ممنوع الخروجی

ممنوع الخروجی به حالتی گفته می‌شود که در آن فرد نمی‌تواند از کشور خارج شود. ممنوع الخروجی ممکن است به دلایل متفاوتی همچون دلایل کیفری، قضایی و یا مالیاتی اتفاق بیفتد. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین به بررسی موضوع ممنوع الخروجی و دلایل و انواع آن خواهیم پرداخت.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

کافه بازار

مایکت

وب اپلیکیشن

دانلود مستقیم

ثبت نام وکلا

ممنوع الخروجی چیست؟

به وضعیتی حقوقی که در آن شخص به دلایل مختلف نمی‌تواند از مزرهای یک کشور خارج شود ممنوع الخروجی می‌گویند. در موارد کیفری قانون‌گذار، ممنوع الخروجی را به عنوان نوعی تضمین برای جلوگیری از فرار متهمان و تضمین حضور او در نظر می‌گیرد. اصلی‌ترین موارد ممنوع الخروجی طبق قانون به شرح زیر است:

الف- ممنوع الخروجی به دلیل رای دادگاه و صدور اجرائیه از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور؛

ب- ممنوع الخروجی به دلیل فرار مالیاتی و بدهکاری؛

ج- منوع الخروجی به دلیل غیبت سربازی و عدم سپردن وثیقه؛

د- ممنوع الخروجی به دلیل عدم صدور اجازه خروج از سمت همسر برای بانوان متاهل و ولی یا قیم برای افراد زیر 18 سال؛

ه- ممنوع الخروجی به دلیل ارتکاب جرایم کیفری.

دستور منع خروج از کشور

متهم ممکن است برای اینکه نزد مراجع قضایی حاضر نشود، فرار کند و از کشور خارج شود. در این صورت دستیابی مجدد به متهم بسیار سخت است. برای جلوگیری از این امر، لازم است که مانع خروج او از کشور شد. در قانون آیین دادرسی کیفری دو نوع جلوگیری از خروج از کشور نسبت به متهم پیش‌بینی شده است:

1- مورد اول مربوط به دستور منع خروج از کشور و قبل از دسترسی به متهم می‌باشد که در ماده 188 قانون آیین دادرسی کیفری بیان شده است؛

2- مورد دوم مربوط به بعد از دسترسی به متهم و قرار منع خروج از کشور می‌باشد که در ماده 247 قانون آیین دادرسی کیفری مطرح شده است.

همان‌طور که مشخص است، دستور منع خروج از کشور مربوط به قبل از دسترسی به متهم است. یعنی در این حالت متهم نه شخصاً و نه از طریق جلب توسط ماموران نزد بازپرس حضور پیدا نکرده است. قانونگذار از واژه دستور استفاده کرده است زیرا چنین تصمیمی به متهم ابلاغ نمی‌شود و قابل اعتراض هم نیست.

طبق ماده 188 قانون آیین دادرسی کیفری، تا هنگامی که به متهم دسترسی حاصل نشده، بازپرس می‌تواند با توجه به اهمیت و ادله وقوع جرم، دستور منع خروج او را از کشور صادر کند. مدت اعتبار این دستور، شش ماه و قابل تمدید است.

در صورت حضور متهم در بازپرسی و یا صدور قرار موقوفی تعقیب، ترک تعقیب یا منع تعقیب، ممنوعیت خروج از کشور منتفی می‌شود و مراتب بلافاصله به مراجع مربوط اظلاع داده می‌شود. لازم به ذکر است در صورتی که مدت درج شده در دستور منع خروج منقضی شود، این دستور خود به خود منتفی است و مراجع مربوط نمی‌توانند مانع از خروج شوند.

قرار ممنوعیت خروج از کشور

طبق ماده ۲۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری، بازپرس می‌تواند متناسب با جرم ارتکابی، علاوه بر صدور قرار تأمین، قرار نظارت قضائی را که شامل یک یا چند مورد از دستورهای زیر است، برای مدت معین صادر کند:

الف- معرفی نوبه ای خود به مراکز یا نهادهای تعیین شده توسط بازپرس؛

ب- منع رانندگی با وسایل نقلیه موتوری؛

پ- منع اشتغال به فعالیت‌های مرتبط با جرم ارتکابی؛

ت- ممنوعیت از نگهداری سلاح دارای مجوز

ث-  ممنوعیت خروج از کشور.

طبق مواد 17 و 18 آیین‌نامه شیوه اجرای قرار‌های نظارت و تامین قضایی، در صورت صدور قرار ممنوع‌ الخروجی متهم، قاضی صادرکننده قرار مراتب را با قید مشخصات کامل متهم و شماره ملی و مدت زمان منع خروج، در صورت فوریت از طریق وسایل مخابراتی و الکترونیکی و در غیر این صورت به طور مکتوب، به دادستانی کل کشور اعلام تا به مراجع ذی ربط اعلام گردد.

در صورت انقضاء مدت قانونی ممنوعیت خروج از کشور و عدم تمدید آن، دادستانی کل کشور باید مراتب رفع ممنوعیت خروج از کشور را بلافاصله به مراجع ذی ربط اعلام نماید. لازم به ذکر است، در صورتی که نیاز به صدور این قرار باشد و در خارج از اوقات اداری و یا ایام تعطیل امور فوق توسط دادستانی کل کشور از طریق تعیین قاضی کشیک به عمل می‌آید. 

بر اساس قانون مدت اعتبار قرار منع خروج از کشور شش ماه می‌باشد و قابل تمدید است. در صورتی که مدت مندرج در دستور منع خروج منقضی شود، این دستور در صورت عدم تمدید خود به خود منتفی خواهد بود و مراجع مربوط نمی‌‌توانند مانع از خروج فرد شوند.

ممنوع الخروجی به عنوان مجازات تکمیلی

مطابق با ماده 23 قانون مجازات اسلامی، دادگاه می تواند فردی را که به حد، قصاص یا مجازات تعزیری محکوم کرده است، با رعایت شرایط مقرر در این قانون و برای مدت زمان معینی، متناسب با جرم ارتکابی و خصوصیات وی به مجازات تکمیلی نیز محکوم نماید. یکی از این مجازات های تکمیلی ممنوعیت خروج از کشور است.

ممنوع الخروجی به موجب قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی

ماده 23 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی در این خصوص بیان می‌دارد:

«مرجع اجراءکننده رأی باید به تقاضای محکوم له قرار ممنوع‌الخروج بودن محکوم علیه را صادر کند. این قرار تا زمان اجرای رأی یا ثبوت اعسار محکومٌ‌علیه یا جلب رضایت محکومٌ‌له یا سپردن تأمین مناسب یا تحقق کفالت مطابق قانون مدنی به قوت خود باقی است».

بنابراین شخصی که رأی دادگاه به نفع او صادر شده است می‌تواند به مرجع اجراءکننده رأی مراجعه و از او درخواست صدور قرار ممنوعی الخروجی محکوم علیه را بنماید. در این صورت این مرجع مکلف است این قرار را صادر کند. با صدور این قرار محکوم علیه ممنوع الخروج خواهد شد.

لازم به ذکر است این قرار تا زمان اجرای رأی دادگاه یا صدور حکم مبنی بر اعسار محکوم علیه یا رضایت محکوم له و یا تحقق کفالت پا بر جا است و شخص ممنوع الخروج نمی‌تواند از کشور خارج شود.

توجه داشته باشید، از طریق سایت گروه حقوقی لاوین شما به سادگی می‌توانید با وکیل کیفری در ارتباط باشید. گروه حقوقی لاوین کیفیت خدمات ارائه شده را تضمین می‌نماید.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– ملیکا میرزایی- سجاد اسفندیاری”