امروزه یکی از شرایط دادرسی عادلانه را برخورداری متهم از حق داشتن وکیل میدانند. اگر وکیل حضور نداشته باشد، متهم تنها میماند و دادستان با اشراف کامل به اصول و مقررات و با توجه به امکانات قضایی، نسبت به متهم در موقعیت برتری قرار میگیرد. تنها کسی که در این شرایط نابرابر حقوق متهم را بیان و از آن حمایت کرده، نه از آن جهت که همواره بیگناهی متهم را اثبات کند، بلکه از این جهت که از حقوق قانونیاش دفاع کند؛ وکیل است. بنابراین از جمله حقوق اولیه و اساسی هر فرد حق داشتن وکیل است. گاهی متهم وکیل خود را انتخاب میکند. در این صورت میگوییم متهم وکیل تعیینی دارد. گاهی متهم به دلایلی نمیتواند برای خود وکیل تعیین کند و حضور وکیل در پرونده او ضروری است، در این صورت وکیل تسخیری برای او انتخاب میشود.
فهرست مطالب
دلایل مورد نیاز برای داشتن وکیل تسخیری
وضعیت مالی متهم
اگر متهم وضعیت مالی مناسبی جهت تعیین وکیل برای خود نداشته باشد اما نیاز به وکیل داشته باشد، میتواند از دادگاه درخواست وکیل تسخیری نماید.
نوع جرم ارتکابی متهم
طبق ماده 348 قانون آیین دادرسی کیفری، اگر پرونده متهم به اتهام جرمهایی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، حبس ابد، قطع عضو میباشد، تحت رسیدگی باشد، یا اینکه متهم، مرتکب جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن یا جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر شده باشد، حضور وکیل در جلسات رسیدگی ضرورت دارد.
در صورت تعیین نکردن و یا غیبت بدون عذر موجه، دادگاه اقدام به تعیین وکیل تسخیری خواهد کرد. علت این امر اهمیت و میزان مجازات سنگین چنین جرایمی است. به همین خاطر حمایت از متهم برای اجرای عدالت در این گونه جرایم ضروری است.
لازم به ذکر است:
هرگاه وکیل بدون عذر موجه از حضور در دادرسی خودداری کند، دادگاه مراتب را به مرجع صالح به منظور تعقیب وکیل متخلف اعلام میدارد.
هرگاه متهم پس از تعیین وکیل تسخیری، وکیل تعیینی به دادگاه معرفی کند، وکالت تسخیری منتفی میشود.
تقاضای تغییر وکیل تسخیری از سوی متهم فقط برای یک بار قابل پذیرش است.
وکیل تسخیری در دادسرا
در جرائمی که مجازات آن سلب حیات یا حبس ابد است، چنانچه متهم اقدام به معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی ننماید، بازپرس برای وی وکیل تسخیری انتخاب میکند.
طبق تبصره 2 ماده 190 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 92، حق حضور وکیل مدافع متهم هم در مرحله تحقیقات و هم در مرحله تعیقب جرم و تحت نظر بودن متهم به شکل موسعتری به رسمیت شناخته شده است. طبق این قانون متهم میتواند در مرحله تحقیقات مقدماتی، یک نفر وکیل دادگستری همراه خود داشته باشد. این حق باید پیش از شروع تحقیق توسط بازپرس، به متهم ابلاغ و تفهیم شود. چنانچه، متهم احضار شود، این حق در برگه احضاریه قید و به او ابلاغ میشود.
وکیل تسخیری اطفال و نوجوان
در جرایمی که رسیدگی به آنها در صلاحیت دادگاه کیفری یک(جرایم مهم) است یا جرائمی که مستلزم پرداخت دیه یا ارش بیش از یک پنجم دیه کامل است و در جرائم تعزیری درجه شش و بالاتر، دادسرا و یا دادگاه اطفال و نوجوانان به ولی یا سرپرست قانونی متهم ابلاغ مینماید که برای او وکیل تعیین کند.
چنانچه برای متهم، وکیل تعیین نکنند یا وکیل بدون عذر موجه، حضور نیابد؛ در مرجع قضائی برای متهم وکیل تعیین میشود. در این حالت برای متهم، وکیل تسخیری انتخاب شده است.
ولی یا سرپرست قانونی طفل یا نوجوان در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت، میتواند خودش از طفل یا نوجوان دفاع و یا وکیل تعیین نماید. نوجوان نیز میتواند از خود دفاع کند. ماده 415 قانون آیین دادرسی کیفری این موضوع را بیان میکند.
وکیل تسخیری مجنون
هرگاه مرتکب جرم پیش از صدور حکم قطعی مبتلا به جنون شود، تا زمان افاقه و بهبود یافتن وی، تعقیب و دادرسی متوقف میشود. مگر آنکه در جرائم حقالناسی شرایط اثبات جرم به نحوی باشد که فرد مجنون یا فاقد هوشیاری در فرض افاقه و بهبود نیز نتواند از خود رفع اتهام کند.
در اینصورت ولی یا قیم یا سرپرست قانونی وی باید ظرف مهلت پنج روز، وکیل معرفی نمایند. در صورتی که وکیل معرفی ننمایند، صرف نظر از نوع جرم ارتکابی و میزان مجازات آن، طبق مقررات برای وی وکیل تسخیری تعیین میشود و تعقیب و دادرسی ادامه پیدا میکند. تبصره 2 ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری این موضوع را بیان میکند.
دپارتمان حقوق کیفری گروه حقوقی لاوین متشکل از وکلای متخصص تهران، آمادهی ارائهی خدمات تخصصی حقوقی میباشد. به خاطر داشته باشید وکلای دادگستری متخصص لاوین، آماده ارائه مشاوره به شما در رابطه با موضوعات حقوقی مختلف میباشند.
پرسش و پاسخ مرتبط
وکیل تسخیری کیست؟
گاهی متهم به دلایلی نمیتواند برای خود وکیل تعیین کند ولی بسته به جرم ارتکابی و یا وضعیت خاص متهم، حضور وکیل در پرونده او ضروری است، در این صورت وکیل تسخیری برای او انتخاب میشود.
آیا در مرحلهی دادسرا هم میتوان وکیل تسخیری داشت؟
بله، در جرائمی که مجازات آن سلب حیات یا حبس ابد است، چنانچه متهم اقدام به معرفی وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی و دادسرا ننماید، بازپرس برای وی وکیل تسخیری انتخاب میکند.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– ملیکا میرزایی”