کلیه کالاها و خدماتی که در خارج از مرزها مبادله میشوند، تابع قوانین حاکم بر تجارت بین المللی هستند. در نتیجه، چنین قوانینی در مورد انرژی نیز تا آنجا که بتوان آن را به عنوان یک کالا یا یک خدمت در نظر گرفت، اجرا میشوند. یکی از این قوانین، معاهده منشور انرژی میباشد.
سه مجموعه از قوانین تجارت بینالملل مربوط به تجارت انرژی هستند:
1- قوانین سازمان تجارت جهانی(WTO)
2- چارچوب معاهده منشور انرژی(ECT)
3- مباحث مرتبط با انرژی در قراردادهای تجاری ترجیحی.
این نوشتار از دپارتمان حقوق انرژی لاوین، به معرفی معاهده منشور انرژی(ECT) به عنوان یکی از مهمترین منابع مرتبط با انرژی میپردازد.
فهرست مطالب
تاریخچه
معاهده منشور انرژی (Energy Charter Treaty) یک ابزار تخصصی است که تجارت و سرمایهگذاری در بخش انرژی را پوشش میدهد. این معاهده به عنوان شاخهای جداگانه از رژیم GATT/WTO در اوایل دهه 90 میلادی شکل گرفت و به عنوان یک سیستم نیمهمتمایز مبتنی بر معاهده به فعالیت خود ادامه میدهد.
به یک معنا،ECT توسعهای از GATT (موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت) است که به طور خاص برای انرژی در نظر گرفته شده است. WTO (سازمان تجارت جهانی) و ECT از نظر عناصر تشکیل دهنده، اهداف و عضویت تا حدی با یکدیگر همپوشانی دارند. در عین حال، هر یک دارای کارکردها و مکانیسمهای متمایزی هستند که همیشه با یکدیگر مطابقت ندارند.
معاهده منشور انرژی در سال 1994 درست یک سال قبل از تأسیس سازمات تجارت جهانی(WTO) امضا شد و در سال 1998 لازم الاجرا شد. در سال 2017، دبیرخانه منشـور انرژی بحثهای رسمی را برای نوسازی و مذاکره مجدد این معاهده آغاز کرد. رژیم معاهده ECT شبیه به WTO است، اما علاوه بر تنظیم تجارت انرژی، به طور گسترده با سرمایهگذاری نیز سر و کار دارد و حاوی یک پروتکل زیست محیطی است.
اهداف معاهده منشور انرژی
هدف این معاهده ارائه یک چارچوب با ثبات و قابل پیش بینی، بر اساس قوانین GATT و WTO، برای تجارت مواد، محصولات و تجهیزات مرتبط با انرژی است.
در اصل، معاهده منشور انرژی به عنوان جایگزینی برای انعقاد یک توافقنامه انرژی خاص در چارچوب GATT/WTO پس از پایان جنگ سرد به وجود آمد. مفاد تجاری این معاهـده عمدتاً از مقررات GATT استفاده میکند، اما بهتر از GATTبا نیازهای تجارت انرژی سازگار است. به عنوان مثال، این معاهده شامل تعاریف دقیق محصولات و خدمات انرژی و همچنین حمل و نقل انرژی، میشود.
ارکان معاهده منشور انرژی
به طور کلی ارکان ECT شامل موارد ذیل میباشد:
- سرمایهگذاری در بخش انرژی
- تجارت و ترانزیت انرژی
- حل و فصل اختلافات مرتبط با انرژی
- محیط زیست و بهرهوری انرژی
معاهده منشور انرژی به عنوان یک ابزار تخصصی که تجارت و سرمایهگذاری در بخش انرژی را پوشش میدهد، یک گام فراتر رفت و مواد و محصولات انرژی را در ضمیمه های EM I و EM II و تجهیزات مرتبط با انـرژی را در پیوستهای EQ I و EQ II جمعآوری کرد.
این پیوستهای فهرستشده در طول زمان اصلاح شدهاند و احتمالاً مطابق با پیشرفتهای تکنولوژیک بیشتر تغییر خواهند کرد. پیوستهای معاهده منشـور انرژی، محصولات و مواد انرژی مربوط به سوختهای فسیلی را پوشش میدهد و سوخت های زیستی یا دیگر اشکال انـرژی تجدیدپذیر را پوشش نمیدهند و همچنین برای انرژی الکتریکی تولید شده، بین فرایندها و روشهای تولید پاک و غیر پاک، تفاوتی قائل نمیشود.
خدمات انرژی نیز در این معاهده تحت عنوان (Economic Activity in the Energy Sector) «فعالیت اقتصادی در بخش انرژی» پوشش داده شده است که شامل اکتشاف، استخراج، پالایش، تولید، ذخیره سازی، حمل و نقل زمینی، انتقال، توزیع، تجارت، بازاریابی یا فروش مواد و محصولات انرژی میباشد.
که هر کدام از این مباحث مرتبط با خدمات انرژی را در مطالب دیگر دپارتمان حقوق انرژی توضیح خواهیم داد.
در پایان توصیه میشود جهت ارتباط با وکیل بین المللی مجرب و با تجربه به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید. در لاوین کیفیت خدمات تضمین شده است.
پرسش و پاسخ
معاهده منشور انرژی چیست؟
معاهده منشور انرژی (energy charter treaty) یک ابزار تخصصی است که تجارت و سرمایهگذاری در بخش انرژی را پوشش میدهد.
ارکان ECT شامل چه مواردی است؟
به طور کلی ارکان ECT شامل موارد ذیل میباشد:
الف_ سرمایهگذاری در بخش انرژی؛
ب_ تجارت و ترانزیت انرژی؛
ج_ حل و فصل اختلافات مرتبط با انرژی؛
د_ محیط زیست و بهرهوری انرژی.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– ملیکا میرزایی”