جهت طرح دعوای حقوقی و کیفری باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه و دادخواست یا شکواییه تنظیم نمود. در واقع طرح دعوای حقوقی با تقدیم دادخواست به دادگاه از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام می‌شود و طرح شکایت با تقدیم شکواییه به دادسرا از طریق مرجع مذکور صورت می‌پذیرد. در این نوشتار به ذکر تفاوت دادخواست و شکواییه می‌پردازیم. اطلاعات جامعی را در این خصوص به شما ارائه خواهیم داد.
فهرست مطالب
تفاوت دعوای حقوقی و کیفری
دعوای کیفری به دعاویی است که مربوط به جرم و مجازات می‌باشد. از جمله دعاوی کیفری می‌توان به دعوای سرقت، قتل، اختلاس، کلاهبرداری اشاره کرد. در مقابل دعوای حقوقی به دعاوی گفته می‌شود که مربوط به جرم و مجازات نیستند. این دعاوی برای جبران حق تضییع شده یا جبران خسارت یا تعیین و تکلیف موضوعی نزد دادگاه مطرح می‌شوند. از جمله این دعاوی می‌توان به دعوای طلاق، مهریه، افراز ملک مشاع، ارث، وصیت و تخلیه ملک، خلع ید، الزام به تنظیم سند رسمی اشاره نمود.
تنظیم دادخواست
طرح دعوای حقوقی در دادگاه با تقدیم دادخواست آغاز می‌شود. بنابراین، برای مثال اگر شما قصد دارید تا دعوای الزام به تنظیم سند رسمی را علیه شخص دیگری اقامه نمایید، در نخستین گام باید دادخواست خود را تنظیم کنید. در تنظیم دادخواست موارد زیر باید ذکر شود:
1- تنظیم بر روی برگ چاپی مخصوص:
امروزه دادخواست‌ها از طریق سامانه الکترونیک قضایی ثبت می‌شوند.
2- تنظیم به زبان فارسی؛
3- امضا:
امضاهای امروزه الکترونیک هستند.
4- تاریخ؛
شما باید تاریخ تقدیم دادخواست خود را به دفتر دادگاه روی آن قید نمایید.
5- نام، نام خانوادگی، سن، اقامتگاه و حتی‌الامکان شغل خواهان؛
6- نام، نام خانوادگی، اقامتگاه و شغل خوانده؛
7- خواسته‌ی دعوا:
برای مثال الزام خوانده به تنظیم سند رسمی یا اعلام رابطه‌ی زوجیت یا محکومیت خوانده به پرداخت سیصد میلیون ریال.
8- بهای خواسته:
یعنی ارزش ریالی خواسته را بنویسید؛ برای مثال مبلغ 10 میلیون ریال جهت اجاره بها.
9- سبب یا جهاتی که خود را مستحق حقی می‌دانید:
برای مثال شما باید تصریح نمایید که مبتنی بر قرارداد اجاره یا رهن یا خرید و فروش یا وکالت و غیره یا مبتنی بر اتلاف یا غصب و غیره خود را مستحق حقی می‌دانید و به این علت طرح دعوا کرده‌اید.
10- آنچه را که از دادگاه درخواست دارید:
این مورد غیر از آنچه است که شما در قسمت تعیین خواسته و بهای آن تعیین می‌کنید و مواردی از قبیل هزینه دادرسی، حق‌الوکاله وکیل، سایر خسارات دادرسی، خسارت تأخیر انجام تعهد و غیره را شامل می شود.
11- ادله و مدارک اثبات دعوا؛
تنظیم شکواییه جهت طرح دعوای کیفری
بزه‌دیده شخصی است که از وقوع جرم متحمل ضرر و زیان می‌شود. بزه‌دیده می‌تواند هم تعقیب مرتکب به جرم را درخواست کند که در این صورت شاکی نامیده می‌شود و هم جبران ضرر و زیان وارده را مطالبه نماید که در این صورت مدعی خصوصی نامیده می‌شود. بنابراین کسی که جرم مستقیماً علیه او انجام می‌شود، می‌تواند شکایت کیفری خود را نزد دادسرا مطرح کند و از دادستان تقاضای تعقیب کیفری مرتکب را بنماید. توصیه می‌شود جهت شکایت کیفری به وکیل متخصص در امور کیفری مراجعه نمایید.
شایان ذکر است که طرح شکایت امروزه از طریق دفاتر خدمات قضایی انجام می‌شود و این دفاتر شکایت شما را به دادسرای صالح ارسال می‌کنند. توجه به تفاوت دادگاه و دادسرا ضروری است.
تنظیم شکواییه
شکایت کتبی را می‌توان حتی بر روی برگ‌های معمولی تنظیم نمود و در این خصوص الزامی جهت طرح شکایت بر روی برگ چاپی مخصوص وجود ندارد. با این وجود قانون قوه قضائیه را مکلف نموده است که اوراق متحد الشکلی را در اختیار مراجعان قرار دهد تا در تنظیم شکواییه مورد استفاده قرار گیرد. لازم به ذکر است که عدم استفاده از اوراق مزبور مانع از پذیرش شکایت نیست. شکایت کتبی یا تنظیم شکواییه چه بر روی برگ‌های چاپی مخصوص و چه بر روی برگ معمولی باید حاوی مواردی باشد. این موارد عبارت‌اند از:
الف) نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، تابعیت، مذهب، شماره شناسنامه، شماره ملی، نشانی دقیق و در صورت امکان نشانی پیام نگار (ایمیل)، شماره تلفن ثابت و همراه و کد پستی شاکی؛
ب – موضوع شکایت، تاریخ و محل وقوع جرم؛
پ – ضرر و زیان وارده به مدعی و مورد مطالبه وی؛
ت – ادله وقوع جرم، اسامی، مشخصات و نشانی شهود و مطلعان در صورت امکان؛
ث – مشخصات و نشانی مشتکی‌عنه یا مظنون در صورت امکان.
شکایت شفاهی
اگر بزه دیده شکایت خود را به صورت شفاهی مطرح نماید، اظهارات او در صورت‌مجلس قید و به امضاء یا اثرانگشت شاکی می‌رسد. هرگاه شاکی سواد نداشته باشد، مراتب در صورت مجلس قید و انطباق شکایت با مندرجات صورت مجلس تصدیق می‌شود.
پرسش و پاسخ مرتبط
تفاوت دادخواست و شکواییه در چیست؟
طرح دعوای حقوقی با تنظیم دادخواست انجام می‌شود و طرح دعوای کیفری با تنظیم شکوائیه.
آیا امکان شکایت به صورت شفاهی وجود دارد؟
کسی که از انجام جرم متحمل ضرر و زیان شده است می‌تواند شکایت خود را به صورت شفاهی نیز طرح نماید. در این صورت اظهارات او در صورت‌مجلس قید و به امضاء یا اثرانگشت او می‌رسد؛ این در حالی است که دادخواست می‌بایست کتبی باشد.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”
