تاثیر بلاکچین بر حقوق

قبل از بررسی تاثیر بلاکچین بر حقوق، لازم است تا با مفهوم بلاکچین آشنا شویم. اگر بخواهیم به زبان ساده بلاکچین را تعریف کنیم، باید آن را به صورت زنجیره‌ای بلند از داده‌ها در نظر بگیریم. اما این داده‌ها چه چیزی هستند؟

داده‌ها شامل تراکنش‌هایی می‌شوند که در شبکه انجام شده‌اند. سوابق تراکنش‌ها در فضایی به نام بلاک (block) ذخیره می‌شود. هر بلاک بعد از تکمیل و تأیید اطلاعات آن، به انتهای زنجیره (chain) بلاک‌های قبلی اضافه می‌شود. بلاکچین سیستمی است که اطلاعات را به گونه‌ای ضبط و ذخیره می‌کند که قابل ویرایش یا هک نباشد. هر کامپیوتر متصل به این سیستم به داده‌ها و اطلاعات ثبت شده در بلاکچین دسترسی دارد ولی این سیستم توسط هیچ شخص یا مقامی مدیریت و کنترل نمی‌شود، به بیان دیگر می‌توان گفت این سیستم غیرمتمرکز است. به همین خاطر، از آن به عنوان سیستم دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger) نیز یاد می‌شود.

حال در این نوشتار از گروه حقوقی لاوین، می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که بلاکچین که حداقل نام آن امروزه در تمام دنیا فراگیر شده است، چه تاثیراتی می‌تواند بر صنعت حقوقی جهان داشته باشد. لازم به ذکر است این نوشتار برگرفته از مقاله Blockchain in Law | Real World Blockchain Use Cases می‌باشد.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

تاثیر بلاکچین بر دسترسی بخش حقوقی

وکلا می‌توانند از فناوری بلاکچین برای ساده‌سازی تراکنش‌های خود، امضای دیجیتالی و ذخیره امن قراردادهای قانونی استفاده کنند. استفاده از متن اسکریپت شده، قراردادهای هوشمند و مدیریت خودکار قرارداد، زمان زیادی را که صرف آماده‌سازی، شخصی‌سازی و نگهداری اسناد قانونی استاندارد می‌شود، کاهش می‌دهد. این صرفه‌جویی در هزینه‌هایی هم که به مشتری منتقل می شود تاثیر دارد. علاوه بر این، بلاکچین با کاهش هزینه‌های سنگین حقوقی، دسترسی به سیستم قضایی را دموکراتیک و همه‌گیرتر می‌کند.

کاربرد بلاکچین در شفافیت حقوقی

فناوری دفتر کل توزیع شده یا همان(Distributed Ledger) که در ابتدای متن به آن اشاره کردیم، یک دفتر کل مشترک ایجاد می‌کند که برای همه‌ی طرف‌های قرارداد قابل دسترسی است. قراردادهای مبتنی بر بلاکچین بدون غافلگیری هستند و جایی برای تفسیر نادرست ندارند.

تاثیر بلاکچین بر کاهش هزینه‌ها

با استفاده از بلاکچین بسیاری از کارهای دستی را می‌توان به صورت خودکار انجام داد. این امر به طور قابل توجهی ساعاتی که برای پیش‌نویس و اصلاح اسناد قانونی صرف می‌شود را کاهش می‌دهد. این کاهش هزینه به طور کلی به مشتریان هم منتقل می‌شود و آن‌ها مبلغ کمتر به وکلا می‌پردازند. معرفی قراردادهای هوشمند باعث تسریع و کاهش هزینه تراکنش بین طرفین می‌شود. در نهایت این هزینه‌های کمتر باعث افزایش تقاضای کلی و دسترسی بیش‌تر به خدمات حقوقی خواهد شد.

تاثیر بلاکچین بر اتوماسیون

تاثیر بلاکچین بر حقوق را می‌توان در حوزه اتوماسیون و خودکارسازی بخش‌هایی از روند حقوقی پرونده‌ها و دعاوی نیز بررسی نمود. امروزه وکلا درصد زیادی از وقت خود را صرف کارهای اداری می‌کنند. با استفاده از بلاکچین و یک مخزن توافقنامه‌ی حقوقی و قراردادهای هوشمند، وکلا می‌توانند وظایف اداری غیرقابل صدور صورت حساب و کارهای معاملاتی را به اتوماسیون محول کنند تا این کارها به صورت خودکار انجام شود. کاهش کار بیش از حد یدی، هم روند قانونی را تسریع می‌کند و هم باعث کاهش هزینه‌های مشتریان می‌شود.

تاثیـر بلاکچین بر کارامدی صنعت حقوقی و قضایی  

بلاکچین می‌تواند بدون از بین رفتن هیچ یک از اختیارات قضایی، بسیاری از فرآیندها در صنعت حقوقی را ساده‌سازی، مهندسی مجدد، خودکارسازی و ایمن‌سازی کند. بهینه‌سازی ویژگی‌های مختلف صنعت حقوقی، بخش‌های حقوقی و مالی را کارآمدتر و سازنده‌تر می‌کند و در عین حال اصطکاک و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.

تاثیر بلاکچین بر یکپارچگی و شفافیت داده‌ها

اسناد حقوقی یک منبع ارزشمند برای هکرهایی به شمار می‌رود که به دنبال سود بردن از اطلاعات محرمانه‌ی ایجادشده و نگهداری‌شده توسط وکلا هستند. با استفاده از بلاکچین وکلا می‌توانند به‌جای ارسال ایمیل داده‌های حساس، اطلاعات قانونی را در یک دفتر کل توزیع‌شده غیرمتمرکز ذخیره کنند. این کار یکپارچگی داده‌ها را افزایش می‌دهد. به این صورت که اگر شواهد دستکاری شوند یا تغییر کنند، مقدار هش (تمامی تراکنش‌هایی که در بلاک چین‌های مختلف انجام می‌شود دارای یک کد یا شناسه اختصاصی است که به آن هش معامله یا Tx Hash گفته می‌شود) مرتبط با آن مطابقت نخواهد داشت و در این صورت واضح است که تغییری رخ داده است.

تاثیـر بلاکچین بر امضای الکترونیکی  

یکی دیگر از موارد مربوط به تاثیر بلاکچین بر حقوق به حوزه‌ی امضای الکترونیک و فرایند احراز هویت مربوط می‌شود. امضای الکترونیکی باعث سرعت، کارایی و صرفه‌جویی در هزینه در فرآیند احراز هویت می‌شود. امضای روی بستر بلاکچین در مقایسه با بقیه‌ی پلتفرم‌های امضای الکترونیکی، کسری از هزینه را برای امضاکننده به دنبال دارد. در حال حاضر، به طور متوسط 7 تا 8 سنت برای امضای قرارداد هوشمند در اتریوم به صورت الکترونیکی هزینه صرف می‌شود. بنابراین انتقال امضا به بستر بلاکچین، هزینه‌های بالای مربوط به هماهنگی و تسهیل احراز هویت امضا را کاهش می‌دهد.  

تاثیر بلاکچین بر مالکیت فکری

یک نوآوری بسیار مهم مبتنی بر بلاکچین که بر مالکیت فکری تأثیر می‌گذارد، توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFTها هستند. NFTها توکن‌های رمزنگاری شده‌ای هستند که می‌توانند برای نشان دادن ویژگی منحصر به فرد در یک بلاکچین استفاده شوند. استانداردهای NFT امکان طرح‌های قوی حقوق مالکیت را در حوزه دیجیتال فراهم می‌کند. با بلاکچین، سازندگان یک محصول یا قطعه محتوا می‌توانند کار اصلی خود را آپلود و ثبت کنند تا یک مدرک غیرقابل انکار از مالکیتشان ایجاد کنند. در این بستر، یک سیستم اجرای IP مبتنی بر بلاکچین می‌تواند به سازندگان کمک کند تا به اینکه دقیقاً چگونه و توسط چه کسانی از آثار و ساخته‌های آن‌ها استفاده می‌شود، نظارت کنند.

تاثیر بلاکچـین بر حقوق مالکیت   

دعاوی مربوط به مالکیت و وجود هزینه‌های معاملات بر فعالیت‌های اقتصادی جامعه تأثیر می‌گذارد. درست است که حقوق مالکیت و ساختارهای هزینه و معاملات مربوط به آن، اساساً مبتنی بر دوران پیش از دیجیتال است اما صاحبان املاک با استفاده از معماری بلاکچین، می‌توانند واسطه‌ها و دلال‌های پرهزینه را کنار بگذارند و انتخاب کنند که املاک خود را در بلاکچین به روشی شفاف و قطعی ثبت نمایند و بفروشند.

دفتر کل عمومی مبتنی بر بلاکچین شکل جدیدی از مدیریت افراد بر حقوق مالکیتشان را ارائه می‌دهد که امکان کاهش هزینه‌های مرتبط با دعاوی و معاملات حقوق مالکیت را به طرز چشمگیری فراهم می‌کند.

تاثیر بلاکچیـن بر نگهداری از اسناد و مدارک

یکی دیگر از موارد مربوط به تاثیر بلاکچین بر حقوق به حوزه‌ی اسناد و مدارک مربوط می‌شود. اسناد، مدارک و شواهد ممکن است از زمان جمع آوری تا زمان ارائه به عنوان مدرک در دادگاه حقوقی، بارها دست به دست شوند. اشخاص ذینفع ممکن است شواهد را گم کنند و یا اتفاقات دیگری برای مدارک بیفتد. متأسفانه، این روند فرصت‌های متعددی را برای افراد با سوءنیت ایجاد می‌کند تا شواهد را مخدوش کنند. همچنین راه را برای وکلای مدافع باز می‌کند تا ادعا کنند شواهد دستکاری شده است. با استفاده از بلاکچین، می‌توان برای هر داده و سند و مدرکی که ذخیره شده است، یکسری نشانه شواهد منحصربه‌فرد تولید و ردیابی کرد و در صورت تغییر و دستکاری مدارک به راحتی متوجه آن شد.

تاثیر بلاکچین بر تبدیل دارایی به توکن

توکن‌سازی یا توکنیزه کردن دارایی‌های دنیای واقعی، شامل ثبت حق مالکیت دارایی به صورت توکن‌های دیجیتال در یک بلاکچین است. این می‌تواند شامل دارایی‌های فیزیکی مانند املاک و مستغلات، هنر یا کالاها و همچنین دارایی‌های دیجیتال مانند مالکیت فکری یا سهام شرکت باشد. با ایجاد توکن‌های دیجیتالی که حق مالکیت را نشان می‌دهند، امکان دموکراتیک‌تر کردن معاملات و ایجاد بازارهای منصفانه‌تر فراهم می‌شود.

تاثیـر بلاکچین بر اجرای خودکار مقررات نظارتی

فناوری بلاکچین چارچوبی را به ما می‌دهد که در آن طرف‌های مختلف می‌توانند داده‌های خود را به صورت خودکار به مقامات مربوطه گزارش دهند. مثلا یک چارچوب مبتنی بر بلاکچین می‌تواند جنبه‌های مختلف مربوط به اجرای قوانین را به صورت خودکار پیش ببرد. مثلا خودکار شدن مقررات نظارتی مربوط به پرداخت‌ مالیات.

تاثیـر بلاکچین بر سیستم داوری 

در یک سیستم داوری مبتنی بر بلاکچین، طرفین می‌توانند توافقات خود را در یک قرارداد هوشمند ذکر کنند و رویه داوری را طبق مفاد همین قرارداد هوشمند مدیریت کنند. یعنی مفاد این توافق‌نامه‌ها به‌طور یکپارچه با کدهای قرارداد هوشمند تعامل دارند و این امر باعث می‌شود که رأی داوری حتما اجرا شود. سیستم‌های داوری مبتنی بر بلاکچین، یک سیستم قضایی جهانی و در دسترس ایجاد می‌کند که می‌تواند به جامعه در انتخاب داوران برای حل و فصل اختلافات با هزینه کم و با کیفیت بالا، کمک کند.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– ملیکا میرزایی”