در قانون ایران، مالیات بر اساس شیوه دریافت آن به مالیات مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌شود. مالیات غیر مستقیم، مالیاتی است که به طور غیر مستقیم بر قیمت کالاها و خدمات اضافه می‌شود و پرداخت کننده آن مصرف کننده نهایی است. اما مالیات مستقیم، مالیاتی است که از درآمد یا دارایی اشخاص حقیقی مانند انسان یا اشخاص حقوقی مانند شرکت تجاری دریافت می‌گردد. مالیات مستقیم به دو نوع مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم می‌شود. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین در رابطه با مالیات بر دارایی با یکدیگر به بحث و گفتگو می‌پردازیم.
فهرست مطالب
مالیات بر دارایی چیست؟
مالیات بر دارایی یکی از انواع مالیات های مستقیم است. همان‌طور که پیش از این ذکر شد، مالیات مستقیم مالیاتی است که به صورت مستقیم از درآمد یا دارایی اشخاص حقیقی یا حقوقی دریافت می‌گردد و به مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی تقسیم می‌شود. مالیات بر دارایی شامل مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر است.
مالیات بر ارث مالیاتی است که در نتیجه فوت شخص بر اموال باقی مانده او تعلق می‌گیرد. مالیت حق تمبر نیز مالیاتی است که از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد، اوراق و مدارک از اشخاص حقیقی یا حقوقی دریافت می‌شود. از جمله موارد مالیات حق تمبر می‌توان از تمبر سفته، تمبر چک و حق تمبر سهام شرکت نام برد.
مالیات بر ارث
مالیات بر ارث یکی از انواع مالیات بر داریی است. همان‌طور که پیش از این ذکر شد، این نوع از مالیات در نتیجه فوت شخص بر اموال باقی مانده او تعلق می‌گیرد. در ادامه در خصوص اموال مشمول مالیات بر ارث، اموال خارج از شمول مالیات بر ارث و بدهی و هزینه‌های کفن و دفن متوفی اطلاعات مفید و کاربردی را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
الف- اموال مشمول مالیات بر ارث
هنگامی که شخصی فوت می‌نماید، اموال و دارایی‌های او به وراث انتقال می‌باید. مطابق با ماده 17 قانون مالیات های مستقیم، اموال و دارایی‌هایی زیر که در نتیجه فوت شخص به وراث انتقال می‌یابد، مشمول مالیات می‌باشند:
1- سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت، سایر اوراق بهادار و سود متعلق به هر یک از این موارد؛
2- سهام و سهم الشرکه و سود آن‌ها تا تاریخ ثبت انتقال به نام وراث و یا پرداخت و تحویل به آن‌ها؛
3- حق الامتیاز و سایر اموال و حقوق مالی؛
4- انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی؛
5- املاک و حق واگذاری محل؛
6- اموال و دارایی‌های متعلق به متوفای ایرانی که در خارج از کشور قرار دارد.
ب- اموال خارج از شمول مالیات بر ارث
مطابق با ماده 24 قانون مالیات های مستقیم، اموال زیر از شمول مالیات بر ارث خارج هستند:
1- وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت؛
2- مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده؛
3- بیمه‌های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا بیمه‌گزار و یا کارفرما از قبیل انواع بیمه‌های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آن‌ها حسب مورد که یک جا و یا به طور مستمر به ورثه متوفی پرداخت می‌گردد؛
4- اموالی که برای وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی، دستگاه‌هایی که بودجه آن‌ها توسط دولت تأمین می‌شود، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها مورد وقف یا نذر یا حبس واقع گردد، به شرط تأیید سازمان‌ها و مؤسسه‌های مذکور؛
5- اثاث‌البیت محل سکونت متوفی.
ج- بدهی و هزینه‌های کفن و دفن متوفی
بدهیهای و هزینه‌های کفن و دفن متوفی و واجبات مالی و عبادی او، از ماترک کسر و مشمول مالیات نمی‌شود. ماده 26 قانون مالیات‌های مستقیم در این خصوص بیان می‌دارد:
«وراث متوفی (منفرداً یا مجتمعاً) یا ولی یا امین یا قیم یا نماینده قانونی آن‌ها موظف‌اند به منظور کسر هزینه‌های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی از ماترک موضوع ماده (۱۷) این قانون، ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه‌ای حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی‌ها طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می‌شود به انضمام مدارک زیر به اداره امور مالیاتی صلاحیتدار تسلیم نماید:
1- رونوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی‌ها و مطالبات متوفی؛
2- رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی است؛
3- رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیت نامه متوفی اگر وصیت نامه موجود باشد؛
4- در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود رونوشت یا تصویر گواهی شده وکالت نامه یا قیم‌نامه؛
5- رونوشت یا تصویر گواهی فوت از مراجع ذی‌ربط».
پس از رسیدگی به اظهارنامه مذکور، چنانچه ارزش روز کلیه ماترک متوفی کمتر از بدهیهای روز متوفی، واجبات مالی و عبادی و هزینه کفن و دفن باشد، اموال و دارایی‌های متوفی مشمول مالیات نمی‌شود. اما در صورتی که ارزش روز اموال متوفی بیش از بدهی‌ها، واجبات مالی و عبادی و هزینه‌های کفن و دفن باشد، میزان بدهی‌ها، واجبات مالی و عبادی و هزینه‌های کفن و دفن از ارزش روز اموال و دارایی‌های متوفی کسر می‌شود و مازاد آن مشمول مالیات بر ارث است.
مالیات حق تمبر
مالیات حق تمبر، نوع دیگر مالیات بر دارایی است و از طریق الصاق و ابطال تمبر در موارد زیر دریافت می‌شود:
1- از هر برگ چک، سفته و برات؛
2- از کلیه اسناد تجاری قابل انتقال که در ایران صادر و یا معامله و مورد استفاده قرار می‌گیرد؛
3- از اسناد کاشف و از حقوق مالکیت نسبت به مال‌التجاره مانند بارنامه دریایی و هوایی و همچنین اوراق بیمه مال‌التجاره؛
4- از بارنامه زمینی و صورت وضعیت مسافری؛
5- از کارت معافیت هریک از مشمولان؛
6- از هرگونه گواهینامه رانندگی بین‌المللی؛
7- از هر پلاک ترانزیت انواع خودرو و همچنین از شماره گذاری هر وسیله نقلیه که به صورت موقت وارد کشور می‌شود؛
8- از گواهینامه رانندگی انواع خودرو؛
9- از کارنامه و گواهینامه دانش‌آموزان دوره ابتدایی، راهنمایی و متوسطه؛
10- از دانشنامه و گواهی دانشنامه کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد، دکترا و بالاتر؛
11- از گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه خارجی؛
12- از گواهی ارزش تحصیلی دوره‌های فنی و حرفه‌ای و دانشگاهی خارجی؛
13- از پروانه مامایی یا مدرک تحصیلی دوره کاردانی و دندانپزشکی تجربی؛
14- از پروانه مشاغل پزشکی، دندانپزشکی، پیراپزشکی، دامپزشکی و داروسازی؛
15- از جواز تأسیس، کارت شناسایی واحدهای تولیدی و معدنی، کارت بازرگانی، پروانه وکالت و کارشناسی و سایر پروانه‌های کسب و کار.
16- از کلیه قراردادها و اسناد مشابه آن‌ها که بین بانک‌ها و مشتریان آن‌ها مبادله یا از طرف مشتریان تعهد می‌گردد در صورتی که در دفاتر اسناد رسمی ثبت نشود؛
17- سهام و سهم الشرکه کلیه شرکت‌های ایرانی موضوع قانون تجارت به استثنای شرکت‌های تعاونی.
شایان ذکر است، این نوشتار جهت افزایش آگاهی حقوقی شما تدوین شده است. از این رو پیشنهاد می‌شود اگر در رابطه موضوعات مربوط به مالیات نیازمند مشاوره حقوقی آنلاین هستید از طریق اپلیکیشن حقوقی لاوین با وکیل مالیاتی گروه حقوقی لاوین در ارتباط باشید. همچنین می‌توانید جهت دریافت مشاوره حقوقی حضوری با وکیل دادگستری متخصص در امور مالیاتی یا ثبت درخواست پذیرش وکالت در دادگاه با دفتر گروه حقوقی لاوین تماس بگیرید.
پرسش و پاسخ مرتبط
مالیات بر دارایی چیست؟
مالیات بر دارایی یکی از انواع مالیات های مستقیم است که از دارایی اشخاص حقیقی مانند انسان و یا دارایی اشخاص حقوقی مانند شرکت‌های تجاری دریافت می‌شود.
انواع مالیات بر دارایی کدام است؟
این نوع مالیات شامل مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر می‌شود. مالیات بر ارث در نتیجه فوت اشخاص و بر اموال باقی مانده از متوفی تعلق می‌گیرد. مالیات حق تمبر نیز از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد، اوراق و مدارک از اشخاص حقیقی و حقوقی دریافت می‌شود.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
