اولین جلسه رسیدگی، مهم‌ترین جلسه دادرسی است. چرا که بیشتر حقوقی که طرفین در دعوا برخوردار هستند تنها در نخستین جلسه رسیدگی قابل اعمال است. در ادامه این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین معیار اولین جلسه رسیدگی و حقوق اصحاب دعوا را در این جلسه مورد بررسی قرار خواهیم داد. قبل از آن لازم است با چند مفهوم آشنا شویم.
فهرست مطالب
تعاریف
– مرحله دادرسی: به مدت زمان خاصی گفته می‌شود که دعوا در آن مطرح شده، مورد رسیدگی قرار گرفته و منتهی به صدور رأی می‌شود؛ مانند مرحله ی نخستین و مرحله ی تجدیدنظر.
– مقطع دادرسی: به مدت زمان خاصی گفته می‌شود که در هر مرحله ممکن است وجود داشته باشد؛ مانند اولین جلسه ی رسیدگی و ختم مذاکرات طرفین.
– تا اولین جلسه رسیدگی: منظور مقطعی است که از تقدیم دادخواست شروع شده و نخستین اقدام (بیان شفاهی یا تقدیم لایحه) شخص ذی‌نفع در اولین جلسه ی دادرسی را نیز در بر می‌گیرد.
– تا پایان اولین جلسه رسیدگی: این مقطع از تاریخ تقدیم دادخواست شروع شده و تا پیش از امضای صورت‌مجلس اولین جلسه دادرسی ادامه می‌یابد.
معیار اولین جلسه رسیدگی
۱. اولین جلسه رسیدگی، نخستین جلسه‌ای است که مقدمات رسیدگی به دعوا فراهم است و خوانده‌ی دعوا فرصت و امکان دفاع در برابر دادخواست خواهان را دارد. بنابراین اگر در نخستین جلسه دادرسی خوانده‌ی دعوا دفاعیات خود را در برابر دادخواست خواهان مطرح نماید، چنین جلسه‌ای را اولین جلسه رسیدگی می‌نامیم هرچند خواهان فرصت پاسخ پیدا نکند.
همچنین اگر با وجود ابلاغ صحیح وقت نخستین جلسه رسیدگی، خوانده‌ی دعوا حاضر نشود یا در صورت حضور دفاع ننماید، چنین جلسه‌ای نیز اولین جلسه دادرسی به شمار می‌آید. البته، اگر وقت جلسه به پایان برسد و اظهارات خوانده‌ی دعوا در پاسخ به دادخواست خواهان نا تمام بماند، جلسه بعدی، اولین جلسه رسیدگی محسوب می‌شود. لازم به ذکر است، اگر دعوایی علیه شما طرح شود و در آن شرکت ننمایید با عواقب عدم حضور در جلسه دادگاه مواجه می‌شوید.
۲. مطابق با ماده ۹۹ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه می‌تواند جلسه دادرسی را به درخواست و رضایت اصحاب دعوا فقط برای یک بار به تأخیر بیندازد. در خصوص این ماده لازم به ذکر است در این شرایط، جلسه بعدی نخستین جلسه رسیدگی است.
حقوق اصحاب دعوا در اولین جلسه رسیدگی
الف- حقوق خواهان تا پایان اولین جلسه رسیدگی
۱. طرح ایراد رد دادرس؛
۲. افزایش خواسته، تغییر خواسته، تغییر درخواست، تغییر نحوه دعوا: مطابق با ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی «خواهان می‌تواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشأ واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد»؛
۳. جلب شخص ثالث: مطابق با ماده ۱۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی «هریک از اصحاب دعوا که جلب شخص ثالثی را لازم بداند، می‌تواند تا پایان جلسه اول دادرسی جهات و دلایل خود را اظهار کرده و ظرف سه روز پس از جلسه با تقدیم دادخواست از دادگاه درخواست جلب او را بنماید، چه دعوا در مرحله نخستین باشد یا تجدیدنظر».
ب- حقوق خواهان تا اولین جلسه رسیدگی
۱. استرداد دادخواست:
مطابق با ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، خواهان می‌تواند تا اولین جلسه ی رسیدگی دادخواست خود را مسترد نماید.
۲. تعرض به اصالت سند خوانده‌ی دعوا:
اظهار تردید یا انکار نسبت به اسناد و دلایل ارائه شده توسط خوانده‌ی دعوا حتی‌الامکان باید تا اولین جلسه رسیدگی به عمل آید.
ج- حقوق خوانده تا پایان اولین جلسه رسیدگی
۲. طرح دعوای متقابل.
۳. جلب شخص ثالث.
د- حقوق خوانده تا اولین جلسه رسیدگی
۱. اعتراض به بهای خواسته:
در دعاوی راجع به اموال، بهای خواسته مبلغی است که خواهان در دادخواست معین می‌نماید. خوانده‌ی دعوا می‌تواند تا اولین جلسه دادرسی به اعتراض کند.
۲. تعرض به اصالت اسناد و دلایل خواهان.
پرسش و پاسخ مرتبط
منظور از اولین جلسه دادرسی کدام جلسه است؟
اولین جلسه رسیدگی، نخستین جلسه‌ای است که مقدمات رسیدگی به دعوا فراهم است. یعنی جلسه‌ای که خوانده‌ی دعوا فرصت و امکان دفاع در برابر دادخواست خواهان را دارد.
خوانده‌ی دعوا از چه حقوقی تا پایان جلسه دادرسی برخوردار است؟
حقوقی که خوانده‌ی دعوا تا پایان اولین جلسه دادرسی از آن برخوردار است عبارت‌اند از: طرح ایرادات، طرح دعوای متقابل، جلب شخص ثالث.
خواهان از چه حقوقی تا پایان اولین جلسه دادرسی برخوردار است؟
حقوقی که خواهان تا پایان اولین جلسه دادرسی از آن برخوردار است عبارت‌اند از: طرح ایراد رد دادرس، افزایش خواسته، تغییر خواسته، تغییر درخواست، تغییر نحوه دعوا، جلب شخص ثالث.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
