پس از ازداوج زن از حقوق مالی مخصوص به خود برخوردار می‌شود. از جمله این حقوق مالی عبارت است از مهریه، نفقه و اجرت المثل ایام زوجیت. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین در رابطه با موضوع اجرت المثل ایام زوجیت اطلاعات کاربردی را در اختیار شما قرار خواهیم داد و شروط استحقاق زن برای دریافت این اجرت المثل را بیان می‌نماییم.
فهرست مطالب
اجرت المثل ایام زوجیت چیست؟
تبصره ماده 336 قانون مدنی بیان می‌دارد: «چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاً به عهده وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت المثل کارهای انجام‌گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌نماید».
بنابر تبصره این ماده، زن می‌تواند برای انجام اموری که مطابق با شرع بر عهده او نیست، مانند آشپزی، نظافت منزل، خانه داری، شستشو و غیره، از همسر خود اجرت المثل مطالبه نماید.
شروط مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت
برای آن که زن مستحق دریافت اجرت المثل ایام زوجیت باشد، می‌بایست تمامی شروط زیر توسط قاضی دادگاه خانواده احراز شود. این شروط عبارت است از:
1- زن برای انجام اموری می‌تواند از مرد اجرت المثل دریافت نماید که مطابق با شرع بر عهده او نیست: بنابراین زن برای تربیت و نگهداری اطفال و تمکین از شوهر نمی‌تواند از همسر خود اجرت المثل دریافت نماید اما برای اموری مانند خانه داری، نظافت، شستشو و غیر امکان دریافت اجرت المثل وجود دارد؛
2- زن مستحق دریافت اجرت المثل برای انجام کارهایی است که عرفاً دارای اجرت است: بنابراین اگر کاری عرفاً دارای اجرت نباشد زن نمی‌تواند برای انجام آن اجرت دالمثل دریافت نماید؛
3- زن اعمال مذکور را به دستور همسر خود انجام دهد: بنابراین اگر زن کارهایی مانند خانه داری و نظافت را به دستور شوهر خود انجام دهد مستحق دریافت اجرت المثل است. اما اگر این اعمال را بدون دستور همسر و به میل خود انجام دهد، نمی‌تواند برای آن‌ها اجرت المثل دریافت نماید؛
4- زن امور مذکور را از همان ابتدا با قصد دریافت اجرت انجام دهد: بنابراین اگر زن امور خانه را از ابتدا به قصد دریافت اجرت انجام ندهد و پس از سال‌ها زندگی آرام و در پی بروز اختلاف اجرت المثل ایام زوجیت را مطالبه نماید، دعوای او رد خواهد شد. چرا که زن از ابتدا قصد دریافت اجرت را برای انجام امور خانه داری نداشته است و فقط به واسطه اختلاف پیش آمده این اجرت را مطالبه نموده است.
زمان دریافت اجرت المثل ایام زوجیت
در خصوص زمان دریافت اجرت المثل ایام زوجیت اختلاف است. برخی از دادگاه‌ها تنها در صورت طلاق زن را مستحق دریافت این اجرت المثل می‌دانند. اما به نظر می‌رسد زن در هر صورت مستحق دریافت این اجرت می‌باشد. زیرا طلاق در زمره شروط استحقاق زن برای دریافت این اجرت المثل نیست.
بنابراین زن می‌تواند، بدون درخواست طلاق و در زمان زوجیت، همزمان با درخواست طلاق و یا حتی در صورت فوت همسر خود اجرت المثل ایام زوجیت را مطالبه نماید. شایان ذکر است، در صورت فوت همسر، زن می‌توان اجرت المثل خود را از ترکه (آنچه از متوفی باقی می‌ماند) همسر خود مطالبه کند.
نِحله ایام زوجیت
در صورتی که دادگاه شرایط دریافت اجرت المثل ایام زوجیت را احراز نکند، زن می‌تواند از دادگاه درخواست تعیین نِحله ایام زوجیت را بنماید. نِحله ایام زوجیت در واقع مبلغی است که در صورت عدم احراز شرایط اجرت المثل ایام زوجیت و با درخواست زن توسط قاضی دادگاه خانواده تعیین می‌شود تا مرد به زن بپردازد. نِحله، نوعی بخشش اجباری است و مبلغ آن مقطوع و بر اساس سنوات زندگی مشترک تعیین خواهد شد.
دریافت مخارج هزینه شده توسط زن
مطابق با ماده 30 قانون حمایت از خانواده «در مواردی که زوجه در دادگاه ثابت کند به امر زوج یا اذن وی از مال خود برای مخارج متعارف زندگی مشترک که بر عهده زوج است هزینه کرده و زوج نتواند قصد تبرع زوجه را اثبات کند، می‌تواند معادل آن را از وی دریافت نماید».
بنابراین، زن با جمع شرایط زیر می‌تواند معادل آنچه را که در طول زندگی مشترک هزینه نموده است را از همسر خود دریافت نماید:
1- زن از مال خود برای مخارج متعارف زندگی که بر عهده مرد است، هزینه نماید؛
2- هزینه‌های مذکور، از هزینه‌هایی باشد که بر عهده مرد است. مانند نفقه فرزندان، نفقه زن، هزینه اجاره خانه، هزینه درمان شوهر و غیره؛
3- زن این هزینه‌ها را به دستور شوهر و یا با اجازه او انجام دهد. بنابراین در صورتی که زن بدون دستور شوهر یا اجازه او این هزینه‌ها را پرداخت نماید، نمی‌تواند آن‌ها را از همسر خود مطالبه کند؛
4- شوهر نتواند قصد تبرع زن را اثبات نماید. منظور قصد تبرع، قصد انجام کار به صورت مجانی است. بنابراین اگر مرد نتواند قصد تبرع زن را اثبات کند، او می‌تواند هزینه‌های مذکور را دریافت نماید.
در پایان لازم به ذکر است، این نوشتار جهت بالا بردن آگاهی حقوقی شما تدوین شده است. بنابراین توصیه می‌شود اگر در این خصوص نیاز به مشاوره حقوقی دارید، از طریق اپلیکیشن حقوقی لاوین با وکیل خانواده گروه حقوقی لاوین در تماس باشید. همچنین می‌توانید جهت انجام مشاوره حقوقی حضوری با وکیل دادگستری متخصص در حقوق خانواده یا ثبت درخواست پذیرش وکالت در دادگاه با دفتر گروه حقوقی لاوین تماس بگیرید.
پرسش و پاسخ مرتبط
شرایط دریافت اجرت المثل ایام زوجیت چیست؟
شرایط دریافت این اجرت المثل عبارت است از:
الف- زن برای انجام اموری می‌تواند از مرد اجرت المثل دریافت نماید که مطابق با شرع بر عهده او نیست. مانند امور خانه داری؛
ب- زن مستحق دریافت اجرت المثل برای انجام کارهایی است که عرفاً دارای اجرت است؛
ج- زن اعمال مذکور را به دستور همسر خود انجام دهد؛
د- زن امور مذکور را از همان ابتدا با قصد دریافت اجرت انجام دهد.
چه زمانی می‌توان اجرت المثل ایام زوجیت را دریافت نمود؟
این اجرت را می‌توان در حین ازدواج، به هنگام طلاق و یا حتی پس از فوت شوهر مطالبه نمود.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
