قوانین حاکم بر اجرای حکم علیه شهرداری
شهرداریها بهعنوان مؤسسات عمومی غیردولتی، نقش مهمی در ارائه خدمات عمومی دارند و به همین دلیل، اجرای حکم علیه شهرداری با قوانین خاصی تنظیم میشود. بر اساس ماده واحده قانون راجع به منع توقیف اموال منقول و غیرمنقول متعلق به شهرداریها (مصوب 14/2/1361)، اموال شهرداریها قبل از صدور حکم قطعی قابل توقیف یا برداشت نیستند. این قانون بهمنظور حفظ خدمات عمومی و جلوگیری از اختلال در عملکرد شهرداریها وضع شده است.
با این حال، پس از صدور حکم قطعی، شهرداریها موظفاند محکومبه را از محل بودجه سال جاری یا سال آتی پرداخت کنند. در صورت عدم پرداخت، ذینفع میتواند طبق مقررات، اموال شهرداری را توقیف کند و از این طریق محکوم به را وصول نماید. این قانون تضمین میکند که حقوق محکومله حفظ شود، اما در عین حال، محدودیتهایی برای توقیف زودهنگام اموال ایجاد میکند. برای مثال، وجوه و اموال منقول و غیرمنقول متعلق به شهرداریها، اعم از آنچه در بانکها، در تصرف شهرداری، یا نزد اشخاص ثالث بهصورت ضمانتنامه است، تا پیش از قطعیت حکم غیرقابل توقیف هستند.
مراحل اجرای حکم علیه شهرداری
اجرای حکم علیه شهرداری شامل مراحل مشخصی است. پس از صدور حکم قطعی، شهرداری موظف است محکومبه را از محل بودجه سال جاری یا سال آتی پرداخت کند. طبق ماده واحده قانون منع توقیف اموال، اگر شهرداری بودجه لازم را در سال جاری نداشته باشد، باید آن را در بودجه سال آینده پیشبینی کند. در این صورت، واحد اجرا نمیتواند اقدام به توقیف اموال کند.
بنابراین توقیف اموال شهرداری بدون بررسی وجود بودجه یا پیشبینی آن در سال آتی، غیرقانونی است. واحد اجرا میتواند از شهرداری گزارش اقدامات انجامشده را درخواست کند تا از انجام وظایف قانونی توسط شهرداری اطمینان حاصل شود. این فرآیند تضمین میکند که اجرای حکم علیه شهرداری با رعایت اصول قانونی و بدون ایجاد اختلال در خدمات عمومی انجام شود.
همچنین، نکته مهم این است که در صورت پرداخت محکومبه در مهلت تعیینشده، خسارت تأخیر تأدیه به محکومله تعلق نمیگیرد. این امر انگیزهای برای شهرداریها ایجاد میکند تا بهموقع به تعهدات خود عمل کنند.
ضمانتهای اجرایی و تبعات عدم پرداخت
در صورتی که شهرداری از پرداخت محکومبه با وجود امکانات مالی خودداری کند، تبعات قانونی سنگینی در انتظار شهردار خواهد بود. طبق تبصره ماده واحده راجع به منع توقيف اموال منقول و غيرمنقول متعلق به شهرداری، اگر ثابت شود که شهرداری با وجود امکانات، از پرداخت بدهی استنکاف کرده است، شهردار به مدت یک سال از خدمت منفصل میشود. این ضمانت اجرا، انگیزهای قوی برای رعایت قانون توسط مقامات شهرداری ایجاد میکند. علاوه بر این، ذینفع میتواند پس از عدم پرداخت، اقدام به توقیف یا برداشت از اموال شهرداری کند.
لازم به ذکر است اعلام شهرداری مبنی بر عدم وجود بودجه، برای دادگاه کافی است و نیازی به تحقیق بیشتر نیست، مگر اینکه بعداً ثابت شود که شهرداری عمداً از پرداخت خودداری کرده است. این امر نشاندهنده تعادل بین حفظ حقوق ذینفع و جلوگیری از فشار غیرمنطقی بر شهرداریهاست.
جمعبندی
اجرای حکم علیه شهرداری فرآیندی پیچیده و تابع قوانین خاص است. ماده واحده قانون منع توقیف اموال (مصوب 1361) و سایر مقررات مربوطه، چارچوبی برای اجرای حکم علیه شهرداری فراهم کردهاند. این قوانین ضمن حفاظت از خدمات عمومی، حقوق محکومله را نیز تضمین میکنند. رعایت مراحل قانونی اجرای حکم علیه شهرداری، از جمله بررسی بودجه و ضمانتهای اجرایی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. در نهایت، همکاری بین مراجع قضایی و شهرداریها میتواند این فرآیند را تسهیل کند و از بروز اختلافات بیشتر جلوگیری نماید.
پرسش و پاسخ مرتبط
آیا شهرداریها از پرداخت هزینههای اجرایی معاف هستند؟
خیر، طبق ماده 160 قانون اجرای احکام مدنی، شهرداریها مانند سایر اشخاص حقوقی موظف به پرداخت هزینههای اجرایی، از جمله نیمعشر اجرایی، هستند. با این حال، دولت بر اساس ماده 2 قانون معافیت ادارات دولتی (مصوب 1334) از پرداخت نیمعشر اجرایی در اجرای ثبت معاف است، اما این معافیت شامل احکام صادره از محاکم نمیشود. بنابراین، شهرداریها باید هزینههای اجرایی را طبق ماده 158 قانون اجرای احکام مدنی پرداخت کنند.
در صورت عدم پرداخت محکومبه توسط شهرداری، چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
در صورتی که شهرداری در مهلت قانونی محکومبه را پرداخت نکند، ذینفع میتواند طبق ماده واحده قانون منع توقیف اموال، اقدام به توقیف یا برداشت از اموال شهرداری کند. همچنین، اگر ثابت شود که شهرداری با وجود امکانات مالی از پرداخت خودداری کرده است، شهردار ممکن است به مدت یک سال از خدمت منفصل شود. این اقدامات بهعنوان ضمانت اجرایی، حقوق محکومله را تضمین میکنند.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”