طرح صنعتی و علامت تجاری از جمله مفاهیم مهم در حوزه مالکیت فکری به شمار می روند؛ مالکیت فکری از دو جنبه معنوی و مادی برخوردار است؛ جنبه مالی مالکیت فکری برای صاحب آن ارزش مالی دارد و از طریق آن کسب درآمد می‌کند؛ جنبه معنوی مالکیت فکری برای صاحب اثر، پیشینه و افتخار علمی به شمار می‌رود. از آنجا که جنبه مالی حقوق مالکیت فکری دارای ارزش مالی است، قابلیت نقل و انتقال دارد و با انتقال آن، مالک اثر تغییر می‌کند.
در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین با مفهوم طرح صنعتی و قرارداد واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری و مقررات مربوط به آن آشنا خواهیم شد؛ توصیه میشود چنانچه در این خصوص به دریافت مشاوره حقوقی از وکیل مالکیت فکری یا پذیرش وکالت در دادگاه نیاز دارید، بر روی آیکون مناسب در زیر کلیک نمایید.
فهرست مطالب
طرح صنعتی چیست؟
مطابق ماده 82 قانون مالکیت صنعتی مصوب 1403 «هرگونه ترکیب خطوط یا رنگها یا هر دو و هرگونه شکل سه‌بعدی با خطوط، رنگها و یا بدون آن‌ها، به‌گونه‌ای که چنین ترکیب یا شکل به یک فراورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی، شکل ظاهری و بصری خاصی را بدهد، طرح صنعتی است.»
حقوق انحصاری ناشی از بهره‌برداری از طرح صنعتی
بهره برداری از طرح صنعتی حقوقی را برای شخص ایجاد می‌کند که به موجب این حقوق مالک طرح صنعتی ثبت شده میتواند علیه هر شخصی که بدون موافقت او از این حقوق برای مقاصد تجاری استفاده کند یا مرتکب عملی شود که عرفاً نقض حقوق مالک را در آینده فراهم آورد، در مرجع صالح قضائی اقامه دعوا نماید. حقوق انحصاری ناشی از بهره‌برداری از طرح صنعتی عبارت است از:
۱- ساخت؛
۲- فروش؛
۳- واردات اقلام حاوی آن طرح صنعتی.
قرارداد واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری چیست؟
مالک یک طرح صنعتی میتواند حقوق مادی خود را نسبت به طرح صنعتی و علامت تجاری که به ثبت رسیده است، به موجب یک قرارداد به طور دائم یا موقت (تا زمان اعتبار گواهینامه) به اشخاص ثالث انتقال دهد. پس از واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری، مالکیت و حق استفاده انحصاری متعلق به انتقال گیرنده خواهد شد.
قرارداد اجازه بهره برداری از طرح صنعتی و علامت تجاری
مالک طرح صنعتی میتواند به موجب قرارداد به اشخاص ثالث اجازه دهد که از طرح صنعتی یا علامت تجاری وی برای هدفی که طرفین در قرارداد تعیین می کنند، استفاده و بهره برداری کنند. بر خلاف انتقال مالکیت طرح صنعتی، در این روش، صاحب طرح تنها اجازه استفاده از طرح صنعتی ثبت شده خود را در قالب قرارداد به به دیگری اعطا می‌کند. لازم به ذکر است که انتقال مالکیت طرح صنعتی به طور کلی توصیه نشده است و مالکین طرح های صنعتی بهتر است که مالکیت خود را نسبت به طرح صنعتی از دست ندهند و بیشتر در قالب یک قرارداد اجازه بهره برداری از طرح صنعتی را به دیگری داده و از این راه کسب درآمد کنند.
انواع قرارداد واگذاری حقوق مالکیت فکری
قرارداد واگذاری حقوق و دارایی فکری ممکن است به دو صورت باشد:
الف- دارایی فکری ثبت شده: اختراع، طرح صنعتی و علامت تجاری ثبت شده و غیره؛
ب- دارایی فکری ثبت نشده: دارایی فکری هستند که ثبت و افشا نشده و به شکل محرمانه محافظت میشود؛
ج- انتقال موقت طرح صنعتی: انتقال موقت طرح صنعتی تا زمان اعتبار گواهینامه مربوط به آن است؛
د- انتقال دائمی طرح صنعتی: انتقال دائمی طرح صنعتی در قالب انتقال طرح صنعتی و ثبت شده و انتقال حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه امکان‌پذیر می باشد. تغییر مالکیت در هر حال با درخواست کتبی هر ذی نفع در اداره مالکیت صنعتی باید به ثبت برسد.
ثبت قرارداد واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری
قراردادهای واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری یا اجازه بهره برداری از آن ، به محض انعقاد صحیح و قانونی، بین طرفین معتبر است لکن برای اینکه بتوان در مقابل اشخاص ثالث نیز به آن استناد کرد، باید تشریفات خاص قانونی مربوط به انتقال رعایت شود.
در قراردادهای واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری، لازم است که ذینفع، قرارداد واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری را کتباً به اداره مالکیت صنعتی اطلاع داده و برای آنکه قرارداد در مقابل اشخاص ثالث قابلیت استناد داشته باشد، باید درخواستی که متضمن قرارداد است به اداره مذکور تقدیم شود. بنابراین ثبت تمامی نقل و انتقالات حقوق مالکیت صنعتی ثبت شده الزامی است و عدم ثبت معاملات با ضمانت اجرای عدم قابلیت استناد در برابر اشخاص ثالث مواجه است.
مدت اعتبار گواهینامه طرح صنعتی
مدت اعتبار گواهینامه طرح صنعتی، پنج‌سال پس از تاریخ تسلیم اظهارنامه است. دارنده گواهینامه طرح صنعتی میتواند با پرداخت هزینه مربوط، تمدید اعتبار گواهینامه را برای دو دوره پنج ساله متوالی درخواست نماید.
مدارک لازم برای واگذاری گواهینامه طرح صنعتی
هر نوع انتقال گواهینامه طرح صنعتی باید در مرجع ثبت به ثبت برسد. انتقال دهنده باید درخواستی کتبی به ضمیمه مدارک ذیل به اداره مذکور تسلیم کند:
1- آخرین گواهینامه معتبر طرح صنعتی؛
2- سند رسمی حاکی از انتقال؛
3- مدارک نمایندگی قانونی؛
4- رسید مربوط به پرداخت هزینه‌‌ها.
آگهی واگذاری طرح صنعتی
مراتب تغییر مالکیت طرح صنعتی، باید در روزنامه آگهی شود. آگهی تغییر مالکیت باید حاوی نکات زیر باشد:
1- عنوان طراح؛
2- تاریخ ثبت انتقال؛
3- شماره ثبت طرح در ایران ، با ذکر کالا یا کالاهایی که طرح ثبت شده مربوط به آن می باشد؛
4- اسم و تابعیت مالکان جدید و قدیم؛
5- در صورت وجود، اسم و نشانی نماینده قانونی مالک جدید در ایران.
نکات مهم در قرارداد واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری
الف- طرفین قرارداد؛
ب- موضوع قرارداد؛
ج- مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت؛
د- تعهدات انتقال دهنده؛
ه- تعهدات انتقال گیرنده؛
و- شرایط جبران خسارت؛
ز- اقامتگاه و مشخصات طرفین؛
ح- محل اتنظیم قرارداد؛
ط- شرایط فسخ قرارداد؛
ی- نحوه حل اختلافات و تعیین داور و مرجع حل اختلاف؛
ک- سایر ضوابط حاکم بر قرارداد؛
ل- اعتبار نسخه های قرارداد.
پرسش و پاسخ مرتبط
آیا قرارداد واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری نیاز به ثبت و آگهی دارد؟
بله؛ مطابق قانون هرگونه تغییر در مالکیت اختراع، ثبت طرح صنعتی یا ثبت علائم تجاری یا علامت جمعی یا حق مالکیت ناشی از تسلیم اظهارنامه مربوط، به درخواست کتبی هر ذینفع از اداره مالکیت صنعتی انجام شده و به ثبت می‌رسد. علاوه بر این، تغییر مالکیت طرح صنعتی، باید در روزنامه آگهی شود.
قرارداد واگذاری طرح صنعتی و علامت تجاری باید در چه مرجعی به ثبت برسد؟
هرگونه تغییر در مالکیت ثبت یک علامت جمعی یا مالکیت اظهارنامه مربوط به آن، منوط به موافقت قبلی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور می‌باشد و تغییر مالکیت باید با درخواست کتبی هر ذی نفع در اداره مالکیت صنعتی به ثبت برسد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین- فروغ رضایی وکیل پایه یک دادگستری”
