اصطلاح تجدید جلسه در دو مفهوم به کار گرفته میشود. این اصطلاح به مفهوم عام زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که مقدمات تشکیل جلسه دادرسی فراهم نباشد و تشکیل جلسه به زمان دیگری موکول شود. از سوی دیگر این اصطلاح به مفهوم خاص زمانی به کار میرود که جلسه دادرسی در وقت مقرر تشکیل و به صورت مجلس نیز کلاً یا جزئاً عمل شده اما برای صدور رأی تشکیل جلسه دیگری نیز ضروری است. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین به بررسی مفهوم تجدید جلسه و همچنین تفاوت آن با تأخیر در جلسه رسیدگی میپردازیم.
فهرست مطالب
تجدید جلسه چیست؟
دادگاه زمانی جلسه دادرسی را تجدید مینماید که مقدمات رسیدگی به دعوا فراهم باشد و همچنین به دستور جلسه نیز به صورت کلی یا جزئی عمل شود اما تشکیل جلسه دیگری برای تکمیل دستور جلسه یا به علت دیگری لازم میشود. ماده 104 قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص بیان میدارد:
«در پایان هر جلسه دادرسی چنانچه به جهات قانونی جلسه دیگری لازم باشد، علت مزبور، زیر صورت جلسه قید و روز و ساعت جلسه بعد تعیین و به اصحاب دعوا ابلاغ خواهد شد. در صورتی که دعوا قابل تجزیه بوده و فقط قسمتی از آن مقتضی صدور رأی باشد، دادگاه نسبت به همان قسمت رأی میدهد و نسبت به قسمتی دیگر رسیدگی را ادامه خواهد داد».
مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی مواردی که امکان تجدید جلسه وجود دارد عبارتاند از:
الف- پایان یافتن مدت جلسه؛
ب- رسیدگی به ادعای جعل و اصالت سند؛
ج- استناد به اسناد خارج از دادگاه؛
د- استناد به پرونده کیفری یا حقوقی؛
ه- تمسک به گواهی؛
و- تحقیق محلی و معاینه محل؛
ز- گرفتن اثر انگشت یا تصدیق مهر (استکتاب)؛
ح- ارائه دلیل جدید؛
ط- ارائه ادله خواهان؛
ی- تغییر در خواسته، تغییر در دعوا و تغییر در درخواست؛
ک- ادای توضیح خواهان.
تأخیر جلسه
اصطلاح تأخیر جلسه از اصطلاحات مشابه اصطلاح تجدید جلسه است. این اصطلاح در قانون زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که مقدمات رسیدگی به دعوا فراهم است اما امکان عمل به دستور جلسه، نه به صورت جزئی و نه صورت کلی وجود ندارد. در نتیجه دادگاه جلسه را به تأخیر میاندازد. مواردی که ممکن است موجب تأخیر جلسه دادرسی شوند عبارتاند از:
الف- اقامه دعوای طاری؛
ب- علل منتسب به اصیل و نماینده:
برای مثال مطابق با ماده 106 قانون آیین دادرسی مدنی اگر یکی از اصحاب دعوا توقیف یا زندانی شود امکان تأخیر در جلسه رسیدگی وجود دارد. همچنین به علت عزیمت به محل مأموریت نظامی یا دولتی یا مسافرت ضروری نیز این امکان وجود دارد. لازم به ذکر است، مطابق با ماده 96 قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی که خواندهی دعوا به واسطه کمی مدت یا دلایل دیگر نتواند اسناد خود را حاضر کند حق دارد تأخیر جلسه را درخواست نماید.
ج- درخواست اصحاب دعوا یا هر یک از آنان:
مطابق با ماده 99 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه میتواند جلسه دادرسی را به درخواست و رضایت اصحاب دعوا فقط برای یک بار به تأخیر بیندازد.
در نظر داشته باشید که مفهوم تجدید جلسه و تأخیر جلسه با مفهوم توقیف دادرسی تفاوت دارد.
تفاوت بین تجدید جلسه و تأخیر جلسه
تفاوت در آثار، مهمترین تفاوت تجدید جلسه و تأخیر جلسه است. بنابراین:
1- اگر تجدید جلسه به مفهوم اعم یعنی به علت فراهم نبودن مقدمات رسیدگی صورت بپذیرد، برای مثال جلسه دادرسی در وقت مقرر تشکیل نشود و دادگاه زمان جدیدی را برای تشکیل جلسه تعیین نماید، طرفین دعوا در جلسه جدید از تمامی حقوق و تکالیف جلسه تشکیل نشده برخوردار میباشند.
این در حالی است که اگر جلسه دادرسی به مفهوم اخص تجدید شود، یعنی جلسه دادرسی در وقت مقرر تشکیل گردد و به صورت مجلس نیز کلاً یا جزئاً عمل شود اما تشکیل جلسه دیگری نیز ضروری باشد، حقوق و تکالیف جلسه پیشین به جلسه جدید تسری نمییابد. چرا که جلسه جدید دارای دستور جلسهای متفاوت با جلسه پیشین است. برای مثال اگر اولین جلسه رسیدگی به دعوا به علت کافی نبودن زمان جهت شنیدن ادامه دفاعیات خواندهی دعوا در برابر دادخواست خواهان تجدید شود، در جلسه بعدی طرفین دعوا از حقوق و تکالیفی که در اولین جلسه رسیدگی بهرهمند میشوند، برخوردار نیستند.
در رابطه با تأخیر جلسه اما هرگاه جلسه دادرسی به هر علت به تأخیر افتد، جلسه بعدی که به دستور دادگاه تشکیل میگردد دارای همان آثار جلسه پیشین است. برای مثال اگر نخستین جلسه دادرسی با درخواست طرفین دعوا به تأخیر افتد، جلسهای که در آینده تشکیل خواهد شد اولین جلسه دادرسی محسوب میشود. بنابراین اصحاب دعوا از تمامی حقوق و تکالیفی که مختص اولین جلسه دادرسی است بهرهمند خواهند شد.
پرسش و پاسخ مرتبط
تجدید جلسه چیست؟
تجدید جلسه دارای دو مفهوم عام و خاص است. در مفهوم عام، مقدمات تشکیل جلسه دادرسی فراهم نیست و تشکیل جلسه به زمان دیگری موکول میشود. اما در مفهوم خاص جلسه دادرسی در وقت مقرر تشکیل میگردد و به صورتمجلس کلاً یا جزئاً عمل میشود اما جهت صدور رأی توسط دادگاه تشکیل جلسه دیگری نیز ضروری است.
تأخیر جلسه چیست؟
هر گاه مقدمات رسیدگی به دعوا فراهم باشد اما امکان عمل به دستور جلسه، نه به صورت جزئی و نه صورت کلی وجود نداشته باشد، دادگاه جلسه را به تأخیر میاندازد.
آیا امکان تجدید جلسه با درخواست طرفین دعوا وجود دارد؟
خیر، چنین امکانی وجود ندارد.
آیا امکان تأخیر جلسه با درخواست هر یک از طرفین دعوا وجود دارد؟
مطابق با ماده 99 قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه میتواند جلسه دادرسی را به درخواست و رضایت اصحاب دعوا فقط برای یکبار به تأخیر بیندازد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین- سجاد اسفندیاری”