مطابق با اصل 35 قانون اساسی «در همه دادگاه‌ها طرفین دعوی حق دارند برای خود وکیل انتخاب نمایند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند باید برای آن‌ها امکانات تعیین وکیل فراهم گردد». مطابق با این اصل برای اشخاصی که از بضاعت مالی جهت انتخاب وکیل برخوردار نیستند نیز باید امکان انتخاب وکیل فراهم گردد. این امکان در قالب انتخاب وکیل معاضدتی و تسخیری وجود دارد. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین اطلاعات جامعی را در رابطه با وکیل معاضدتی به شما ارائه می‌دهیم.
فهرست مطالب
وکیل معاضدتی کیست؟
مطابق با ماده ۲۴ قانون وکالت مصوب ۱۳۱۵ «كساني كه قدرت تأديه حق‌الوكاله ندارند مي‌توانند از كانون تقاضاي معاضدت نمايند مشروط بر اينكه دعوي با اساس و راجع به شخص تقاضاكننده باشد». همچنین مطابق با ماده 2 آیین‌نامه اصلاح آیین‌نامه اجرایی ماده ١٠ قانون تشکیل صندوق حمایت وکلا وکارگشایان دادگستری مصوب ٢٩ دی ماه ١٣٥٥ «وکالت معاضدتی وکالتی است که از طرف کانون وکلا در امور حقوقی طبق قانون و با رعایت مقررات فصل دوم آیین‌نامه قانون وکالت مصوب ١٩ خرداد ١٣١٦ به وکلا ارجاع می‌شود».
با توجه به این دو ماده قانونی وکیل معاضدتی را می‌توان اینگونه تعریف کرد: وکیل دادگستری است که در دعاوی حقوقی از طرف کانون وکلای دادگستری یا مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه وکالت شخصی را برعهده می‌گیرد که توانایی پرداخت حق الوکاله را ندارد.
شرایط گرفتن وکیل معاضدتی
در دو صورت برای اشخاص وکیل معاضدتی تعیین می‌شود:
1- اگر شخصی اعسار خود را اثبات کند و دادگاه حکم اعسار او را صادر نماید، می‌تواند از وکیل معاضدتی برخوردار شود. در این صورت، اگر این شخص تقاضای وکیل نماید، دادگاه وکیل معاضدتی را برای او تعیین می‌نماید.
2- هر شخصی که توانایی پرداخت حق الوکاله وکیل را ندارد می‌تواند از کانون وکلای دادگستری یا مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه درخواست تقاضای معرفی وکیل بنماید. در اینجا دیگر نیازی به اثبات اعسار نیست و کانون وکلای دادگستری یا مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه با احراز شرایطی مبادرت به معرفی وکیل برای این شخص می‌نماید.
تقاضای وکیل معاضدتی از اداره معاضدت قضایی کانون وکلای دادگستری
1- شرایط پذیرش درخواست
شرایط پذیرش درخواست وکیل معاضدتی از کانون وکلا عبارت است از:
الف) عدم توانایی پرداخت حق الوکاله وکیل؛
ب) متقاضی وکیل باید در دعوایی که قصد اقامه آن را دارد، ذی‌سمت و ذی‌نفع باشد. منظوراز ذی‌نفع بودن این است که اگر حق ادعا شده علیه خوانده دعوا احراز شود و دادگاه حکم خود را علیه او صادر نماید، آیا قانوناً نفعی نصیب خواهان می‌گردد یا خیر؟
ج) دعوایی که متقاضی قصد طرح آن را دارد واهی نباشد و قصد متقاضی از اقامه آن آذار و اذیت خوانده‌ی دعوا نباشد. به بیان دیگر، دعوا مستند به دلیل باشد.
د) خوانده‌ی دعوا نیز می‌تواند تقاضای وکیل معاضدتی نماید. در صورت اثبات عدم تمکن مالی برای پرداخت حق الوکاله وکیل برای او نیز وکیل انتخاب می‌شود.
2- مدارک لازم و شیوه تقاضا
جهت تقاضای وکیل معاضدتی از اداره معاضدت قضایی کانون وکلای دادگستری باید مراحل زیر را انجام داد:
1- متقاضی می‌بایست تصديقی از معتمدين يا كلانتري محل اقامت خود مبني بر عدم توانایی پرداخت حق الوکاله وکیل و مدارك دعوي را به دبیرخانه اداره معاضدت قضایی کانون وکلای دادگستری تقدیم نماید؛
2- اداره معاضدت قضایی تحقیقات لازم را انجام می‌دهد و در صورتی که تشخیص دهد که هدف از اقامه دعوی، اذیت و آزار و ایجاد زحمت برای دیگری است، از تعیین وکیل خودداری و تقاضا را رد می‌نماید؛
3- این تصمیم ظرف ده روز قابل اعتراض در هیئت مدیره کانون وکلا است. تصمیم هیئت مدیره کانون قطعی است؛
4- اگر اداره معاضدت شرایط لازم را احراز نماید برای متقاضی وکیلی را معرفی می‌نماید.
تقاضای وکیل معاضدتی از مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه
1- شرایط پذیرش درخواست
شرایط پذیرش درخواست وکیل معاضدتی از مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه عبارت است از:
الف) متقاضی توان مالی پرداخت هزینه وکیل را نداشته باشد؛
ب) متقاضی می‌بایست در دعوایی که قصد دارد طرح نماید یا مطرح شده، یکی از طرفین دعوا (خواهان یا خوانده) باشد. شایان ذکر است اگر متقاضی در دعوا دارای سمت (وکیل انجام معاملات، قیم و وصی) باشد، نیز امکان معرفی وکیل وجود دارد.
ج) صرفاً در دعاوی حقوقی مانند طلاق، نکاح، الزام به تنظیم سند رسمی، فسخ قرارداد و غیره امکان معرفی وکیل معاضدتی وجود دارد و در دعاوی کیفری مانند قتل و کلاهبرداری و سرقت و غیر برای متهم با احراز شرایط قانونی وکیل تسخیری انتخاب می‌شود.
2- مدارک لازم و شیوه تقاضا
برای درخواست معاضدت قضایی از مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه می‌بایست به کمیسیون معاضدت استانی مراجعه کنید و مدارک زیر را جهت درخواست معاضدت و بررسی تقاضای معاضدت به این مرجع ارائه نمایید:
1- معرفی نامه عدم توانایی مالی از سازمان‌های دولتی ( بهزیستی، کمیته امداد، دادگستری، بنیاد شهید و غیره) در صورت داشتن معرفی نامه؛
2- ارائه مدارک و مستندات در خصوص موضوع پرونده؛
3- دریافت برگه ثنا از سامانه ثنا و مدارک هویتی متقاضی؛
4- ارائه مدارک و مستندات مالی ( پرینت 2 ماهه گردش حساب‌های متقاضی، اسناد محل سکونت از قبیل سند مالکیت، اجاره نامه و غیره) مدارک شغلی و فیش حقوقی؛
5- استشهادیه محلی (برای افراد فاقد معرفی نامه بند یک)؛
6- تکمیل فرم دو برگی توسط متقاضی؛
7- تکمیل فرم تعهد نامه.
پرسش و پاسخ مرتبط
وکیل معاضدتی چیست؟
وکیلی است که در دعاوی حقوقی وکالت شخصی را برعهده می‌گیرد که توانایی پرداخت هزینه وکیل را ندارد. تقاضای تعیین وکیل معاضدتی از کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا و مشاورین حقوقی قوه قضاییه ممکن است.
شرایط پذیرش درخواست وکیل معاضدتی چیست؟
پذیرش درخواست این وکیل منوط به احراز سه شرط است:
الف- عدم توانایی پرداخت هزینه وکیل؛
ب- متقاضی در دعوایی که قصد طرح آن را دارد ذی‌نفع و ذی‌سمت باشد یا متقاضی خوانده دعوا باشد؛
ج- دعوایی که متقاضی قصد طرح آن را دارد واهی نباشد یا هدف از اقامه آن آزار و اذیت خوانده‌ی دعوا نباشد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
