خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و اشخاصی که در حوزه مطبوعات و رسانه فعالیت می‌کنند، ناگزیر با مسائل حقوقی سر‌وکار دارند. از این رو می‌بایست از خدمات وکیل مطبوعات و رسانه بهره ببرند. وکیل رسانه و مطبوعات متخصص حقوقی است که از دانش و تجربه کافی در امور حقوقی مربوط به رسانه برخوردار است. این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین به نقش وکلای مطبوعات و رسانه و اهمیت وکلا در حمایت از حقوق افراد و سازمان‌های دخیل در رسانه‌ها می‌پردازد.
فهرست مطالب
تعریف حقوق رسانه و مطبوعات
حقوق رسانه و مطبوعات، رشته تخصصی در حرفه حقوق است که به امور حقوقی مرتبط با رسانه، روزنامه نگاری و مطبوعات می‌پردازد. حقوق مطبوعات و رسانه طیف گسترده‌ای از مسائل حقوقی مرتبط با روزنامه نگاران و سایر اشخاص حوزه رسانه، را پوشش می‌دهد. وکیل رسانه و مطبوعات در زمینه حقوق رسانه متخصص است. او به موکلان خود در درک حقوق و تعهداتشان در مورد موضوعات مرتبط با رسانه کمک می‌کند.
تضمین آزادی بیان و مطبوعات
مهمترین وظیفه‌ای که وکیل مطبوعات و رسانه به عنوان وکیل دادگستری دارد، حمایت از آزادی بیان و مطبوعات است. وکلای متخصص حقوق رسانه نقش مهمی در حفاظت و حمایت از حقوق روزنامه نگاران، نویسندگان و سازمان‌های حوزه رسانه در راستای انتقال ایده‌ها، نظرات و اخبار خود بدون دخالت فراقانونی ایفا می‌نمایند. وکلای رسانه با پشتکار تلاش می‌کنند تا از رسانه‌ها در برابر سانسور، محدودیت‌ها و سایر موانع غیرقانونی که ممکن است عملکرد آن‌ها را مختل نماید، دفاع کنند.
ارائه مشاوره حقوقی تخصصی
وکلای مطبوعات و رسانه به افراد یا نهادهای درگیر در این عرصه مشاوره حقوقی ارائه می‌دهند. وکیل متخصص در این حوزه به خبرنگاران، روزنامه‌نگاران یا سایر افراد مرتبط با رسانه کمک می‌نماید تا چالش‌های حقوقی مختلف، از جمله ادعای افترا و نقض حریم خصوصی عبور نمایند. تخصص وکلای مطبوعات و رسانه تضمین می‌کند که اقدامات خبرنگاران در چارچوب قانون انجام شود و در نتیجه ریسک‌های قانونی مربوطه تا حد زیادی کاهش یابد. عملکرد فراقانونی اهالی مطبوعات و رسانه، عواقب قانونی به دنبال دارد.
بررسی محتوا و ارزیابی ریسک
وکلای رسانه وظیفه بررسی محتوای رسانه‌ها را برای شناسایی خطرات قانونی احتمالی و اطمینان از انطباق با قوانین و مقررات مربوطه بر عهده دارد. وکیل مطبوعات و رسانه با انجام ارزیابی‌های جامع، به اهالی رسانه کمک می‌کند تا تولید محتوا را در چارچوب قانون انجام دهند و آن‌ها را از عواقب قانونی فعالیت‌هایشان آگاه می‌نماید. ایفای این نقش توسط وکلای متخصص حقوق رسانه مستلزم اتخاذ رویکردی دقیق و درک عمیق از قوانین رسانه است.
پذیرش وکالت
در صورت بروز اختلاف، وکلای رسانه‌ای با پذیرش وکالت اهالی رسانه خدمات حقوقی را به صورت تخصصی به آن‌ها ارائه می‌دهند. وکیل متخصص در حقوق مطبوعات و رسانه در دادگاه شرکت می‌نماید و از حقوق و منافع موکل خود دفاع می‌کند. خواه دفاع از روزنامه نگاران در برابر ادعای جرایم سیاسی و مطبوعاتی باشد یا دفاع از روزنامه‌ای در برابر توقیف، وکلای رسانه از تخصص و مهارت لازم جهت حفاظت و حمایت از حقوق و منافع موکل خود برخوردار می‌باشند.
دفاع از متهمین جرایم سیاسی و مطبوعاتی
یکی از مهمترین خدماتی که وکلای مطبوعات و رسانه ارائه می‌دهند، دفاع از حقوق و منافع متهمین به ارتکاب جرائم سیاسی و مطبوعاتی است.
1- جرم سیاسی
جرم سیاسی یکی از جرائم زیر است که با انگیزه اصلاح امور کشور و بدون قصد ضربه زدن به اصل نظام ارتکاب یابد:
الف ـ توهین یا افتراء به رؤسای سه قوه، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونان رئیس‌جمهور، وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان و اعضای شورای نگهبان به واسطه مسؤولیت آنان؛
ب ـ توهین به رئیس یا نماینده سیاسی کشور خارجی که در قلمرو جمهوری اسلامی ایران وارد شده است با رعایت مفاد ماده ۵۱۷ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات؛
پ ـ جرائم مندرج در بندهای(د) و (هـ) ماده(۱۶) قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته‌شده مصوب ۱۳۶۰/۶/۷ ؛
ت ـ جرائم مقرر در قوانین انتخابات خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا به استثنای مجریان و ناظران انتخابات؛
ث ـ نشر اکاذیب.
رسیدگی به جرائم سیاسی در صلاحیت دادگاه کیفری یک است. به این جرائم با حضور هیئت منصفه رسیدگی می‌شود.
2- جرم مطبوعاتی
منظور از جرم مطبوعاتی جرمی است که به وسیله درج خبر، مقاله یا گزارش در مطبوعات، نشریه الکترونیکی یا خبرگزاری داخلی انجام می‌شود. شایان ذکر است:
مطبوعات نشریاتی هستند که به طور منظم با نام ثابت و تاریخ و شماره ردیف در زمینه‌های گوناگون خبری، انتقادی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، کشاورزی، فرهنگی، دینی، علمی، فنی، نظامی، هنری، ورزشی و نظایر اینها منتشر می‌شوند؛
نشریه الکترونیکی، رسانه‌ای است که به‌طور مستمر در محیط رقمی (دیجیتال)، انواع خبر، تحلیل، مصاحبه و گزارش را در قالب نوشتار، صدا و تصویر منتشر می‌نماید؛
خبرگزاری داخلی، مؤسسه‌ای خبری است که در زمینه جمع‌آوری، پردازش و انتشار خبر، تحلیل، مصاحبه و گزارش در قالب نوشتار، صدا و تصویر در محیط رقمی (دیجیتال) و یا غیر آن فعالیت می‌نماید.
رسیدگی به جرائم مطبوعاتی نیز در صلاحیت دادگاه کیفری یک است. به این جرائم نیز با حضور هیئت منصفه رسیدگی می‌شود.
وکیل مطبوعات و رسانه گروه حقوقی لاوین
گروه حقوقی لاوین در راستای ارائه خدمات حقوقی تخصصی به خبرنگاران، روزنامه نگاران و سایر اشخاص درگیر در حوزه رسانه، از وکلای متخصص که در زمینه حقوق رسانه کسب مهارت نموده‌اند، بهره می‌برد.
حمایت از آزادی مطبوعات و آزادی بیان، ارائه مشاوره حقوقی تخصصی و پذیرش وکالت در دعاوی مرتبط به حوزه حقوق رسانه از جمله خدمات وکیل مطبوعات و رسانه گروه حقوقی لاوین است. وکلای متخصص حقوق رسانه لاوین نقش مهمی در حمایت و دفاع از حقوق افراد و سازمان‌های دخیل در رسانه ایفا می‌نمایند.
پرسش و پاسخ مرتبط
وکیل مطبوعات و رسانه کیست؟
وکیل مطبوعات و رسانه در درجه نخست باید دارای پروانه وکالت پایه یک دادگستری باشد. او همچنین باید از دانش تخصصی و تجربه و مهارت لازم در حوزه حقوق رسانه برخوردار باشد.
وکیل مطبوعات و رسانه چه خدماتی ارائه می‌دهد؟
از جمله خدماتی که وکیل مطبوعات و رسانه ارائه می‌دهد عبارت است از:
الف- تضمین آزادی بیان و مطبوعات؛
ب- ارائه مشاوره حقوقی تخصصی؛
ج- بررسی محتوا و ارزیابی ریسک؛
د- پذیرش وکالت؛
ه- دفاع از متهمین جرایم سیاسی و مطبوعاتی.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
