مطابق با ماده 2 قانون وکالت مصوب 1315 اشخاصی که واجد معلومات کافی برای وکالت هستند اما دارای پروانه وکالت پایه یک دادگستری نمی‌باشند، می‌توانند وکالت اقربا سببی یا نسبی خود تا‌درجه دوم از طبقه سوم را در دادگاه بر عهده بگیرند. به این نوع از وکالت، وکالت اتفاقی می‌گویند. در این نوشتار از گروه حقوقی لاوین در رابطه با وکیل اتفاقی و چگونگی درخواست آن مطالب کاربردی را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
فهرست مطالب
وکیل اتفاقی کیست؟
اشخاصی که دارای معلومات کافی برای وکالت باشند، یعنی مدرک لیسانس حقوق را داشته باشند، اما دارای پروانه وکالت دادگستری نباشند، می‌توانند در هر سال، سه مرتبه وکالت اقربا سببی یا نسبی خود تا درجه دوم از طبقه سوم را در دادگاه بر عهده بگیرند. در این خصوص توجه داشته باشید که وکیل اتفاقی با وکیل مدنی متفاوت است. منظور از اقربای نسبی یا سسبی تا درجه دوم از طبقه سوم عبارت است از:
| اقربای نسبی | درجه اول | درجه دوم |
| طبقه یک | پدر، مادر، فرزندان | نوادگان |
| طبقه دو | اجدداد و جدات، خواهران، برادران | پدر و مادر اجداد و جدات، فرزندان خواهران و براداران |
| طبقه سوم | عمه، عمو، خاله، دایی | فرزندان عمه، عمو، خاله، دایی |
شایان ذکر است، مطابق با ماده 1033 قانون مدنی، هر کس در هر خط و به هر درجه که با یک نفر قرابت نسبی داشته باشد، در همان خط و به همان درجه قرابت سببی با زوج یا زوجه او خواهد داشت. بنابراین پدر و مادر زن یک مرد اقربای درجه اول آن مرد و برادر و خواهرشوهر یک زن از اقربای سببی درجه دوم آن زن خواهند بود.
درخواست وکالت اتفاقی
درخواست وکالت اتفاقی را باید به دفتر کانون‌های وکلا تقدیم نمود. مطابق با ماده 1 آیین‌نامه صدور جواز وکالت اتفاقی، درخواست اخذ جواز وکالت اتفاقی باید توسط شخص متقاضی انجام شود. در این دادخواست شخص متقاضی می‌بایست موارد زیر را ذکر نمایند:
الف- مشخصات کامل خود؛
ب- میزان تحصیلات، تجربیات و سایر جهات و دلایل احتمالی مؤثر در قضیه؛
ج- مشخصات کامل و نشانی موکل یا موکلین مورد نظر؛
د- درجه قرابت موکل یا موکلین؛
ه- مشخصات موضوعی که متقاضی قرار است طرح دعوا نماید و یا عهده دار دفاع از آن شود.
مدارک مورد نیاز
به همراه درخواست فوق ، باید کپی برابر اصل مدارک زیر نیز به کانون‌های وکلا تسلیم گردد:
الف- فتوکپی شناسنامه و آخرین مدرک تحصیلی و دو قطعه عکس؛
ب- فتوکپی شناسنامه موکل یا موکلین و مدارک مثبته قرابت؛
ج- اصل درخواست موکل به عنوان کانون وکلا که امضاء موکل توسط کانون و یا یکی از دفاتر اسناد رسمی گواهی شده باشد؛
د- اخطاریه یا گواهی مرجع قضائی در مورد مشخصات پرونده و وقت رسیدگی آن نسبت به دعاوی طرح شده؛
ه- فتوکپی کارت پایان خدمت یا معافیت دائم برای متقاضیانی که مشمول خدمت نظام وظیفه می‌باشند.
شایان ذکر است، مطابق با ماده 3 آیین‌نامه صدور جواز وکالت اتفاقی برای هر مورد وکالت اتفاقی باید درخواست جداگانه با ضمائم کامل تهیه و تسلیم شود. این مقرره در خصوص پرونده‌هایی که متشکل از دو یا چند دعوی مرتبط هستند نیز رعایت می‌شود. مگر در صورتی که به تشخیص کانون‌های وکلا تکرار اصل تقاضا یا مدارک و مستندات و اطلاعات ضروری نباشد.
شرایط صدور مجوز وکالت اتفاقی
صدور مجوز وکالت اتفاقی در اختیار کانون‌های وکلا است. کانون‌های وکلا می‌توانند به این منظور حتی توان علمی و تجربی شخص متقاضی را در معرض سنجش قرار دهند. ماده 4 آیین‌نامه صدور جواز وکالت اتفاقی در این خصوص بیان می‌دارد: «کانون میتواند از متقاضیان جواز وکالت اتفاقی پس از احراز شرائط، اختباری به منظور بررسی توان عملی و تجربی دفاع از دعوی اعلام شده به عمل آورد و صدور جواز وکالت منوط به موفقیت متقاضی در اختیار به تشخیص کانون وکلاست».
پرسش و پاسخ مرتبط
وکیل اتفاقی کیست؟
اشخاصی که دارای مدرک لیسانس حقوق می‌باشند اما دارای پروانه وکالت پایه یک دادگستری نیستند، می‌توانند سالانه، سه مرتبه وکالت اقربا سببی یا نسبی خود تا درجه دوم از طبقه سوم را در دادگاه بر عهده بگیرند.
مرجع صدور مجوز وکالت اتفاقی کدام نهاد است؟
مرجع صدور این مجوز کانون‌های وکلا دادگستری و همچنین مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه است. بنابراین درخواست صدور موجز مذکور را باید به این مراجع تقدیم نمود.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
