم برای مددکار اجتماعی؛
ج- اعلام هرگونه تغییر شغل، اقامتگاه یا جابه‌جایی در مدت کمتر از پانزده روز و ارائه گزارشی از آن به مددکار اجتماعی؛
د- کسب اجازه از مقام قضایی به منظور مسافرت به خارج از کشور.
عدم رعایت دستور‌های دادگاه در مدت تعلیق
در صورتی که مجرم در مدت زمان تعلیق دستور‌های دادگاه را بدون عذر موجه رعایت ننماید، دادگاه صادرکننده حکم قطعی میتواند به درخواست دادستان یا قاضی اجرای احکام، برای بار اول یک تا دو سال به مدت تعلیق اضافه یا قرار تعلیق را لغو نماید. تخلف از دستور دادگاه برای بار دوم، موجب لغو قرار تعلیق و اجرای مجازات میشود.
انجام جرم جدید در مدت تعلیق
چنانچه مجرمی که مجازات او تعلیق شده است، از تاریخ صدور قرار تعلیق تا پایان مدت تعلیق، مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر درجه یک تا هفت نشود، محکومیت تعلیقی او به پایان می‌رسد. اما اگر در این مدت هر یک از جرایم مذکور را مرتکب شود، قرار تعلیق لغو میشود. پس از لغو قرار تعلیق، دادگاه دستور اجرای حکم معلق را صادر و مراتب را به دادگاه صادرکننده‌ی قرار تعلیق اعلام می‌‌کند.
در پایان لازم به ذکر است که چنانچه در رابطه با تعلیق اجرای مجازات نیاز به مشاوره حقوقی با وکیل کیفری دارید، به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید. از طریق سایت گروه حقوقی لاوین شما می‌توانید خدمات حقوقی را به صورت آنلاین دریافت کنید.
پرسش و پاسخ مرتبط
تعلیق مجازات چیست؟
در جرایم تعزیری درجه سه تا هشت دادگاه میتواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید. همچنین مجرم، دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز پس اجرای یک سوم مجازات میتواند از دادگاه صادر کننده حکم قطعی تقاضای تعلیق مجازات را بنماید.
انجام جرم جدید در مدت زمان تعلیق چه اثری دارد؟
اگر مجرمی که مجازات او تعلیق شده است، از تاریخ صدور قرار تعلیق تا پایان مدت تعلیق، مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر درجه یک تا هفت شود، قرار تعلیق لغو میشود و دادگاه دستور اجرای حکم معلق را صادر می‌نماید.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
