آیا انتشار اسکرین شات چت خصوصی جرم است؟

گسترش روزافزون فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، مرزهای حریم خصوصی افراد را با چالش‌های متعددی مواجه کرده است. یکی از این چالش‌ها، انتشار اسکرین شات چت خصوصی در فضای مجازی است که بسته به محتوا و انگیزه منتشرکننده، ممکن است به جرائمی نظیر نقض حریم خصوصی، افترا، نشر اکاذیب و هتک حیثیت منجر شود. در این نوشتار، ضمن اشاره به قوانین در زمینه جرایم رایانه‌ای و مجازات انتشار اطلاعات خصوصی مانند انتشار اسکرین شات چت خصوصی، به راهکارهای جلوگیری از وقوع چنین تخلفاتی می‌پردازیم. همچنین از جنبه‌های حقوقی اثبات اصالت اسکرین‌شات و قابلیت استناد آن در دادگاه‌ها سخن گفته و در قالب پرسش و پاسخ به برخی ابهامات رایج پاسخ خواهیم داد.

مبانی قانونی انتشار اسکرین شات چت خصوصی در فضای مجازی

1. جرم‌انگاری نقض حریم خصوصی در قانون مجازات اسلامی

طبق ماده ۷۴۵ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (جرایم رایانه‌ای)، هر کس با استفاده از ابزارهای الکترونیکی یا مخابراتی اقدام به انتشار یا در دسترس قرار دادن صوت، تصویر، فیلم خصوصی یا اسرار دیگران کند، به‌نحوی که منجر به ضرر یا هتک حیثیت فرد شود، به حبس یا جزای نقدی و یا هر دو محکوم خواهد شد. در نتیجه، انتشار اسکرین شات چت خصوصی در فضای مجازی نیز به‌دلیل افشای اطلاعات شخصی یا خانوادگی افراد، می‌تواند مصداق این جرم قرار بگیرد.

2. افترا و نشر اکاذیب

براساس ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی، اگر فردی مطلبی خلاف واقع را به شخص دیگری نسبت دهد و قادر به اثبات صحت آن نباشد، مرتکب جرم افترا شده است. در صورتی که محتوای اسکرین شات‌های منتشرشده نیز حاوی اطلاعات کذب یا دستکاری‌شده باشد، می‌تواند تحت عنوان افترا یا نشر اکاذیب قابل پیگیری باشد.

3. قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات

قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات (مصوب ۱۳۸۸) بر حفاظت از کرامت انسانی و حریم خصوصی افراد تأکید دارد. اطلاعات شخصی افراد نظیر نام، نشانی، شماره حساب و دیگر داده‌های حساس، بدون رضایت مالک اطلاعات نباید در اختیار عموم قرار گیرد. بنابراین، انتشار چت‌های خصوصی نیز بدون رضایت صریح یا ضمنی شخص مقابل، مغایر با این قانون است.

ابعاد حقوقی و پیامدهای انتشار اسکرین شات

1. نقض حریم خصوصی

انتشار اسکرین شات چت خصوصی در فضای مجازی مصداق بارز نقض حریم خصوصی است. در صورت طرح شکایت کیفری، شخص متضرر می‌تواند از منتشرکننده به اتهام هتک حیثیت یا نقض حریم خصوصی شکایت کند.

2. افترا یا نشر اکاذیب

اگر اسکرین شات‌ها حاوی اطلاعات نادرست، تحریف‌شده یا ساختگی باشند، ممکن است فرد منتشرکننده به جرم افترا یا نشر اکاذیب تحت پیگرد قرار گیرد. این امر در صورتی است که محتوا باعث شود آبروی شخص مقابل خدشه‌دار گردد.

3. هتک حیثیت و توهین

افشای مکالمات خصوصی گاه به هتک حیثیت افراد می‌انجامد. در چنین حالتی، شخص آسیب‌دیده می‌تواند به‌استناد مواد مرتبط با توهین و هتک حیثیت در قانون مجازات اسلامی، طرح دعوی کند.

ضرورت مشاوره حقوقی؛ وکیل شما را از خطرات فضای مجازی محافظت می‌کند

در مواجهه با مشکلات حقوقی ناشی از انتشار اسکرین شات چت خصوصی در فضای مجازی، مراجعه به وکیل اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. وکیل متخصص در حوزه جرایم رایانه‌ای و حقوق سایبری می‌تواند:

الف- وضعیت حقوقی شما را به‌درستی بررسی کند.

ب- شواهد و مستندات را با استانداردهای قانونی تطبیق دهد.

ج- بهترین راهکار برای دفاع یا مطالبه خسارت را پیشنهاد دهد.

د- در صورت نیاز، پرونده را در مراجع قضایی پیگیری کرده و از منافع موکل دفاع کند.

حضور وکیل در چنین پرونده‌هایی باعث می‌شود هزینه و وقت کمتری صرف شود و احتمال موفقیت در دعوی قضایی یا صلح و سازش بیشتر گردد.

جمع‌بندی

انتشار اسکرین شات چت خصوصی در فضای مجازی، باتوجه به قوانین جرایم رایانه‌ای و سایر مقررات ایران، می‌تواند جرم محسوب شود و مجازات‌هایی نظیر حبس و جزای نقدی را در پی داشته باشد. جنبه‌های مختلفی چون نقض حریم خصوصی، افترا، نشر اکاذیب و هتک حیثیت در این زمینه مطرح‌اند و بسته به نوع و شدت محتوا، مجازات‌های متفاوتی اعمال می‌شود. از آنجا که اسکرین شات‌ها قابلیت دستکاری دارند، دادگاه‌ها در پذیرش آنها به‌عنوان مدرک، احتیاط به خرج می‌دهند. برای جلوگیری از تبعات کیفری و حقوقی، آگاهی از قوانین، کسب مشاوره از وکیل و رعایت اصول اخلاقی در فضای مجازی ضروری است.

پرسش و پاسخ مرتبط

گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سمانه جعفر پور”