تجدیدنظرخواهی کیفری

زمانی که شما نسبت به رأی غیر قطعی صادره از دادگاه کیفری اعتراض داشته باشید، می‌بایست نسبت به آن رأی بدوی تجدیدنظرخواهی یا فرجام‌خواهی نمایید. هدف ما در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین ابتدا ارائه تعریفی از تقاضای تجدیدنظرخواهی کیفری و سپس بررسی آرای کیفری قابل تجدیدنظرخواهی و آرای غیر قابل تجدیدنظرخواهی و همچنین بیان جهات تجدیدنظرخواهی می‌باشد. در ادامه نکات مهم و کاربردی در خصوص مهلت تجدیدنظرخواهی، کسانی که حق تجدیدنظر دارند و این که مرجع رسیدگی به تجدیدنظرخواهی کجاست را در اختیار شما قرار خواهیم داد. با همراهی ما تا پایان این نوشتار سؤالات و ابهامات شما در خصوص تجدیدنظرخواهی کیفری رفع خواهد شد.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

کافه بازار

مایکت

وب اپلیکیشن

دانلود مستقیم

تجدیدنظرخواهی کیفری چیست؟

برخی جرایم و اتهامات چنان دارای اهمیت است که می‌توان با اعتراض به آن تقاضای رسیدگی مجدد به آن پرونده را از دادگاه خواست. رسیدگی مجدد احتمال وقوع خطا در صدور رأی را کاهش می‌دهد و موجب می‌شود تصمیم دقیق‌تری در رابطه با پرونده اتخاذ گردد.

آرای غیر قطعی دادگاه کیفری دو، دادگاه نظامی دو، دادگاه انقلاب با وحدت قاضی و دادگاه اطفال و نوجوانان که از دادگاه‌های نخستین می‌باشند پس از صدور قابل اعتراض از طریق تجدیدنظرخواهی هستند. تچدیدنظر خواهی در واقع یکی از شیوه‌های اعتراض به رأی دادگاه کیفری می‌باشد. تجدیدنظرخواهی نیاز به تقاضا دارد. تقاضای تجدیدنظرخواهی در واقع راهی برای تصحیح یا تغییر رأی در دادگاه بالاتر از دادگاهی است که رأی نخستین را صادر نموده است.

آرای کیفری قابل تجدیدنظرخواهی کیفری

تقاضای تجدیدنظرخواهی مانع از اجرا شدن رأی دادگاه نخستین می‌گردد و رسیدگی مجدداً انجام می‌شود. درخواست تجدیدنظر به صورت کتبی و پس از پرداخت هزینه دادرسی صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است برای تقاضای تجدیدنظرخواهی نسبت به ضرر و زیان ناشی از جرم نیاز به تقدیم دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی طبق مقررات آیین دادرسی مدنی می‌باشد.

آرای غیر قطعی زیر که از هر کدام از دادگاه‌های کیفری دو، دادگاه نظامی دو، دادگاه انقلاب با وحدت قاضی و دادگاه اطفال و نوجوانان صادر شوند قابل تجدیدنظرخواهی می‌باشند:

الف- حکم محکومیت؛

ب- حکم برائت (عدم محکومیت)؛

ج- قرار منع تعقیب؛

د- قرار موقوفی تعقیب؛

ه- قرار اناطه؛

و- قرار تعویق صدور حکم؛

ز- قرار رد درخواست واخواهی و رد درخواست تجدیدنظر در صورتی که رأی راجع به اصل دعوا قابل تجدیدنظرخواهی باشد؛

ح- تمامی آرای صادره دادگاه اطفال و نوجوانان؛

ط- چنانچه رأی دادگاه توأم با محکومیت به پرداخت دیه، ارش یا ضرر و زیان باشد، اگر یکی از این محکومیت‌ها قابل تجدیدنظرخواهی باشد سایر جنبه‌های آن رأی نیز به تبع آن قابل تجدیدنظر می‌باشد.

لازم به ذکر است در مورد مجازات جایگزین حبس معیار قابلیت تجدیدنظر، همان مجازات قانونی اولیه می‌باشد.

آرای کیفری غیرقابل تجدیدنظر

آرای کیفری غیر قابل تجدیدنظرخواهی به دو دسته  تقسیم می‌شوند:

1- آرای قطعی کیفری:

الف- جرایم تعزیری درجه 8؛

ب- جرایم مستلزم پرداخت دیه و ارش، در صورتی که میزان یا جمع آن‌ها کمتر از یک دهم دیه کامل باشد؛

2- آرای قابل فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور

الف- آرای صادره از دادگاه کیفری یک؛

ب- آرای صادره از دادگاه انقلاب در موارد تعدد قاضی؛

ج- آرای صادره از دادگاه کیفری یک ویژه رسیدگی به جرایم نوجوانان؛

لازم به ذکر است دادگاه انقلاب در رسیدگی به جرایمی که مجازات آن‌ها مشمول هر یک از موارد زیر باشد با تعدد قاضی مبادرت به رسیدگی می‌نماید و آرای آن قابل فرجام‌خواهی در دیوان عالی کشور می‌باشند:

الف- جرایم موجب مجازات سلب حیات؛

ب- جرایم موجب حبس ابد؛

ج- جرائم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن؛

د- جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر.

در غیر از موارد مذکور دادگاه انقلاب با یک قاضی مبادرت به رسیدگی می‌نماید و آرای آن قابل تجدیدنظرخواهی است.

جهات تجدیدنظرخواهی کیفری

برای آن که بتوان نسبت به رأی غیر قطعی تقاضای تجدیدنظرخواهی نمود می‌بایست یکی از جهات زیر وجود داشته باشد:

الف- ادعای عدم اعتبار ادله یا مدارک استنادی دادگاه؛

ب- ادعای مخالف بودن رأی با قانون؛

ج- ادعای عدم صلاحیت دادگاه صادرکننده رأی یا وجود یکی ‌از جهات رد دادرس؛

د- ادعای عدم توجه دادگاه به ادله ابرازی.

 لازم به ذکر است چنانچه به استناد یکی از مواردی که در بالا ذکر شد از رأی درخواست تجدیدنظرخواهی شود در صورت وجود جهت دیگر، دادگاه به آن جهت نیز رسیدگی می‌نماید.

مهلت تجدیدنظرخواهی

مطابق با قانون آیین دادرسی کیفری برای درخواست تجدیدنظرخواهی مهلتی تعیین شده است. این مهلت برای اشخاصی که در ایران اقامت دارند 20 روز و اشخاصی که در خارج از کشور اقامت دارند 2 ماه می‌باشد. مهلت تجدیدنظرخواهی از تاریخی که رأی ابلاغ گردیده محاسبه می‌شود و اگر رأی غیابی بوده از تاریخ تمام شدن مهلت واخواهی مهلت تجدیدنظر محاسبه خواهد شد.

اشخاصی که حق تجدیدنظرخواهی دارند

اشخاص زیر حق تجدیدنظرخواهی از آرای کیفری را دارند:

1- شخصی که حکم علیه او صادر شده، وکیل او و همچنین نماینده قانونی وی؛

2- مدعی یا شاکی یا وکیل یا نماینده قانونی آنان؛

3- دادستان از جهت برائت متهم، عدم انطباق رأی با قانون و یا عدم تناسب مجازات؛

 4- نوجوان، ولی یا سرپرست او، وکیل آنان و دادستان نسبت به رأی صادره از دادگاه اطفال و نوجوانان؛

5– مدعی یا شاکی خصوصی نسبت به رأی صادره از دادگاه اطفال و نوجوانان، فقط از حکم مربوط به ضرر و زیان، حکم برائت، قرار منع تعقیب، قرار تعلیق تعقیب، قرار بایگانی پرونده حق تقاضای تجدیدنظرخواهی را دارد.

اسقاط حق تجدیدنظرخواهی

اسقاط این حق مانند اسقاط هر حق دیگری امکان دارد. مطابق با قانون آیین دادرسی کیفری در صورتی که  طرفین دعوی با توافق کتبی حق تجدیدنظر خود را ساقط کنند، تجدیدنظر آنان پذیرفته نخواهد شد. مگر در رابطه با صلاحیت دادگاه یا قاضی صادرکننده رأی.

اسقاط حق تجدیدنظرخواهی در مواردی سبب تخفیف مجازات نیز می‌شود. مطابق با ماده 422 قانون آیین دادرسی کیفری در صورت صدور حکم محکومیت در جرایم تعزیری، چنانچه دادستان از حکم صادره درخواست تجدیدنظر ننماید محکوم‌علیه می‌تواند پیش از پایان مهلت تجدیدنظرخواهی با رجوع به دادگاه صادرکننده حکم، حق تجدیدنظرخواهی خود را اسقاط یا درخواست تجدیدنظر را مسترد نماید و تقاضای تخفیف مجازات کند. در این ‌صورت، دادگاه در وقت فوق‌العاده با حضور دادستان به موضوع رسیدگی و تا یک چهارم مجازات تعیین شده را کسر می‌کند.

مرجع تجدیدنظرخواهی

مرجع تجدیدنظرخواهی از آرای قابل تجدیدنظر صادره از دادگاه‌های کیفری دو، انقلاب با وحدت قاضی و دادگاه اطفال و نوجوانان دادگاه تجدیدنظر استان است. اما مرجع تجدیدنظرخواهی از آرای صادره از دادگاه نظامی دو، دادگاه تجدیدنظر نظامی‌ می‌باشد.

رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان

 با تقاضای تجدیدنظر پرونده جهت رسیدگی به مرجع تجدیدنظر یعنی دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود. دادگاه تجدیدنظر استان در جلسه رسیدگی ممکن است هر یک از تصمیمات زیر را اتخاذ نماید:

1- اگر دادگاه تجدیدنظرتحقیقات انجام شده در دادگاه بدوی را ناقص تشخیص دهد، خودش تحقیقات را کامل می‌کند یا قرار رفع نقص صادر نموده و پرونده را به دادسرای صادر کننده کیفرخواست یا به همان دادگاه بدوی صادر کننده رأی ارسال می‌نماید تا تحقیقات لازم را انجام دهد.

2- در صورت کامل بودن تحقیقات چنان چه دادگاه بدوی قرار صادر نموده باشد. اگر دادگاه تجدیدنظر قرار صادره از دادگاه بدوی را تأیید کند پرونده به همان دادگاه صادر کننده قرار اعاده می‌شود و اگر قرار را نقض ‌نماید، پرونده را به دادگاه صادر کننده قرار عودت می‌دهد. دادگاه صادرکننده قرار مکلف به رسیدگی خارج از نوبت است؛

3- اگر دادگاه بدوی صلاحیت ذاتی یا محلی نداشته باشد، دادگاه تجدیدنظر رأی آن را نقض می‌کند و مراتب را به دادگاه صادر کننده رأی اطلاع می‌دهد و جهت رسیدگی مجدد پرونده را به دادگاه صالح می‌فرستد؛

4- اگر عمل محکوم‌علیه بنابر نظر دادگاه تجدیدنظر جرم نباشد، رأی محکومیت وی را نقض می‌نماید و حکم برائت او را صادر می‌کند؛

5- اگر متهم به جهت قانونی یا به دلیل عفو عمومی قابل تعقیب نباشد، دادگاه تجدیدنظر رأی محکومیت بدوی او را نقض می‌نماید و حسب مورد اقدام به صدور قرار موقوفی تعقیب برای متهم می‌کند. 

توجه داشته باشید، از طریق سایت گروه حقوقی لاوین شما به سادگی می‌توانید با وکیل کیفری در ارتباط باشید. گروه حقوقی لاوین کیفیت خدمات ارائه شده را تضمین می‌نماید.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سمانه جعفرپور”