دادگاه صلح

مطابق با قانون شورای حل اختلاف مصوب 22 شهریور ماه 1402 قوه قضائیه مکلف است ظرف یک سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون شعبه یا شعبی از دادگاه‌ها را به عنوان دادگاه صلح تعیین نماید. با تأسیس دادگاه صلح دیگر صلاحیت شورای حل اختلاف مانند گذشته نیست و این شورا فقط در رابطه با صلح و سازش دارای صلاحیت است. در واقع مطابق با قانون جدید شورای حل اختلاف، به دعاوی و جرایم مندرج در این قانون در دادگاه صلح رسیدگی می‌شود.

در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین به بررسی ساختار، صلاحیت و اعتراض به آرای این دادگاه می‌پردازیم و در نهایت در رابطه با حل اختلاف در صلاحیت دادگاه صلح با دیگر مراجع قضایی اطلاعات مفید و کاربردی را به شما ارائه خواهیم داد.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

فهرست مطالب

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

ساختار دادگاه صلاح

مطابق با ماده 4 قانون شورای حل اختلاف مصوب شهریور ماه 1402 «قوه قضائیه مکلف است حداکثر ظرف یک سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون، در هر حوزه قضائی شهرستان، شعبه یا شعبی از دادگاه‌ها را تحت مدیریت و نظارت رئیس آن حوزه قضائی به‌عنوان دادگاه صلح تعیین کند. در حوزه قضائی بخش، وظایف و اختیارات و صلاحیت‌های دادگاه صلح می‌تواند بر عهده دادگاه بخش باشد که بر اساس احکام این قانون رسیدگی می‌کند».

بنابراین مطابق با ماده مذکور این دادگاه تحت نظارت رئیس هر حوزه قضایی در شهرستان‌ها ایجاد می‌شود. لازم به ذکر است در حوزه قضایی بخش، دادگاه بخش وظایف و اختیارات دادگاه صلح را بر عهده خواهد داشت. در رابطه با این دادگاه جدیدالتأسیس می‌بایست این نکته را مد نظر قرار دهید که قرار نیست دادگاهی به صورت جداگانه ایجاد شود. بلکه شعبه یا شعبی از دادگاه‌های حوزه قضایی شهرستان به عنوان دادگاه صلح تعیین خواهند شد.

صلاحیت دادگاه صلح

با تصویب قانون جدید شورای حل اختلاف، به دعاوی و جرایم مندرج در این قانون در دادگاه صلح رسیدگی می‌شود و صلاحیت شورای حل اختلاف به صلح و سازش محدود خواهد شد.

مطابق با ماده 12 قانون جدید شورای حل اختلاف این دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعاوی و جرایم زیر را دارد:

الف- دعاوی مالی تا نصاب 100 میلیون تومان؛

ب- دعاوی حقوقی مربوط به تصرف عدوانی؛

ج- دعوای حقوقی مربوط به ممانعت از حق؛

د- دعوای حقوقی مزاحمت؛

ه- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب 100 میلیون تومان در صورتی که دادگاه خانواده در خصوص آن تصمیم‌گیری نکرده باشد؛

و- دعاوی مربوط به تخلیه مستأجر به جز دعاوی مربوط به حق سرقفلی یا حق کسب یا پیشه یا تجارت؛

ز- دعاوی مربوط به تعدیل اجاره بها به جز دعاوی مربوط به حق سرقفلی یا حق کسب یا پیشه یا تجارت؛

ح- دعوای اعسار از پرداخت محکوم به در مواردی که دادگاه صلح به اصل دعوا رسیدگی نموده باشد؛

ط- انحصار وراثت؛

ی- تحریر ترکه؛

ک- مهروموم ترکه و رفع آن؛

ل- تأمین دلیل؛

م- سازش؛

ن- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی از کار؛

س- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی تصادفات رانندگی؛

ع- دعاوی اصلاح و استرداد شناسنامه و اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی (به‌استثنای مواردی که در صلاحیت دیوان عدالت اداری است)؛

ف- الزام به اخذ پایان کار؛

ص- اثبات رشد؛

ق- الزام به صدور شناسنامه؛

ر- تصحیح و تغییر نام؛

ف- جرایم تعزیری درجه هفت و هشت: لازم به ذکر است به این جرایم مستقیماً و بدون صدور کیفرخواست در دادگاه صلح رسیدگی می‌شود.

روند رسیدگی در دادگاه صلح

دادگاه صلح با حضور رئیس یا دادرس علی‌البدل رسمی است. روند رسیدگی به دعاوی در دادگاه صلح به این صورت است که با توافق طرفین ابتدا پرونده برای صلح و سازش یا میانجیگری به شورا ارجاع داده می‌شود.

در صورتی که در مدت زمان دو ماه از تاریخ ارجاع پرونده به شورا، طرفین دعوا با یکدگر سازش نمایند، مراتب به قاضی دادگاه صلح اطلاع داده خواهد شد تا در این خصوص تصمیم‌گیری نماید. در غیر این صورت قاضی این دادگاه مطابق با قوانین به موضوع رسیدگی نموده و رأی صادر خواهد کرد.

شایان ذکر است، امکان تشکیل جلسه رسیدگی در ساعات غیر اداری و حتی در روز‌های تعطیل در محل شورا جهت رسیدگی به دعاوی برای این دادگاه وجود دارد.

اعتراض به آرای دادگاه صلح

1- آرای قابل تجدیدنظرخواهی

امکان اعتراض به تمامی آرای دادگاه‌های صلح وجود ندارد. به عبارت دیگر آرای صادره از این دادگاه قطعی محسوب می‌شوند و قابل تجدیدنظرخواهی نیستند مگر در موارد زیر:

الف- دعاوی مالی تا نصاب 50 میلیون تومان؛

ب- جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی نسبت به دیه یا ارش، چنانچه میزان یا جمع آن‌ها بیش از یک دهم دیه کامل یا معادل آن باشد؛

ج- دعاوی حقوقی مربوط به تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت؛

د- دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب 100 میلیون تومان در صورتی که دادگاه خانواده در خصوص آن تصمیم‌گیری نکرده باشد؛

و- دعاوی مربوط به تخلیه مستأجر یا تعدیل اجاره به جز دعاوی مربوط به حق سرقفلی یا حق کسب یا پیشه یا تجارت؛

ز- دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌به در صورتی که اصل دعوا قابل اعتراض باشد؛

ح- جنبه عمومی کلیه جرایم غیر عمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی چنانچه مجازات قانونی آن درجه شش یا بیشتر باشد؛

ط- جرایم عمدی تعزیری در مواردی که مجازات قانونی آن‌ها حبس درجه هفت (حبس از نود و یک روز تا شش ماه) است.

2- مرجع تجدیدنظرخواهی

مرجع تجدیدنظر خواهی از آرای دادگاه صلح دادگاه تجدیدنظر استان است. آرای صادره از دادگاه تجدیدنظر استان قطعی محسوب می‌شود. بنابراین قابل اعتراض نیستند. البته در مواردی امکان اعاده دادرسی نسبت به آن‌ها وجود دارد.

اختلاف در صلاحیت دادگاه صلح با دیگر مراجع قضایی

هنگامی که شما قصد دارید دعوایی را مطرح کنید می‌بایست قواعد مربوط به صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی (نسبی) دادگاه ها را رعایت کنید. دادگاه‌ها نیز باید پیش از رسیدگی به دعوا این موضوع را مد نظر قرار دهند. با این وجود در مواردی میان دادگاه‌های صلح و دیگر دادگاه‌ها در رابطه با صلاحیت اختلاف ایجاد خواهد شد. در صورت ایجاد اختلاف میان دادگاه صلح و دیگر مراجع قضایی و یا غیر قضایی به ترتیب زیر عمل می‌شود:

الف- اختلاف در صلاحیت میان دادگاه‌های صلح واقع در حوزه‌های قضایی شهرستان‌های یک استان:

حل اختلاف با دادگاه تجدیدنظر استان است؛

ب- اختلاف در صلاحیت بین دادگاه صلح با دادسراها یا دادگاه‌های حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضایی یک استان:

حل اختلاف با دادگاه تجدیدنظر آن استان است؛

ج – اختلاف در صلاحیت میان دادگاه‌های صلح واقع در حوزه‌های قضایی دو استان:

حل اختلاف با شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استانی است که مرجع قضایی آن استان آخرین قرار عدم صلاحیت را صادر نموده است؛

د- اختلاف در صلاحیت بین دادگاه صلح و دادسراها یا دادگاه‌های حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضایی دو استان:

ه- در مواردی که دادگاه صلح به صلاحیت مراجع غیر قضایی، از خود نفی صلاحیت کند، پرونده برای تعیین صلاحیت به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود.

پرسش و پاسخ مرتبط