اعتراض به رأی داور

هنگامی که طرفین اختلاف خود را به داوری ارجاع می‌دهند، داور با مد نظر قرار دادن مقررات داوری و همچنین قوانین و مقررات حاکم بر موضوع مورد اختلاف و رعایت اصل انصاف و عدالت به اختلاف رسیدگی می‌کند و رأی مقتضی را صادر می‌نماید. این رأی ممکن است توسط طرفین دعوا و یا حتی شخص ثالثی که در تعیین داور شرکت نداشته ناعادلانه تلقی گردد. از این ‌رو امکان اعتراض به رأی داور وجود دارد. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین این موضوع را مورد بررسی قرار خواهیم داد. توصیه می‌شود این نوشتار را تا پایان مطالعه کنید.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

داوری چیست؟

رسیدگی به پرونده‌ها در دادگاه معمولاً مدت زمان زیادی را می‌طلبد و هزینه ­بر نیز هست. از ­این ­رو رجوع به داوری می‌تواند به عنوان راهی جایگزین مورد توجه قرار گیرد. این موضوع از منظر قانون نیز پنهان نمانده است. ماده 454 قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص بیان می‌دارد:

«کلیه­ اشخاصی که اهلیت اقامه دعوا را دارند می‌توانند با تراضی یکدیگر منازعه و اختلاف خود را خواه در دادگاه­‌ها طرح شده یا نشده باشد و در صورت طرح در هر مرحله از رسیدگی باشد، به داوری یک یا چند نفر ارجاع دهند».

بنابراین طرفین هر اختلافی می‌­توانند با انعقاد موافقت نامه داوری به صورت قرارداد یا شرط ضمن عقد، توافق نمایند که حل­ و ­فصل آن را خارج از دادگاه به شخص یا اشخاصی که خود یا دیگری آن را انتخاب نموده، واگذار کنند. شخص یا اشخاصی که جهت امر داوری توسط طرفین یا دادگاه یا ثالث تعیین می­‌شوند را داور می­‌نامند. شرایط داور، انتخاب آن و مدت آن دارای الزامات قانونی است که باید رعایت شود.

اعتراض ثالث نسبت به رأی داور

با وجود آن که ماده 495 قانون آیین دادرسی مدنی بیان می‌نماید که رأی داور فقط درباره‌ی طرفین دعوا و اشخاصی که دخالت و شرکت در تعیین داور داشته‌اند و قائم‌مقام آن‌ها معتبر است و نسبت به اشخاص دیگر تأثیری نخواهد داشت؛ اما ممکن است رأی مذکور به حقوق اشخاص ثالث خلل وارد آورد. از این رو قانون امکان اعتراض ثالث نسبت به رأی مذکور را پیش‌بینی نموده است.

اعتراض ثالث اصلی نسبت به رأی داور در صلاحیت دادگاهی است که دعوا را به داوری ارجاع نموده است. در صورتی که دعوا از طریق دادگاه به داوری ارجاع نشده باشد، اعتراض ثالث اصلی نسبت به رأی داور در صلاحیت دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را داشته است. اعتراض ثالث طاری نیز قاعدتاً باید در دادگاهی مطرح شود که رأی مذکور به عنوان دلیل علیه ثالث مورد استناد قرار گرفته است.

اعتراض طرفین داوری به رأی داور

امکان تجدیدنظرخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی و واخواهی نسبت به رأی داور وجود ندارد. با این وجود امکان اعتراض به این رأی توسط طرفین داوری در قانون آیین دادرسی مدنی پیش‌بینی شده است. در ادامه این موضوع را بررسی می‌نماییم.

1- جهات اعتراض به رأی داور

مطابق با ماده 489 قانون آیین دادرسی مدنی رأی داور در مواردی که ذکر می‌گردد باطل است و قابلیت اجرایی ندارد. این موارد عبارت‌اند از:

الف- رأی داوری مخالف با قوانین موجد حق باشد؛

ب- داور نسبت به مطلبی که موضوع داوری نیست رأی صادر نماید؛

ج- داور خارج از حدود اختیار خود رأی صادر کند. در این صورت فقط آن قسمت از رأی که خارج از اختیارات او است، ابطال می‌گردد؛

د- رأی داور پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شود؛

ه- رأی داور با آنچه در دفتر املاک یا بین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و دارای اعتبار قانونی است، مخالف باشد؛

و- رأی به وسیله داورانی صادر شود که مجاز به صدور رأی نیستند؛

ز- قرارداد رجوع به داوری بی‌اعتبار باشد.

2- رسیدگی به اعتراض به رأی داور

مطابق با ماده 490 قانون آیین دادرسی مدنی در هریک از موارد بالا طرفین می‌توانند ظرف 20 روز از ابلاغ رأی داور از دادگاهی که دعوا را ارجاع به داوری کرده یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد حکم بطلان رأی را بخواهد. این مهلت برای اشخاص مقیم خارج از کشور 2 ماه است. در صورتی که درخواست ابطال رأی خارج موعد مقرر قانونی فوق‌الذکر باشد دادگاه قرار رد درخواست را صادر می‌نماید. این قرار قطعی است.

در رابطه با رسیدگی به اعتراض به رأی داور لازم است نکات زیر را مد نظر قرار دهید:

الف- درخواست حکم بطلان رأی داور نیازی به تقدیم دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی ندارد.

ب- امکان ورود ثالث و جلب ثالث در جریان رسیدگی به اعتراض صورت پذیرفته نسبت به رأی داور در دادگاه ممنوع است.

ج- مطابق با ماده 491 قانون آیین دادرسی مدنی چنانچه اصل دعوا در دادگاه مطرح باشد و از این طریق به داوری ارجاع گردد، در صورت اعتراض به رأی داور و صدور حکم به بطلان آن، رسیدگی به دعوا تا قطعی شدن حکم بطلان رأی متوقف می‌ماند.

د- مطابق با ماده 493 قانون آیین دادرسی مدنی اعتراض به رأی داور مانع اجرای آن نیست، مگر آن که دلایل اعتراض قوی باشد. بنابراین حتی در صورت اعتراض به رأی داوری می‌توان دادخواست اجرای رأی داور را به دادگاه تقدیم نمود. لازم به ذکر است چنانچه دلایل اعتراض قوی باشد، دادگاه قرار توقف منع اجرای آن را تا پایان رسیدگی به اعتراض و صدور حکم قطعی صادر می‌نماید. همچنین در صورت اقتضاء تأمین مناسب نیز از معترض اخذ خواهد شد.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”