ادغام شرکت های تجاری

هر شرکت تجاری دارای شخصیت حقوقی مستقل است و در نتیجه دارای استقلال دارایی و دیون و تعهدات مربوط خود می‌باشد. این استقلال شخصیت، تا ختم تصفیه شرکت باقی می‌ماند. در طول حیات شرکت، ممکن است لازم شود که شرکت تجاری اقدام به ادغام در شرکت تجاری دیگر و یا ایجاد شرکت تجاری جدید کند. این موضوع ادغام شرکت های تجاری نام دارد.

در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین با مفهوم ادغام شرکت های تجاری و احکام خاص آن آشنا خواهیم شد. توصیه می‌شود در صورتی که در خصوص ادغام شرکت به دریافت مشاوره حقوقی از وکیل شرکت یا پذیرش وکالت در دادگاه نیاز دارید، بر روی آیکون مناسب در زیر کلیک نمایید.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

کافه بازار

مایکت

وب اپلیکیشن

دانلود مستقیم

ادغام شرکت های تجاری چیست؟

ادغام شرکت های تجاری به معنای پیوستن دو یا چند شرکت به یکدیگر و ایجاد یک شرکت جدید است. مهم‌ترین شرط در ادغام شرکت های تجاری این است‌ که هر دو شرکت ادغام شونده و پذیرنده دارای هدف و موضوع واحدی‌ باشند.

شیوه‌های ادغام شرکت های تجاری

فرایند ادغام شرکت های تجاری یا به صورت انحلال شرکت‌ سابق و تأسیس شرکت جدید است یا به صورت انحلال برخی شرکت‌ها و باقی ماندن یکی از آن‌ها و پیوستن بقیه شرکت‌ها به شرکت موجود که در ادامه هر یک از این شیوه‌ها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

1- ادغام با ایجاد شرکت جدید

در این روش، شرکت‌هایی که می‌خواهند با یکدیگر ادغام شوند، ابتدا منحل شده و شخصیت حقوقی‌شان از بین می‌رود، دارایی‌شان نیز بین اعضا قابل تقسیم خواهد شد. شرکایی که با ادغام شرکت تجاری موافق نیستند می‌توانند سهم‌الشرکه یا سهام‌ خود را مسترد کرده و از شرکت خارج شوند. همچنین طلبکاران مخالف ادغام شرکت تجاری می‌توانند نسبت به دریافت مطالبات خود اقدام ‌نمایند.

پس از انحلال شرکت، شرکت بزرگتری تأسیس می‌شود که دارایی شرکت سابق را به عنوان سرمایه قبول می‌کند. در نتیجه دیون و مطالبات شرکت‌ قبلی نیز با این انتقال، به شرکت جدید التأسیس منتقل می‌شود.

2- ادغام با پیوستن به شرکت دیگر

در این روش برخی شرکت‌ها منحل شده و یکی از آن‌ها باقی‌مانده و سایر شرکت ها به شرکت موجود می‌پیوندند. به عبارت دیگر، شخصیت حقوقی شرکت‌های منحل شده از بین رفته و شخصیت حقوقی شرکتی که منحل نشده باقی می‌ماند و سایر شرکت‌ها به آن پیوسته و در آن ادغام می‌شوند و دارایی و حقوق و مطالبات شرکت‌های منحل شده به شرکت باقی‌مانده منتقل می‌شود.

انواع ادغام شرکت های تجاری

ادغام شرکت های تجاری به دو نوع صورت می‌پذیرد:

1- ادغام ساده

در ادغام ساده که در ماده ۱۰۵ قانون برنامه پنجم توسعه کشور، از آن با عنوان ادغام یک جانبه یاد شده است، یک یا چند شرکت تجاری در شرکت تجاری دیگری ادغام می‌شود، به نحوی که شخصیت حقوقی شرکت ادغام شونده از بین رفته و شخصیت حقوقی شرکت پذیرنده، باقی می‌ماند و کلیه حقوق و تعهدات، دارایی، دیون و مطالبات شرکت ادغام شونده، به شرکت جدید منتقل می‌شود.

در واقع در ادغام ساده، معمولاً یک شرکت تجاری که سرمایه و امکانات بیشتری دارد، شرکت تجاری کوچکتری را به خود جذب می‌کند. توجه نمایید که در این روش دو یا چند شرکت تجاری مختلف با هم ترکیب می‌شوند و شرکتی جدید را به وجود می‌آورند.

2_ ادغام ترکیبی

در ادغام ترکیبی که در ماده ۱۰۵ قانون برنامه پنجم توسعه کشور، از آن به عنوان ادغام دو یا چند جانبه یاد شده است، دو یا چند شرکت تجاری با یکدیگر ادغام می‌شود و شخصیت حقوقی هر دو از بین می‌رود. از ادغام و پیوستگی آن‌ها شرکت تجاری جدیدی با شخصیت حقوقی جدید ایجاد می‌شود و هر دو شرکت پیشین، در شرکت جدید ترکیب می‌شوند. کلیه حقوق و تعهدات، دارایی، دیون و مطالبات شرکت یا شرکت‌های موضوع ادغام به شرکت جدیدالتأسیس منتقل می‌شود.

شرایط ادغام در شرکت تجاری

شرایط ادغام در شرکت‌های تجاری مختلف متفاوت است. در ذیل به تفکیک شرایط ادغام هر شرکت تجاری بیان خواهد شد.

1- ادغام شرکت با مسئولیت محدود با شرکت سهامی

به دلیل  محدود بودن میزان و مسئولیت شرکاء و سهامداران در این دو شرکت، ادغام شرکت با مسئولیت محدود در شرکت سهامی امکان پذیر بوده و نسبتاً آسان است. اما در حالت عکس آن یعنی ادغام شرکت سهامی با شرکت با مسئولیت محدود، موانعی وجود دارد که ممکن است ادغام شرکت، به سبب حذف برخی از ارکان شرکت سهامی و یا تفاوت موضوع فعالیت (تجاری_غیرتجاری) امکان پذیر نباشد.

2- ادغام شرکت تضامنی در شرکت سهامی

با توجه به اینکه شرکت سهامی و شرکت تضامنی، در میزان مسئولیت شرکاء و ارکان تصمیم گیرنده تفاوت دارند و اصولاً اهداف و موضوع دو شرکت تضامنی و سهامی غیر یکسان است، ادغام این دو شرکت بعید به نظر می‌رسد؛ چراکه ممکن است در اثر ادغام شرکت تضامنی در سایر شرکت‌های تجاری، مسئولیت تضامنی شرکاء و دیون شرکت به شکلی غیر متعارف، به شرکت پذیرنده منتقل شود.‌

3- ادغام شرکت سهامی خاص در شرکت سهامی عام

مقررات شرکت سهامی عام وسیع‌تر و جامع‌تر از مقررات شرکت سهامی خاص است و احکام حاکم بر شرکت سهامی عام، غالب موارد احکام شرکت سهامی خاص را شامل شده و در نتیجه ادغام شرکت سهامی خاص در شرکت سهامی عام بلامانع می‌باشد.

اما عکس آن، یعنی ادغام شرکت سهامی عام در شرکت سهامی خاص، با توجه به وجود تشریفات شرکت سهامی  عام و همچنین وجود نهادهای ناظر بر این شرکت مانند بورس اوراق بهادار، ممکن به نظر نمی‌رسد.

لازم است بدانیم که در لایحه قانون تجارت، برای ادغام شرکت‌های تجارتی از یک نوع محدودیتی مقرر نشده و ادغام شرکت سهامی خاص در شرکت عام و ادغام شرکت با مسئولیت محدود در شرکت سهامی ممکن دانسته شده است، ولی عکس این حالت ممکن نبوده و شرکت‌های تضامنی صرفاً در شرکت‌ هم نوع خود می‌توانند ادغام شوند.

4- ادغام شرکت های تعاونی

ادغام شرکت های تعاونی با یکدیگر به معنای ایجاد یک شخصیت حقوقی واحد است. در صورت ادغام چند شرکت تعاونی، یک شخصیت حقوقی جدید تشکیل خواهد شد که دارای اساسنامه واحد، هیئت مدیره و بازرس و مدیرعامل واحد، محل واحد و سرمایه واحد است. ماده ۱۰۲ قانون شرکت های تعاونی در این خصوص مقرر می‌دارد:

«مجمع عمومی فوق العاده مشترک،  نسبت به تعیین سرمایه شرکت بعد از ادغام ، همچنین انتخاب هیات مدیره و بازرس اقدام خواهد کرد.»

همچنین مطابق ماده ۱۳ آیین نامه اجرایی «اداره ثبت شرکت ها مکلف است نسبت به ثبت شرکت های تعاونی ادغام شده مطابق مقررات اقدام و ضمن باطل کردن شماره ثبت شرکت های ادغام شده به شرکت های تعاونی جدید، که از ادغام دو یا چند تعاونی تاسیس شده است، شماره ثبت جدید بدهد.»

5- ادغام شرکت های سهامی عام

شرکت های سهامی عام به منظور ادغام، باید از سازمان بورس اقدام به کسب مجوز نماید؛ مطابق رویه موجود در سازمان بورس، ادغام شرکت‌های سهامی عام که در بازار بورس اوراق بهادار پذیرفته نشده‌اند، در شرکت‌های سهامی عام پذیرفته شده در بورس، مجاز است، اما عکس این حالت امکان پذیر نمی باشد.

برخی الزامات ثبتی به منظور ادغام شرکت های تجاری

برخی الزامات ثبتی به منظور ادغام شرکت های تجاری می‌بایست انجام شود عبارت است از:

1- ادغام شرکت تجاری ممکن است در اساسنامه شرکت ادغام شونده پیشبینی شود؛

2- رکن تصمیم گیرنده در خصوص ادغام شرکت تجاری، مجمع عمومی فوق العاده شرکت است؛

3- تشکیل مجامعه عمومی فوق العاده دو شرکت ادغام شونده و پذیرنده در یک روز و یک ساعت (به دلیل انتقال همزمان دیون و تعهدات)؛

4- ارائه فهرست مشخصات شرکاء یا سهامداران و میزان سهام یا سهم الشرکه قبل از ادغام، به مرجع ثبت شرکت ها؛

5- ارائه فهرست مشخصات شرکاء یا سهامداران و میزان سهام یا سهم الشرکه بعد از ادغام به مرجع ثبت شرکت ها به تأیید یکی از اعضای جامعه حسابداران رسمی؛

6- ارائه صورت دارایی و بدهی‌های هر دو شرکت به همراه گزارش ارزیابی توسط یکی از اعضای جامعه حسابداران رسمی؛

7- ارائه مجوز از سازمان بورس اوراق بهادار و بانک مرکزی و سازمان خصوصی سازی و یا اداره کل تعاون با توجه به موضوع فعالیت شرکت ادغام شونده؛

8– ارائه فهرست نقل و انتقالات انجام شده در فرایند ادغام و غیره.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– فروغ رضایی وکیل پایه یک دادگستری”