اجرت المثل به این معناست که اگر شخصی بدون قرارداد اجاره یا کسب اجازه، از مال دیگری استفاده نماید، باید هزینه مدت زمانی که از آن مال استفاده کرده است را بپردازد. اجرت المثل هم در خصوص اموال غیر منقول مانند املاک و هم در مورد اموال منقول مانند خودرو قابل مطالبه است. در این نوشتار اطلاعات جامعی را در خصوص این موضوع به شما ارائه خواهیم داد.
همچنین توصیه می‌شود اگر در رابطه با این موضوع نیاز به مشاوره حقوقی آنلاین دارید، به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید. همچنین می‌توانید جهت مشاوره حقوقی حضوری یا ارجاع پرونده به وکیل دادگستری با دفتر گروه حقوقی لاوین تماس بگیرید. وکلای متخصص ما در دپارتمان حقوق املاک و اراضی آماده‌ی ارائه خدمات حقوقی با کیفیتی متفاوت در این رابطه به شما می‌باشند.
فهرست مطالب
تعریف اجرت المثل
اگر شخصی بدون قرارداد یا اجازه از مال دیگری مانند ملک یا خودروی او استفاده یا ایفای ناروا نماید، می‌بایست اجرت المثل مدت زمانی که مال در تصرف وی بوده است را بپردازد. مطالبه اجرت المثل در خصوص اموالی ممکن است که با استفاده از بین نروند.
برای مثال اگر شخصی پس از پایان قرارداد اجاره یک دستگاه آپارتمان، با وجود مطالبه آن توسط مالک، از باز پس دادن آن امتناع ورزد، باید اجرت المثل مدت زمانی که آپارتمان در تصرف او بوده است را بپردازد. شایان ذکر است در خصوص اموال مصرف شدنی مانند گاو و گوسفند، مطالبه اجرت المثل ممکن نیست و مالک می‌تواند قیمت آن را مطالبه کند. شایان ذکر است اگر مالک مال را مجانی در اختیار متصرف قرار دهد دیگر نمی‌تواند اجرت المثل زمان تصرف را مطالبه کند.
تفاوت اجرت المثل با اجرت المسمی
اجرت‌المسمی بهایی است که بر اساس توافق و قراردادی که بین دو طرف منعقد می‌گردد، پرداخت می‌شود (مانند اجاره بهاء در قرارداد اجاره). بنابراین مبلغ اجرت المسمی کاملاً مشخص است و طرفین در خصوص آن توافق دارند. اما در اجرت المثل، توافق و قراردادی وجود ندارد تا بر اساس آن بتوان اجاره را تعیین کرد، بلکه برای تعیین آن باید به اجرت متعارف مال در زمان استفاده توجه کنیم.
نحوه مطالبه اجرت المثل املاک
اگر شخصی از ملک شما بدون قرارداد اچاره یا بدون اجازه شما استفاده نماید و شما قصد مطالبه اجرت المثل مدت زمان تصرف او را داشته باشید، باید اقدامات زیر انجام دهید:
الف) در ابتدا باید داخواستی را تنظیم و به دادگاه حقوقی تقدیم نماییم. در این راستا پس از تنظیم دادخواست باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنیم. دفاتر خدمات قضایی داخواست شما را برای دادگاه صالح ارسال می‌نمایند. البته باید داخواست خود را خطاب به دادگاه صالح بنویسید؛
ب) دادگاه نخستین یا بدوی ابتدا دادخواست شما را مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورتی که اسناد و دلایل شما قانع کننده باشد، جهت محاسبه میزان اجرت المثل موضوع را به کارشناس ارجاع می‌دهد؛
ج) کارشناس حقوقی دادگستری با توجه به میزان اجاره املاک در محدوده‌ای که ملک در آنجا واقع شده است، میزان اجرت المثل را تعیین می‌نماید. دادگاه بدوی با توجه به نظر کارشناس رأی خود را صادر و میزان اجرت‌المثل را اعلام می‌کند.
د) اگر طرفین دعوا از رأی صادره درخواست تجدیدنظر خواهی ننمایند، رأی پس از پایان مهلت تجدیدنظر خواهی یعنی بیست روز، قطعی محسوب می‌شود و قابل اجراست. در صورت تجدیدنظر خواهی، دادگاه تجدیدنظر استان به موضوع رسیدگی می‌نماید. رأی دادگاه تجدیدنظر قطعی است.
توصیه می‌شود این اقدامات را توسط وکیل دادگستری انجام دهید. وکلای متخصص دپارتمان حقوق املاک و اراضی در این راستا آماده ارائه خدمات حقوقی به شما می‌باشند.
دادگاه صالح
جهت مراجعه به دادگاه در راستای مطالبه اجرت المثل می‌بایست قواعد مربوط به صلاحیت ذاتی و محلی (نسبی) دادگاه ها را رعایت نمایید. بنابراین:
1- در خصوص مطالبه اجرت المثل اموال منقول مانند خودرو:
– اگر بهای خواسته در دادخواست بیشتر از بیست میلیون تومان نوشته شود، رسیدگی در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده خواهد بود؛
-اگر بهای خواسته در دادخواست کمتر از بیست میلیون تومان نوشته شود، رسیدگی در صلاحیت شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده خواهد بود.
2- در خصوص اموال غیر منقول مانند املاک، دادگاه صالح، دادگاه عمومی حقوقی است که ملک در حوزه آن قرار دارد.
پرسش و پاسخ مرتبط
دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوای مطالبه اجرت المثل اموال غیر منقول مانند املاک کدام دادگاه است؟
دادگاه عمومی حقوقی که ملک در حوزه آن واقع شده است، صالح به رسیدگی به این دعوا است.
جهت رسیدگی به دعوای مطالبه اجرت المثل اموال منقول مانند خودرو کدام دادگاه صالح است؟
الف– اگر بهای خواسته در دادخواست بیش از بیست میلیون تومان مقوم شود، دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت خوانده‌ی دعوا صالح به رسیدگی است؛
ب– اگر بهای خواسته در دادخواست کمتر از بیست میلیون تومان مقوم شود، شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده‌ی دعوا صالح به رسیدگی است.
منظور از اجرت المثل چیست؟
منظور این است که اگر شخصی بدون قرارداد یا اجازه از مال دیگری مانند ملک یا خودروی او استفاده نماید، باید اجرت مدت زمانی که مال را در اختیار دارد بپردازد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– ملیکا میرزایی”
