فهرست مطالب
اقدامات پیش از برگزاری مزایده الکترونیکی
1- انتشار آگهی مزایده در سامانه ستاد
آگهی مزایده الکترونیکی باید در سامانه ستاد منتشر شود. این امر به معنای انتقال فرآیند اطلاع‌رسانی از روش‌های سنتی به بستر دیجیتال است. انتشار در ستاد به‌عنوان مرجع رسمی، دسترسی عمومی به اطلاعات مزایده را تسهیل می‌کند و شفافیت را افزایش می‌دهد.
2- ابلاغ اطلاعات مزایده از طریق سامانه ثنا
دادورز موظف است اطلاعات مربوط به مزایده، از جمله تاریخ برگزاری، متن آگهی و شماره مزایده را از طریق سامانه ابلاغ الکترونیکی (ثنا) به طرفین و صاحب مال اطلاع دهد.
3- آزادسازی تضمین در صورت انصراف متقاضی
در صورت انصراف متقاضی پیش از شروع مزایده، ستاد باید فوراً تضمین ارائه‌شده را آزاد کند.
4- مدیریت تضامین از طریق سامانه ستاد
تمامی فرآیندهای مربوط به سپردن تضمین پرداخت مابقی ثمن و استرداد تضامین باید از طریق ستاد انجام شود.
5- درخواست فروش مقدم یا مؤخر توسط محکوم‌علیه
محکوم‌علیه می‌تواند طبق ماده ۱۳۰ قانون اجرای احکام مدنی، درخواست فروش مقدم یا مؤخر اموال خود را ارائه دهد، اما این درخواست باید پیش از برگزاری مزایده به شعبه اجرای احکام ارسال شود.
6- ثبت‌نام متقاضیان در سامانه ستاد
متقاضیان برای شرکت در مزایده الکترونیکی باید در سامانه ستاد ثبت‌نام کرده و نام کاربری و رمز عبور دریافت کنند.
7- احراز هویت و اهلیت متقاضیان
ستاد موظف است هویت و اهلیت متقاضیان را از طریق اتصال به سامانه‌های ثبت احوال، اتباع خارجی، اشخاص حقوقی و اهلیت متعاملین بررسی کند. در صورت تأیید، متقاضیان می‌توانند در مزایده شرکت کنند. تبصره این ماده فروش به اتباع خارجی را منوط به رعایت قوانین مربوطه می‌داند.
8- اعلام موانع قانونی شرکت در مزایده
ستاد باید موارد منع قانونی شرکت در مزایده الکترونیکی را به متقاضیان اعلام کند و متقاضی موظف است به‌صورت سیستمی تأیید کند که هیچ‌گونه منع قانونی ندارد. مسئولیت حقوقی و کیفری هرگونه تخلف بر عهده متقاضی است.
9- تمرکز برگزاری مزایده‌ها در یک شعبه
رئیس حوزه قضایی باید حتی‌الامکان برگزاری مزایده‌ها را به یک شعبه اجرای متمرکز واگذار کند.
فرآیند برگزاری مزایده الکترونیکی
1- بارگذاری و ابلاغ آگهی مزایده
دادورز باید آگهی مزایده را طبق مواد ۱۲۲ و ۱۳۸ قانون اجرای احکام مدنی در ستاد بارگذاری کرده و وقت مزایده را از طریق سامانه ثنا به طرفین، وکلا و صاحب مال ابلاغ کند.
2- واریز تضمین مالی برای شرکت در مزایده
متقاضیان باید ۱۰ درصد قیمت پایه مال را به‌عنوان تضمین در حساب اعلام‌شده توسط ستاد واریز کنند. تبصره این ماده به محکوم‌له یا متقاضی دستور فروش اجازه می‌دهد با ارائه تضمین در مزایده شرکت کنند.
3- استفاده از تضامین غیرنقدی
متقاضیان می‌توانند از تضامین غیرنقدی مطابق دستورالعمل‌های قانونی استفاده کنند.
4- نظارت بر فرآیند مزایده
دادورز و نماینده دادسرا باید دسترسی لازم برای نظارت بر مزایده داشته باشند. قطع مزایده پس از شروع ممنوع است و در صورت مشاهده تخلف، باید مراتب به دادگاه گزارش شود.
5- مقررات پیشنهاد قیمت در مزایده
در مزایده نوبت اول، قیمت پیشنهادی باید حداقل برابر قیمت پایه باشد. امکان ثبت قیمت کمتر از آخرین پیشنهاد یا انصراف وجود ندارد. تبصره این ماده برای شفافیت، زمان مزایده را در صورت ثبت پیشنهاد در ۶۰ ثانیه آخر به‌مدت ۱۸۰ ثانیه تمدید می‌کند. این فرآیند باید در آگهی اطلاع‌رسانی شود.
اقدامات پس از اتمام زمان مزایده الکترونیکی
1- پذیرش مال توسط محکوم‌له در صورت عدم فروش
در صورت عدم وجود متقاضی یا خریدار، محکوم‌له می‌تواند ظرف یک هفته معادل طلب خود مال را قبول کند.
2- تنظیم صورت‌مجلس الکترونیکی
پس از اتمام مزایده، صورت‌مجلس به‌صورت الکترونیکی توسط دادورز و نماینده دادسرا امضا می‌شود. در صورت فروش، مشخصات خریدار و قیمت نهایی ثبت می‌شود.
3- ابلاغ نتیجه در صورت عدم فروش
در صورت عدم فروش، مراتب از طریق سامانه ثنا به محکوم‌له ابلاغ می‌شود. اگر در نوبت دوم نیز مال فروخته نشود، یک نوبت مزایده حضوری برگزار خواهد شد.
4- اعلام برنده و پرداخت مابقی مبلغ
ستاد بلافاصله برنده را اعلام می‌کند. برنده باید ظرف ۳۰ روز مابقی مبلغ را پرداخت کند، در غیر این صورت تضمین ضبط شده و مزایده تجدید می‌شود.
5- استرداد تضامین غیربرنده‌ها
ستاد باید تضامین غیربرنده‌ها را فوراً مسترد کرده و تضمین برنده را به حساب دادگستری واریز کند.
جمع بندی
نظام‌نامه مزایده الکترونیکی با تمرکز بر فناوری و حذف روش‌های سنتی، گامی مؤثر در مدرن‌سازی اجرای احکام مدنی برداشته است. این نظام‌نامه با تأکید بر شفافیت (از طریق انتشار آگهی و احراز هویت)، سرعت (با استفاده از ابلاغ الکترونیکی و مدیریت سریع تضامین) و نظارت دقیق (از طریق تمرکز شعب و گزارش تخلفات)، فرآیند مزایده را بهبود بخشیده است. اجرای موفق این نظام نیازمند هماهنگی بین ستاد، واحدهای قضایی و متقاضیان است.
پرسش و پاسخ مرتبط
متقاضیان شرکت در مزایده الکترونیکی چه تضمینی باید ارائه کنند؟
متقاضیان برای شرکت در مزایده الکترونیکی باید ۱۰ درصد قیمت پایه مال را به‌عنوان تضمین به حساب اعلام‌شده توسط ستاد واریز کنند.
در صورت عدم فروش مال در مزایده الکترونیکی، چه گزینه‌هایی وجود دارد؟
در صورت عدم وجود متقاضی یا خریدار، محکوم‌له می‌تواند ظرف یک هفته معادل طلب خود مال را قبول کند. اگر در نوبت اول و دوم مزایده الکترونیکی مال فروخته نشود، مراتب از طریق سامانه ثنا به محکوم‌له ابلاغ شده و یک نوبت مزایده حضوری برگزار می‌شود.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سمانه جعفرپور”
