وکیل مدنی شخصی است که به موجب قرارداد وکالت از طرف شخص دیگر برای انجام امری نایب او می‌شود. وکیل مدنی دارای پروانه وکالت پایه یک دادگستری نیست و هر شخصی را می‌توان به عنوان وکیل مدنی انتخاب نمود. در ادامه در رابطه با این موضوع اطلاعات مفید و کاربردی را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
فهرست مطالب
وکیل مدنی کیست؟
هر شخصی می‌تواند به موجب قرارداد وکالت، شخص دیگری را جهت انجام امری جانشین خود نمایند. شخص مزبور وکیل مدنی است. وکیل مدنی نیازی به پروانه وکالت دادگستری ندارد و نمی‌تواند به نمایندگی از دیگری در دادگاه حضور یابد. در واقع صرفاً وکیل پایه یک دادگستری و می‌تواند به نمایندگی از دیگری در دادگاه طرح دعوا کند یا دفاع از او را بر عهده بگیرد.
بنابراین می‌توان گفت، وکیل مدنی شخصی است که با انعقاد قرارداد وکالت، از طرف شخص دیگر برای انجام امری نایب او می‌شود. شایان ذکر است، وکیل مدنی با وکیل اتفاقی دارای تفاوت است.
امور قابل وکالت مدنی
موضوع قرارداد وکالت مدنی نیابت در امور حقوقی و اعتباری است. منظور از امور حقوقی و اعتباری، اموری مانند انعقاد قرارداد یا تحول خودرو در قرارداد خرید و فروش خودرو یا پرداخت قیمت خانه در قرارداد خرید و فروش خانه است.
در این خصوص باید توجه داشت که برای انجام اموری که به پروانه وکالت دادگستری نیاز دارند، مانند طرح دعوا در دادگاه یا دفاع از دیگری در دادگاه و همچنین اموری که صرفاً جنبه مادی دارند، مانند ساخت آپارتمان یا رنگ کردن خودرو نمی‌توان به دیگری وکالت مدنی داد.
اقسام وکالت مدنی
وکالت مدنی دو نوع است. وکالت مطلق یا عام و وکالت خاص.
الف- وکالت خاص
منظور از وکالت خاص، وکالت در خصوص انجام امر مشخصی است. مانند اعطای وکالت به دیگری جهت فروش خانه‌ای مشخص یا فروش یک خودرو مشخص. این نوع از وکالت با انجام امر موضوع وکالت به پایان می‌رسد. برای مثال هنگامی که شما وکالت فروش یک دستگاه خودرو را به دیگری می‌دهید، پس از فروش خودرو، وکالت آن شخص به پایان می‌رسد.
ب- وکالت مطلق
وکالت مطلق، وکالتی است که جهت انجام امر خاصی نیست و برای اداره تمام امور انعقاد می‌شود. در خصوص وکالت مطلق باید نکات زیر را مد نظر قرار دهیم:
1- وکالت مطلق صرفاً شامل امور مالی است و شامل امور غیر مالی نمی‌شود. مگر در صورتی که این موضوع به صراحت در وکالتنامه ذکر شود؛
2- وکالت مطلق صرفاً جهت اداره امور مالی است نه تصرف در آن. برای مثال نسبت به یک واحد تجاری، پرداخت مالیات اداره آن واحد تجاری است اما فروش آن واحد به منزله تصرف در آن است. بنابرین اگر وکالت مدنی به صورت مطلق به وکیل مدنی اعطا شود او فقط می‌تواند امور مالی را اداره نماید و اجازه تصرف در اموال را ندارد.
تعهدات وکیل مدنی
وکلای مدنی دارای تعهدات زیر می‌باشند:
الف- وکیل باید مطابق با اختیاراتی که موکل به او اعطا نموده است، عمل کند. برای مثال اگر در وکالت نامه ذکر شود که وکیل می‌بایست خودرو را به قیمت یک میلیارد تومان بفروشد، او حق ندارد خودرو را به قیمت کمتری بفروشد؛
ب- وکیل باید مصلحت و غبطه موکل را رعایت نماید. برای مثال اگر شخصی به دیگری وکالت داده است که خانه او را بفروشد اما قیمتی تعیین نکرده است، وکیل نمی‌تواند خانه او را به قیمتی ناچیزی بفروشد. او باید در هر شرایطی مصلحت و غبطه موکل را رعایت نماید؛
ج- وکیل مسئول جبران خساراتی است که ناشی از تقصیر او هستند. بنابراین اگر وکیل در انجام موضوع وکالت مرتکب تعدی یا تفریط شود، مسئول است و باید خسارت وارده را جبران نماید؛
د- وکیل باید حساب مدت وکالت خود را به موکل ارائه نماید. به عبارت دیگر وکیل باید حساب هزینه‌ها و درآمد‌هایی را که در راستای انجام موضوع وکالت انجام داده است را به موکل تحویل دهد.
عدم رعایت مصلحت موکل توسط وکیل
در صورتی که وکیل در انجام موضوع وکالت مصلحت موکل را رعایت ننماید، اقداماتش از نظر قانونی فضولی و غیر نافذ است. منظور از غیر نافذ بودن و فضولی بودن این است که موکل می‌تواند اقدام وکیل را تنفیذ یا رد نماید. منظور از تنفیذ این است که موکل اقدامات وکیل را تأیید نماید و منظور از رد نیز باطل کردن اقدامات وکیل است.
شایان ذکر است که اگر وکیل در اقدامات خود مصلحت موکل را رعایت نماید و مرتکب هیچ تقصیری نیز نشود اما به دلیل نوسانات اقتصادی معاملات وکیل به ضرر موکل تمام شود،این معاملات صحیح هستند.در واقع موکل نمی‌تواند این معاملات را باطل نماید.
پایان وکالت مدنی
وکالت با عزل وکیل توسط موکل، استعفای وکیل از وکالت، فوت یا محجور شدن وکیل یا موکل و انجام موضوع وکالت به پایان می‌رسد.
الف- عزل وکیل
موکل می‌تواند هر زمان که بخواهد وکیل را عزل کند. عزل وکیل حتماً باید به اطلاع او برسد. در غیر این صورت وکیل عزل نمی‌شود. بنابراین بهتر است که به هنگام عزل وکیل این موضوع را به وسیله اظهارنامه به اطلاع او برسانید.
ب- استعفای وکیل
وکیل می‌تواند هر زمان که بخواهد از سمت خود استعفا دهد.
ج- فوت یا محجور شدن وکیل یا موکل
با فوت یا محجور شدن وکیل یا موکل وکالت به پایان می‌رسد. منظور از محجور شدن وکیل یا موکل این است که هر کدام از آن‌ها مجنون یا سفیه شوند.
شایان ذکر است که شخص سفیه کسی است که توانایی اداره امور مالی خود را ندارد. بنابراین سفیه در امور مالی نمی‌تواند وکالت دیگری را بر عهده بگیرد یا به دیگری وکالت دهد. اما او می‌تواند در امور غیر مالی وکالت دیگری را بر عهده بگیرد یا به دیگری وکالت دهد.
د- انجام موضوع وکالت
با انجام موضوع قرارداد وکالت، وکالت به پایان می‌رسد. برای مثال اگر موضوع وکالت فروش یک ملک باشد، با فروش ملک وکالت به پایان خواهد رسید.
پرسش و پاسخ مرتبط
وکیل مدنی کیست؟
وکیل مدنی شخصی است که دارای پروانه وکالت دادگستری نیست اما به موجب قرارداد وکالت از طرف شخص دیگر برای انجام امری نایب او می‌شود.
وکالت مدنی چگونه به پایان می‌رسد؟
وکالت در وارد زیر به پایان می‌رسد:
عزل وکیل توسط موکل، استعفای وکیل از وکالت، فوت یا محجور شدن وکیل یا موکل، انجام موضوع وکالت.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
