قانون حجاب؛ مجازات بی حجابی یا بد حجابی چیست؟

قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب اخیراً به تصویب رسیده است و قرار است از تاریخ 27 آذر ماه به مرحله اجرا درآید. این قانون با هدف تقویت فرهنگ عفاف و حجاب و حمایت از بنیان خانواده، به وضع مقررات خاصی در خصوص پوشش و رفتارهای اجتماعی پرداخته است. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین، صرفاً به بررسی مفاد و جزئیات این قانون خواهیم پرداخت. این بررسی بدون ورود به نقدها و نظرات مختلف پیرامون این قانون انجام می‌شود.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

بدپوششی در انظار عمومی

ماده ۴۸ این قانون به مجازات افرادی که در معابر یا اماکن عمومی، که به‌طور معمول در منظر نامحرم هستند، مرتکب بدپوششی می‌شوند، اشاره دارد. این ماده شامل فضای حقیقی و مجازی است و جزئیات زیر را شامل می‌شود:

الف- مراتب جریمه

1- مرتبه اول: در صورتی که فرد برای اولین بار مرتکب بدپوششی شود، از طریق سامانه‌های هوشمند فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) و با تطبیق اطلاعات از بانک‌های اطلاعاتی معتبر، هویت فرد احراز می‌شود و به مجازات تعزیری معادل دوسوم حداکثر جزای نقدی درجه هشت به عنوان جریمه برای فرد در نظر گرفته می‌شود. این جریمه برای مدت سه سال معلق خواهد بود. این جریمه از طریق سامانه‌های هوشمند، پیامک یا پست به فرد اعلام می‌شود.

2- مرتبه دوم: در صورت تکرار جریمه در مدت تعلیق، فرد علاوه بر پرداخت جریمه مرتبۀ اول، معادل یک و دو دهم حداکثر جزای نقدی درجه هشت جریمه خواهد شد. این جریمه نیز از طریق روش‌های مذکور به فرد اعلام می‌شود.

3- مرتبه سوم: در صورت تکرار جریمه در مرتبه سوم، فرد به حداکثر جزای نقدی درجه شش محکوم خواهد شد.

مراتب بعدی: در صورت تکرار بیش از سه بار، مجازات فرد به جزای نقدی درجه پنج ارتقا می‌یابد.

لازم به ذکر است در صورت تکرار بیش از چهار بار، فرد مطابق با مقررات مربوط به تکرار جرم محکوم خواهد.

 بد پوششی چیست؟

در مورد زنان، بدپوششی عبارت است از پوشیدن لباسی که قسمتی از بدن از جمله نواحی پایین‌تر از گردن، بالاتر از مچ پا، یا بالاتر از ساعد دست‌ها دیده شود. همچنین لباس‌هایی که موجب تحریک یا تهییج دیگران باشد، نیز جزو بدپوششی محسوب می‌شود.

در مورد مردان، بدپوششی عبارت است از هر نوع پوشش که مخالف عفت و اخلاق اسلامی باشد و موجب تحریک یا تهییج دیگران گردد.

کشف حجاب در انظار عمومی

ماده 50 این قانون به مجازات کشف حجاب در انظار عمومی (اعم از فضای حقیقی یا مجازی) پرداخته و نحوه جریمه و برخورد با افرادی که از پوشش اسلامی مناسب (چادر، مقنعه، روسری یا شال) استفاده نمی‌کنند را مشخص می‌کند.

در مرتبه اول زنی که در انظار عمومی (اعم از معابر یا اماکن عمومی) کشف حجاب کند به نحوی که چادر یا مقنعه، روسری یا شال و امثال آنها بر سر نداشته باشد، از طریق سامانه‌های هوشمند فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) شناسایی و احراز هویت قطعی می‌شود. وی به معادل یک دوم حداکثر جزای نقدی درجه هشت جریمه می‌شود، اما پرداخت جریمه به مدت سه سال تعلیق می‌شود. جریمه با استفاده از سامانه‌های هوشمند، پیامک یا پست به فرد اعلام خواهد شد.

در صورت تکرار (مرتبه دوم) علاوه بر جریمه مرتبه اول، فرد به معادل حداکثر جزای نقدی درجه هشت محکوم می‌شود. جریمه با استفاده از سامانه‌های هوشمند، پیامک یا پست به فرد اعلام خواهد شد.

در صورت تکرار مجدد (مرتبه سوم و بعدی) فرد به جزای نقدی درجه شش و در مراتب بعدی به جزای نقدی درجه پنج محکوم خواهد شد.

لازم به ذکر است در صورت تکرار بیش از چهار بار فرد به مجازات تکرار جرم، غیر از حبس، محکوم می‌شود.

جریمه وسایل نقلیه در صورت ارتکاب جرایم بدپوششی و کشف حجاب

ماده ۵۴ این قانون به نحوه جریمه وسایل نقلیه موتوری در صورتی که راننده، راکب یا سرنشین آن مرتکب جرایم بدپوششی و کشف حجاب شود، اشاره دارد.

در صورت ارتکاب جرایم توسط فردی در وسایل نقلیه موتوری (راننده، راکب یا سرنشین)، وسیله نقلیه معادل یک ششم حداکثر جزای نقدی درجه هشت جریمه خواهد شد؛ اعمال جریمه برای وسیله نقلیه، تاثیری بر مجازات‌های مقرر برای مرتکب جرم نخواهد داشت.

این حکم شامل تاکسی‌ها و مسافربرهای اینترنتی (مثل اسنپ یا تپسی) نیز می‌شود. اما شامل وسایل نقلیه عمومی بزرگ مانند اتوبوس‌ها، مینی‌بوس‌ها و مترو از شمول این ماده مستثنی هستند.

لاذم به ذکر است در صورت ارتکاب جرم توسط راکب یا سرنشین وسیله نقلیه موتوری، وسیله نقلیه به مدت یک هفته توقیف می‌شود و مالک وسیله نقلیه به جریمه معادل دوسوم حداکثر جزای نقدی درجه هشت محکوم خواهد شد.

ترویج بی‌حجابی و بدپوششی

ماده ۳۷ قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب مجازات‌هایی را برای افرادی که در ترویج بی‌حجابی، کشف حجاب یا بدپوششی از طریق همکاری با گروه‌ها و رسانه‌های خارجی یا معاند مشارکت کنند، تعیین کرده است. طبق این ماده، افرادی که در این زمینه فعالیت‌های تبلیغاتی یا ترویجی انجام دهند، به مجازات تعزیری حبس درجه چهار و جزای نقدی درجه سه محکوم خواهند شد.

همچنین، تبصره‌های مختلف این ماده در مورد نحوه برخورد با جرم‌های سازمان یافته، توقیف فوری حساب‌های کاربری و مجازات ارسال محتواهای مستهجن به گروه‌ها و رسانه‌های معاند، شفافیت‌های قانونی بیشتری را ایجاد کرده است تا از گسترش چنین فعالیت‌هایی در جامعه جلوگیری شود.

توهین به حجاب و ترویج بی‌حجابی در فضای مجازی و غیرمجازی

ماده ۳۸ قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، مجازات‌هایی را برای افرادی که در فضای مجازی یا غیرمجازی حجاب را مورد توهین یا تمسخر قرار دهند یا به ترویج برهنگی، بی‌حجابی و بدپوششی بپردازند، در نظر گرفته است. طبق این ماده، مرتکبان در مرحله اول به جزای نقدی درجه چهار و مجازات‌هایی نظیر ممنوعیت خروج از کشور و ممنوعیت فعالیت در فضای مجازی محکوم می‌شوند.

در صورت تکرار جرم، جزای نقدی و مجازات‌های دیگر تشدید شده و حتی مجازات حبس درجه پنج نیز اعمال می‌شود. تبصره این ماده همچنین پخش محتوای صوتی و تصویری که حاوی برهنگی یا بدپوششی باشد را به‌عنوان مصداق این جرم می‌شناسد.

سفارش تبلیغات مرتبط با ترویج بی‌حجابی

ماده ۳۹ قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، سفارش کار یا تبلیغات به اشخاص حقیقی یا حقوقی که در داخل یا خارج از کشور در فضای مجازی به ترویج یا تبلیغ برهنگی، بی‌حجابی، کشف حجاب یا بدپوششی می‌پردازند را ممنوع کرده است.

در صورتی که تبلیغات یا کارهای مرتبط با این موضوع انجام شود، سفارش‌دهنده به حداکثر جزای نقدی درجه سه یا دو برابر هزینه تبلیغات مشابه در صدا و سیما محکوم خواهد شد. همچنین، در صورت تکرار جرم، مجازات‌ها به دو برابر افزایش می‌یابد. تبصره این ماده بر مسئولیت ضابطان در ارسال مستندات جرایم به دادسرا یا دادگاه برای اعمال قانون تاکید دارد.

ترویج بی‌حجابی در کسب و کارهای مجازی و غیرمجازی

ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، ترویج برهنگی، بی‌حجابی، کشف حجاب یا بدپوششی در محل کسب و کارهای مجازی و غیرمجازی را جرم‌انگاری کرده و برای صاحبان مشاغل در این زمینه مجازات‌های متعددی در نظر گرفته است.

طبق این ماده، در مرتبه اول، مرتکبان به حداکثر جزای نقدی درجه سه یا معادل دو ماه سود سالانه شغل خود محکوم می‌شوند، همچنین ممکن است به ممنوعیت خروج از کشور و محدودیت‌های تبلیغاتی تا دو سال مواجه شوند. در مرتبه‌های بعدی، مجازات‌ها تشدید شده و به حبس درجه پنج نیز ممکن است افزوده شود. تبصره این ماده مسئولیت پلیس را در پلمب محل کسب و ارسال سریع پرونده به مرجع قضائی در صورت ارتکاب جرم مشخص کرده است.

ترویج بی‌حجابی توسط صاحبان و کارکنان

ماده ۴۱ قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، مجازات‌هایی را برای صاحبان و کارکنان مشاغل مجازی و غیرمجازی که مرتکب برهنگی، بی‌حجابی، کشف حجاب یا بدپوششی شوند، تعیین کرده است. در این ماده، علاوه بر مجازات‌های شخصی برای مرتکب، صاحب حرفه یا شغل نیز مجازات‌های سنگینی خواهد داشت.

در مرحله اول، صاحب کسب‌وکار به جزای نقدی درجه پنج یا معادل دو ماه سود حاصل از درآمد شغل خود محکوم می‌شود و همچنین ممکن است به ممنوعیت خروج از کشور به مدت شش ماه تا دو سال محکوم گردد. در مراحل بعدی، مجازات‌ها تشدید شده و جزای نقدی درجه چهار یا چهار ماه سود شغل نیز به مجازات اضافه می‌شود.

مجازات‌های ویژه برای اشخاص دارای شهرت یا تأثیرگذاری اجتماعی

ماده ۴۲ قانون حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب، مجازات‌های ویژه‌ای برای اشخاصی که دارای شهرت یا تأثیرگذاری اجتماعی هستند و مرتکب جرایم موضوع این قانون می‌شوند، پیش‌بینی کرده است. این مجازات‌ها شامل جزای نقدی سنگین و محرومیت از فعالیت‌های شغلی، حرفه‌ای و تبلیغاتی در حوزه شهرت فرد تا شش ماه یا بیشتر است.

علاوه بر این، افراد محکوم به این مجازات‌ها می‌توانند با ممنوعیت خروج از کشور، ممنوعیت فعالیت عمومی در فضای مجازی و لغو تخفیفات و معافیت‌های مالیاتی نیز روبرو شوند. در صورت ارتکاب جرایم شدیدتر، این مجازات‌ها تشدید شده و ممکن است به حداکثر جزای نقدی و افزایش مدت محرومیت‌های شغلی و فعالیتی منجر شود.

مسئولیت سکوهای کاربرمحور در حذف محتوای غیرقانونی

ماده ۴۳ این قانون به مسئولیت سکوهای کاربرمحور در خصوص انتشار و حذف محتوای غیرقانونی پرداخته است. در این ماده، به طور خاص، بر حذف محتواهایی که ترویج برهنگی، کشف حجاب یا بدپوششی می‌کنند، تأکید شده است. در اینجا، سکوهای کاربرمحور موظف هستند تا سازوکارهای مناسب برای تعدیل محتوا، هم به صورت انسانی و هم هوشمند، را به‌کار گیرند تا از انتشار چنین محتوایی جلوگیری شود.

اگر این سکوها از پیاده‌سازی این سازوکارها یا حذف محتوای غیرقانونی در مدت زمان مشخص (حداکثر ۱۲ ساعت) خودداری کنند، مجازات‌هایی همچون جزای نقدی و ممنوعیت تبلیغات برایشان در نظر گرفته خواهد شد. در صورتی که تخلف تکرار شود، مجازات‌ها به مراتب شدیدتر خواهند بود.

تبلیغ و طراحی اقلام مروج برهنگی و بدپوششی

ماده ۴۴ این قانون به جرم‌انگاری طراحی یا تبلیغ اقلامی مانند لباس‌ها، پیکره‌ها (مانکن‌ها)، اسباب‌بازی‌ها، مجسمه‌ها، عروسک‌ها، تابلوها، نمادها یا تصاویر که مروج برهنگی، بی‌عفتی، کشف حجاب یا بدپوششی باشند، پرداخته است. طبق این ماده، شورای فرهنگی عمومی کشور با استفاده از معیارهایی که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است، اقدام به تعیین موارد مشمول این قانون می‌کند.

در صورت ارتکاب این جرم، مرتکب در مرتبه اول علاوه بر ضبط ابزار ارتکاب جرم، به حداکثر جزای نقدی درجه چهار یا دو برابر درآمد حاصل از جرم (هرکدام که بیشتر باشد) محکوم خواهد شد. همچنین به تشخیص قاضی، ممکن است به ممنوعیت خروج از کشور تا دو سال و ممنوعیت فعالیت عمومی در فضای مجازی برای مدت مشابه محکوم شود. در صورت تکرار جرم، مجازات‌ها شدت می‌یابد و علاوه بر افزایش جزای نقدی، ممنوعیت‌ها به مدت طولانی‌تر اعمال خواهند شد.

برهنگی در انظار عمومی

ماده 49 این قانون به مجازات افراد می‌پردازد که در انظار عمومی (اعم از فضای حقیقی یا مجازی) اقدام به برهنگی یا استفاده از پوشش‌هایی که عرفاً برهنگی محسوب می‌شود، کنند.

در مرتبه اول شخصی که در معابر یا اماکن عمومی در منظر نامحرم اقدام به برهنگی کند یا با پوششی ظاهر شود که عرفاً برهنگی محسوب می‌شود، بلافاصله توسط ضابطان بازداشت و به دادگاه صالح معرفی می‌شود. در مرتبه دوم فرد به مجازات حبس درجه چهار یا جزای نقدی درجه سه محکوم خواهد شد.

لازم به ذکر است در صورت تکرار جرم، مجازات فرد به یک درجه تشدید خواهد شد، یعنی مجازات حبس یا جزای نقدی از درجه قبلی به درجه بالاتر افزایش می‌یابد.

اعتراض به جریمه‌های ناشی از بدپوششی و کشف حجاب

مراحل اعتراض به جریمه‌های نقدی این قانون برای بدپوششی و کشف حجاب عبارت است از:

1- ثبت اعتراض: مرتکب می‌تواند طی مدت ده روز از تاریخ ابلاغ جریمه، اعتراض خود را از طریق سامانه فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) ثبت کند و باید دلایل خود را ذکر نماید؛

2- بررسی اولیه اعتراض: فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) موظف است ظرف دو هفته پس از وصول اعتراض، بررسی لازم را انجام دهد. اگر اعتراض غیر موجه تشخیص داده شود، مراتب به معترض ابلاغ خواهد شد.

3- در صورت اصرار معترض:در صورتی که معترض بر اعتراض خود اصرار داشته باشد، موضوع به هیأت متشکل از یک قاضی (با ابلاغ رئیس قوه قضائیه) و نمایندگان وزارت کشور و فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا) در حوزه قضائی شهرستان ارجاع می‌شود.

4- بررسی توسط هیأت: ریاست هیأت با قاضی خواهد بود که پس از أخذ نظر مشورتی دو عضو، دیگر ظرف مدت یک هفته مبادرت به صدور رأی می نماید. رأی صادره قضائی و قطعی است.

مهلت‌های پرداخت جریمه ها

مهلت پرداخت جریمه ها یا مجازات های نقدی موضوع این قانون به شرح زیر است:

1- در صورت عدم اعتراض مرتکب مهلت پرداخت جریمه حسب مورد ده روز پس از گذشت مهلت اعتراض است؛

2- در صورت اعتراض مرتکب مهلت پرداخت جریمه، حسب مورد ده روز پس از ابلاغ رأی قطعی هیأت است؛

3- مهلت پرداخت مجازات‌های نقدی جرائم موضوع این قانون ده روز پس از قطعیت رأی و ابلاغ رأی قطعی مرجع قضائی است.

4- در صورت عدم پرداخت جریمه قطعی در مهلت مذکور، ارائه هر یک از خدمات زیر به مرتکب، منوط به پرداخت جریمه است:

الف- خدمات صدور یا تعویض گذرنامه؛

ب- خدمات شماره گذاری یا تعویض پلاک وسایل نقلیه موتوری؛

ج- صدور مجوز خروج از کشور؛

د- ترخیص خودرو که به صورت قانونی توقیف شده است؛

ه- صدور یا تعویض گواهینامه رانندگی.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین“