از آنجا که پروسه صدور رأی توسط دادگاه مدت زمان زیادی را می‌طلبد، ممکن است موضوع دعوا توسط خوانده‌ی دعوا به دیگری انتقال یابد یا حتی آن را مخفی نماید. در این صورت عملاً اجرای حکم با دشواری رو به رو می‌شود یا حتی غیرممکن می‌گردد. قانون جهت حفظ حقوق خواهان در مواردی این امکان را فراهم می‌نماید تا با درخواست قرار تامین خواسته، نه تنها موضوع دعوا را از نقل و انتقالات احتمالی حفظ نمایید بلکه خوانده‌ی دعوا را از به کارگیری مال موضوع دعوا محروم کند و در نتیجه انگیزه وی را از تأخیر در اجرای حق از بین ببرد.
در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین ضمن ارائه تعریفی از قرار تامین خواسته، موارد صدور این قرار و شرایط صدور آن را بیان می‌کنیم. توصیه می‌شود این نوشتار را تا پایان مطالعه کنید.
فهرست مطالب
تامین خواسته چیست؟
تامین خواسته به معنای حفظ کردن و در امنیت قرار دادن موضوع دعوا به‌گونه‌ای است که آن را از نقل و انتقال حقوقی، جابه‌جایی مادی، مخفی کردن و یا توقیف دوباره حفظ می‌نماید. به‌عبارت‌دیگر قرار تامین خواسته به توقیف اموال خوانده‌ی دعوا منجر می‌شود. این امر نه‌تنها امکان نقل و انتقال حقوقی یا جابه‌جایی مادی موضوع دعوا را از خوانده‌ی دعوا سلب می‌نماید بلکه آن را از دسترس دیگر طلبکاران نیز خارج می‌کند و خواهان را در اولویت قرار می‌دهد.
موارد صدور قرار تامین خواسته
در مواردی قانون به شما به‌عنوان خواهان دعوا این اختیار را می‌دهد تا پیش از تقدیم دادخواست یا ضمن تقدیم دادخواست و یا حتی تا زمانی که حکم قطعی صادر نشده، از دادگاه درخواست تامین خواسته نمایید. موارد صدور قرار تامین خواسته به شرح زیر است. لازم به ذکر است در این موارد دادگاه مکلف به پذیرش درخواست خواهان می‌باشد.
1- دعوا مستند به سند رسمی باشد
سندی رسمی محسوب می‌شود که در اداره ثبت اسناد و املاک و یا دفاتر اسناد رسمی یا نزد مأموران رسمی، در محدوده صلاحیت آن‌ها و مطابق با مقررات قانونی تنظیم شود. اگر دعوای شما مستند به سند رسمی باشد، دادگاه مکلف است به درخواست شما به عنوان خواهان با صدور قرار تامین، اموال خوانده را توقیف نماید.
2- موضوع دعوا در معرض تضییع و تفریط باشد
اگر موضوع دعوا در معرض تلف شدن یا ضایع شدن باشد، مثلاً خوانده‌ی دعوا قصد خارج نمودن مال مورد ادعای شما از کشور را داشته باشد یا اتومبیل مورد ادعای شما را برای مدت طولانی در مکانی غیر مسقف رها نموده باشد، شما به‌عنوان خواهان می‌توانید از دادگاه درخواست صدور قرار مذکور را نمایید. دادگاه مکلف به قبول این درخواست است.
3- موضوع دعوا مستند به برات، سفته و چک واخواست شده باشد
منظور از برات و سفته واخواست شده، برات و سفته‌ای است که به عدم پرداخت آن‌ها توسط مدیون اعتراض شده باشد. منظور از چک واخواست شده نیز، چکی است که اصطلاحاً برگشت خورده است. اگر دعوای شما به عنوان خواهان مستند به برات، سفته و یا چک واخواست شده باشد، دادگاه مکلف به صدور قرار تامین و توقیف اموال خوانده است.
4- خواهان خسارت احتمالی را پرداخت نماید
اگر دعوای شما مشمول هیچ یک از سه مورد فوق نباشد، شما به‌عنوان خواهان می‌توانید خساراتی که ممکن است در نتیجه صدور قرار تامین خواسته به طرف مقابل وارد آید را به‌صورت وجه نقد به صندوق دادگستری پرداخت کنید و از دادگاه درخواست صدور این قرار را بنمایید.
در این صورت دادگاه مکلف به پذیرش درخواست شما است. میزان مبلغی که شما به‌عنوان خواهان باید برای صدور قرار تامین خواسته بپردازید، منوط به صلاحدید دادگاه است. مهلت دادن این تأمین برای خواهان در رویه‌ی دادگاه‌ها 10روز است. لازم به ذکر است میزان تأمین و مهلت پرداخت آن به صندوق دادگستری از سوی هیچ کدام از طرفین دعوا قابل اعتراض نیست. در این خصوص باید توجه داشت که اگر حکم قطعی به سود خواهان صادر شود، مبلغ تأمین به خواهان بازگردانده می‌شود. اما اگر دادگاه حکم به بی حقی خواهان صادر نماید، خسارت وارده به خوانده‌ی دعوا، از مبلغ تامین قابل جبران است.
شرایط صدور قرار تامین خواسته
دادگاه درخواست صدور تامین خواسته شما را در صورتی مورد پذیرش قرار می‌دهد که میزان خواسته شما معلوم یا خواسته شما عین معین باشد:
1- میزان خواسته معلوم باشد
اگر میزان خواسته شما معلوم باشد، بدین معنا که خواسته بر مبنای یک مقیاس قابل اندازه‌گیری باشد، دادگاه مبادرت به صدور قرار تامین خواسته می‌نماید. برای مثال خواسته شما قابل وزن کردن (3 کیلو نقره، 2 تن خرما)، شمارش (هزار دلار، ده میلیون ریال، 20 سکه) یا قابل اندازه‌گیری به معنای اخص (100 متر پارچه) باشد. اگر میزان خواسته شما معلوم نباشد، مثلاً مقدار نامعلومی پول یا طلا باشد، دادگاه از صدور این قرار خودداری می‌کند.
2- خواسته عین معین باشد
اگر موضوع دعوای شما عین معین باشد، دادگاه با درخواست شما جهت صدور قرار تامین خواسته موافقت می‌نماید. منظور از عین معین مالی است که جدای سایر اموال مشخص و قابل اشاره باشد. برای مثال این خودرو، این خانه، آن زمین.
دادگاه صالح
در دعاوی حقوقی، درخواست صدور قرار تامین خواسته از دادگاهی صورت میپذیرد که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد. بنابراین خواهان دعوا می‌بایست دادخواست خود را به این دادگاه تقدیم نماید. لازم به ذکر است، در حال حاضر جهت تقدیم این دادخواست به دادگاه پیش از اقامه دعوا می‌بایست به دفاتر خدمات قضایی مراجعه نمایید. جهت مراجعه به این دفاتر ثبت نام در سامانه ثنا الزامی است.
پرسش و پاسخ مرتبط
موارد صدور قرار تامین خواسته چیست؟
موارد صدور این قرار عبارت‌اند از:
الف- دعوا مستند به سند رسمی باشد؛
ب- موضوع دعوا در معرض تضییع و تفریط باشد؛
ج- موضوع دعوا مستند به برات، سفته و چک واخواست شده باشد؛
د- خواهان خسارت احتمالی را پرداخت نماید.
شرایط صدور قرار تامین خواسته چیست؟
شرایط صدور این قرار عبارت‌اند از:
الف- میزان خواسته معلوم باشد؛
ب- خواسته عین معین باشد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
