سامانه شمیم؛ تحولی نوین در مدیریت یکپارچه مالکیت‌های کشور

سامانه شمیم یا همان شبکه مدیریت یکپارچه مالکیت‌ها، یکی از مهم‌ترین و پیشرفته‌ترین زیرساخت‌های نقشه‌برداری در ایران است که با بهره‌مندی از فناوری سامانه‌های ماهواره‌ای (GNSS) توانسته تحولی نوین در مدیریت و ثبت مالکیت‌ها ایجاد کند. در دنیای امروز که موقعیت مکانی، نقش کلیدی در انواع فعالیت‌های عمرانی، حقوقی و خدماتی دارد، وجود یک سامانه جامع و دقیق برای دریافت و پردازش مختصات املاک به‌شدت احساس می‌شود. با توجه به گسترش شهرنشینی و افزایش ارزش زمین و مسکن، اختلافات ملکی نیز رو به فزونی نهاده و راه‌اندازی چنین شبکه‌ای نه‌تنها از نظر فنی، بلکه از منظر حقوقی و اقتصادی نیز بسیار سودمند است.

سامانه شمیم؛ شبکه مدیریت یکپارچه مالکیت‌ها

سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، با داشتن زیرساختی گسترده شامل بیش از ۱۰۰ واحد ثبتی و حدود ۱۲۰۰ نقشه‌بردار، تصمیم گرفت شبکه دائمی GNSS را در ابعادی ملی اجرا کند. این اقدام در قالب «شبکه مدیریت یکپارچه مالکیت‌ها» مشهور به سامانه شمیم اجرایی شد.

سامانه شمیم صرفاً مجموعه‌ای از ایستگاه‌های GNSS نیست؛ بلکه شبکه ای از سخت‌افزارها، نرم‌افزارها، تخصص‌های نقشه‌برداری، ابزارهای مدیریت کاربران و سامانه‌های مرتبط با صدور سند مالکیت است. این زیرساخت، داده‌های مکانی املاک را با دقت بالا جمع‌آوری و در اختیار واحدهای ثبتی قرار می‌دهد. بدین‌ترتیب، ضمن سرعت‌ بخشیدن به صدور اسناد و کاهش دعاوی، استانداردسازی اطلاعات مکانی در کل کشور میسر می‌شود.

جایگاه شبکه‌های دائمی GNSS

سیستم GNSS می‌تواند با فراهم‌کردن مختصات دقیق در حد چند میلیمتر تا چند سانتیمتر، ابزار قدرتمندی برای تعیین موقعیت املاک باشد. با این‌حال، به‌منظور دستیابی به بالاترین دقت، نیاز است از روش تفاضلی یا دیفرانسیلی (Differential GNSS) استفاده شود. در این روش، باید همواره یک گیرنده ثابت روی یک نقطه مرجع با مختصات معلوم قرار گرفته باشد و گیرنده دیگر که دست کاربر است، در محل املاک به برداشت مختصات بپردازد.

وقتی پروژه از سطح یک منطقه کوچک فراتر می‌رود و به مقیاس ملی می‌رسد، ضرورت ایجاد شبکه‌ای جامع از ایستگاه‌های مرجع دائمی GNSS بیش‌ از پیش اهمیت می‌یابد. چرا که در این سطح، مدیریت تعداد زیاد گیرنده‌های ثابت و پراکندگی جغرافیایی بالا، بدون یک ساختار منسجم و هماهنگ، دشوار و پرهزینه خواهد بود.

کشورهای توسعه‌یافته سال‌هاست که در پروژه‌های بزرگ عمرانی، از شبکه‌های دائمی GNSS بهره می‌برند. این شبکه‌ها امکان حذف خطای فاصله میان ایستگاه مرجع و گیرنده کاربر را فراهم کرده، دقت و سرعت تهیه نقشه‌های کاداستر ملی را بسیار افزایش می‌دهند.

مزایای راه‌اندازی شبکه‌های دائمی GNSS

راه‌اندازی شبکه‌های دائمی GNSS از جنبه‌های مختلف مزایایی به همراه دارد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- کاهش هزینه‌ها: با افزایش حداکثر فاصله مجاز بین گیرنده‌ها از ایستگاه‌های مرجع، تعداد گیرنده‌های مورد نیاز کمتر شده و در نتیجه هزینه‌های تجهیز و مدیریت کاهش می‌یابد؛

2- هماهنگی در مختصات: شبکه‌ای همگن و دقیق از مختصات ایجاد می‌شود که در تمامی نقاط تحت پوشش، قابل اطمینان است؛

3- ارسال تصحیحات آنلاین: با استفاده از اینترنت، GSM و زیرساخت‌های مخابراتی، تصحیحات مربوط به برداشت مختصات به‌صورت لحظه‌ای به گیرنده‌ها ارسال می‌شود و دیگر نیازی به دستگاه‌های رادیویی با برد محدود نیست؛

4- کیفیت و دقت همگن: چون تصحیحات از چند ایستگاه همزمان محاسبه و ارسال می‌شود، خطاها به‌شکل موثرتری حذف می‌گردند و دقت نقشه‌برداری برای همه کاربران در سراسر محدوده شبکه، یکسان است؛

5- سرشکنی و پردازش پیشرفته: برداشت‌های طولانی‌مدت روی ایستگاه‌های دائم، امکان انجام سرشکنی و محاسبات دقیق‌تر را فراهم کرده و در نتیجه مختصاتی با صحت بالا حاصل می‌شود؛

6- دسترسی مداوم و شبانه‌روزی: این شبکه‌ها به‌صورت ۲۴ ساعته در دسترس هستند و نقشه‌برداران می‌توانند در هر ساعتی از شبانه‌روز از تصحیحات بهره‌مند شوند؛

7- تک‌گیرنده برای کاربران: کاربران می‌توانند تنها با یک گیرنده GNSS پرتابل (رووِر) و بدون نیاز به استقرار ایستگاه مرجع محلی، مختصات با دقت بالا را دریافت کنند؛

8- پایش و مدیریت کاربران: مدیران شبکه می‌توانند با کنترل و صحت‌سنجی مستمر، اطلاعات برداشت‌ شده را بررسی کرده و وضعیت دقیق عملیات میدانی را پایش کنند؛

9- کاربردهای چندمنظوره: از ناوبری دقیق در سیستم‌های حمل‌ و نقل گرفته تا مطالعات لرزه‌نگاری و هواشناسی، همگی می‌توانند از داده‌های این شبکه‌ها بهره‌مند شوند؛

10- هم‌افزایی میان سازمان‌ها: هنگامی‌که تمامی ارگان‌های دولتی و خصوصی از بستر مختصات یکپارچه بهره ببرند، تبادل داده‌ها آسان‌تر و پروژه‌های مکان‌محور سریع‌تر و دقیق‌تر انجام می‌شود.

دستاوردها و چشم‌انداز

در حال حاضر، سامانه شمیم موفق شده است تعداد زیادی از قطعات ملکی را با دقت بالا برداشت کند. تاکنون بیش از ۱۰هزار مورد نقشه‌برداری با استفاده از شمیم صورت گرفته و در برخی مناطق، صدها هزار قطعه با این روش تثبیت شده‌اند. این روند همچنان رو به گسترش است و انتظار می‌رود در آینده نزدیک، با توسعه بیشتر سامانه شمیم در سراسر کشور، تمامی فرآیندهای مکان‌محور نقشه‌برداری املاک از این بستر بهره‌مند شوند.

این رویکرد، نه‌تنها به تسریع و تسهیل صدور اسناد مالکیت و کاهش اختلافات ملکی کمک می‌کند بلکه می‌تواند به‌ عنوان زیرساختی قدرتمند برای سایر پروژه‌های عمرانی، حمل‌ و نقل هوشمند، مطالعات زمین‌شناسی و مدیریت بحران مورد استفاده قرار گیرد. در واقع سامانه شمیم، پلی میان اطلاعات توصیفی و داده‌های مکانی ایجاد کرده و گامی مهم در جهت تحول دیجیتال در حوزه ثبت و مدیریت مالکیت‌ها است.

یک راهکار حقوقی برای مشکلات ملکی

اگر در حین انجام امور ثبتی یا بررسی‌های حقوقی مربوط به املاک خود با هرگونه مشکل مواجه شده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم برای مشاوره و پیگیری تخصصی، به شرکت خدمات حقوقی لاوین مراجعه نمایید. این مجموعه با برخورداری از تیمی مجرب در حوزۀ قوانین ثبتی، دعاوی ملکی و قراردادهای مرتبط، قادر است با ارائه راهکارهای حقوقی جامع و به‌روز، شما را در حل سریع و بی‌دردسر مشکلات ملکی همراهی کند.

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سمانه جعفرپور”