فهرست مطالب
اموال غیر قابل توقیف بدهکار چیست؟
وقتی شخصی به دلیل بدهی محکوم به پرداخت مالی می‌شود، قانونگذار برای حفظ حداقل معیشت او و خانواده‌اش، برخی اموال را از توقیف مستثنی کرده است. این اموال که به اموال غیر قابل توقیف بدهکار معروف‌اند، در ماده ۲۴ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی تعریف شده‌اند. هدف این استثناها جلوگیری از عسر و حرج مدیون و تأمین نیازهای اولیه زندگی اوست. اما این مقررات تنها برای اشخاص حقیقی اعمال می‌شود و اشخاص حقوقی از آن مستثنی هستند. در ادامه، این اموال را به‌طور کامل بررسی می‌کنیم.
لیست اموال غیر قابل توقیف بدهکار
بر اساس ماده ۲۴ قانون، اموال غیر قابل توقیف بدهکار شامل موارد زیر است:
الف- منزل مسکونی: منزلی که عرفاً در شأن مدیون در حالت اعسار باشد، قابل توقیف نیست. اگر ارزش خانه بیش از شأن او باشد، مازاد آن فروخته می‌شود.
ب- اثاثیه ضروری: وسایلی مانند یخچال، تلویزیون یا فرش که برای زندگی روزمره مدیون و خانواده‌اش لازم است.
ج- آذوقه موجود: مواد غذایی به مقدار عرفی که برای مدتی ذخیره می‌شود، از توقیف معاف است.
د- کتب و ابزار علمی: برای افراد اهل علم، مانند اساتید یا محققان، این وسایل متناسب با شأن آن‌ها محفوظ می‌ماند.
ه- ابزار کار: وسایلی که کسبه، کشاورزان یا پیشه‌وران برای امرار معاش به آن نیاز دارند، مانند تراکتور یا چرخ خیاطی.
و- تلفن ضروری: تلفن مورد نیاز مدیون برای ارتباط روزمره قابل توقیف نیست.
ز- ودیعه اجاره: مبلغی که به موجر پرداخت شده، اگر برای اجاره خانه ضروری باشد و فقدان آن عسر و حرج ایجاد کند.
لازنم به ذکر است، این مقررات فقط برای افراد حقیقی است و شرکت‌ها یا اشخاص حقوقی نمی‌توانند از آن بهره‌مند شوند و در صورت ناتوانی مالی، باید اعلام ورشکستگی کنند.
شرایط و استثناهای توقیف اموال
هرچند این اموال به‌عنوان اموال غیر قابل توقیف بدهکار شناخته می‌شوند، اما شرایط و استثناهایی در این خصوص وجود دارد:
الف- اگر منزل مسکونی بیش از شأن عرفی مدیون باشد و او حاضر به فروش آن نباشد، دادگاه می‌تواند مازاد ارزش آن را برای پرداخت بدهی توقیف کند، مگر اینکه راه ساده‌تری مثل استفاده از منافع آن وجود داشته باشد.
ب- اگر اموال مستثنی به وجه یا عوض دیگری تبدیل شوند (مثلاً خانه در طرح عمرانی تخریب و پول دریافت شود)، این عوض قابل توقیف است، مگر اینکه مدیون قصد جایگزینی آن را داشته باشد.
تفاوت اموال قابل توقیف و غیر قابل توقیف
تفاوت اموال قابل توقیف و غیر قابل توقیف این است که اموال قابل توقیف معمولاً شامل دارایی‌های غیرضروری مانند خودرو لوکس، زمین اضافی یا حساب بانکی مازاد است؛ در حالی که اموال غیر قابل توقیف بدهکار به نیازهای اولیه زندگی مرتبط‌اند. مثلاً اگر مدیون دو خانه داشته باشد، خانه دوم قابل توقیف است، اما خانه‌ای که در آن سکونت دارد و در شأن اوست، خیر. این تمایز به قاضی اجازه می‌دهد تعادلی بین حقوق طلبکار و مدیون برقرار کند.
جمع‌بندی
اموال غیر قابل توقیف بدهکار مانند منزل مسکونی، اثاثیه ضروری، ابزار کار و ودیعه اجاره، خط قرمز قانون برای حفظ معیشت مدیون هستند. با این حال، استثناهایی مانند مازاد ارزش منزل یا تبدیل اموال به وجه می‌توانند این حفاظت را تحت تأثیر قرار دهند. شناخت دقیق این قوانین و همکاری با وکیل کلید موفقیت در حفظ حقوق شماست. اگر سوالی دارید، در بخش نظرات بپرسید تا بیشتر راهنمایی‌تان کنیم!
پرسش و پاسخ مرتبط
آیا خانه‌ای که بدهکار در آن زندگی می‌کند قابل توقیف است؟
خیر، منزل مسکونی که عرفاً در شأن بدهکار باشد، جزو اموال غیر قابل توقیف بدهکار است، مگر اینکه ارزش آن بیش از شأن او باشد و مازاد آن توقیف شود.
اگر ابزار کار بدهکار لوکس باشد، آیا از توقیف معاف است؟
خیر، ابزار کار جزو اموال غیر قابل توقیف بدهکار است، اما باید برای امرار معاش ضروری باشد و لوکس بودن ممکن است آن را از این دسته خارج کند.
“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سمانه جعفرپور”
