دادخواست فسخ معامله با استناد به خیار عیب

در صورتی که موضوع قرارداد معیوب باشد، هر یک از طرفین قرارداد که از عیب ضرر نمایند می‌توانند قرارداد را فسخ کنند یا ارش بگیرند. این موضوع خیار عیب نام دارد. در این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین ضمن ارائه اطلاعات مفید و کاربردی در رابطه با خیار عیب، نمونه دادخواست فسخ معامله با استناد به خیار عیب را نیز در اختیار شما قرار خواهیم داد. با این وجود توصیه می‌شود از آنجایی که هر دعوا شرایط مخصوص به خود را دارد جهت تنظیم دادخواست فسخ معامله به استناد خیار عیب به وکیل حقوقی مراجعه کنید.

شروع مشاوره حقوقی آنلاین

درخواست مشاوره تلفنی

درخواست وکیل

نصب اپلیکیشن حقوقی لاوین

کافه بازار

مایکت

وب اپلیکیشن

دانلود مستقیم

خیار عیب چیست؟

خیار عیب حق فسخ یا حق گرفتن ارشی است که در صورت معیوب بودن موضوع قرارداد، برای طرفی که از عیب ضرر می‌نماید ایجاد می‌شود. این خیار برای صاحب آن که ذوالخیار یا صاحب خیار نام دارد دو حق ایجاد می‌نماید:

1- حق فسخ قرارداد؛

2- گرفتن ارش؛

تصور نمایید پس از انعقاد قرارداد بیع یا خرید و فروش خودرویی مشخص می‌شود که خودرو معیوب است. در اینجا خریدار خودرو با استناد به خیار عیب دارای دو حق است. در واقع او هم می‌تواند قرارداد را فسخ نماید و هم می‌تواند خودرو را نزد خود نگه دارد و ارش بگیرد.

شایان ذکر است، در برخی موارد خیار عیب صرفاً حق فسخ ایجاد می‌نماید و صاحب خیار نمی‌تواند ارش بگیرد. این موارد عبارت‌اند از:

1- در قرارداد اجاره چنان چه مال موضوع قرارداد، مثلاً آپارتمان مورد اجاره، معیوب باشد یا در مدت اجاره معیوب شود، مستأجر فقط می‌تواند معامله را فسخ کند و حق دریافت ارش را ندارد.

2- در عقد ازدواج، در صورت عیوب موجد فسخ نکاح، زوجین صرفاً می‌توانند نکاح یا ازدواج را فسخ کنند.

ارش چیست؟

تفاوت کارشناسی مال صحیح و معیوب ارش نام دارد. روش محاسبه ارش به این صورت است که:

1- قیمت مال صحیح و معیوب توسط کارشناس تعیین می‌شود؛

2- نسبت بین قیمت مال صحیح و معیوب محاسبه می‌گردد؛

3- به نسبت قیمت مال صحیح و معیوب، قیمتی که در رابطه طرفین می‌بایست برای مال معیوب پرداخت شود، محاسبه می‌گردد؛

4- در آخر تفاوت این قیمت و مبلغی که پرداخت شده مشخص می‌شود که این تفاوت دو قیمت ارش نام دارد.

برای مثال در قرارداد بیع یا خرید و فروش، مالی به قیمت 3 میلیون تومان فروخته می‌شود. در صورتی که این مال معیوب باشد و خریدار با استناد به خیار عیب قصد دریافت ارش را داشته باشد، ارش به صورت زیر محاسبه می‌شود:

1- کارشناس قیمت مال سالم و قیمت معیوب آن مال را تعیین می‌کند: دو میلیون و هفتصد هزار تومان قیمت سالم و یک میلیون و هشتصد هزار تومان قیمت معیوب.

2- حال نسبت این دو قیمت را با توجه به قیمت پرداختی توسط خریدار محاسبه می‌کنیم:

2700000/1800000*3000000

پس از انجام این محاسبه مشخص می‌شود که به لحاظ قیمت پرداختی توسط مشتری و قیمت‌های کارشناسی، خریدار برای مال معیوب می‌بایست دو میلیون تومان پرداخت می‌کرد. تفاوت این مبلغ با مبلغ پرداختی یک میلیون تومان است. این مبلغ یک میلیون تومان ارش نام دارد.

شرایط ایجاد خیار عیب

مطابق با قانون مدنی برای آن که خیار عیب به وجود آید می‌بایست شرایطی وجود داشته باشد. این شرایط عبارت‌اند از:

الف- معیوب بودن موضوع معامله: خیار عیب زمانی ایجاد می‌شود که موضوع معامله معیوب باشد. برای مثال در صورتی که تلویزیون خریداری شده روشن نشود معیوب محسوب می‌شود.

ب- عیب باید یا در هنگام انعقاد قرارداد وجود داشته باشد یا تا پیش از تسلیم موضوع معامله به طرف دیگر قرارداد به وجود آمده باشد: لازم به ذکر است عیبی که پس از تسلیم موضوع معامله به طرف دیگر قرارداد به وجود می‌آید، چناچه نتیجه عیبی باشد که پیش از تسلیم وجود داشته است، مجوز فسخ یا دریافت ارش را به طرفی که از عیب ضرر می‌کند را می‌دهد. در این خصوص باید توجه داشت که در قرارداد اجاره، عیبی که پس از تسلیم مال موضوع اجاره به مستأجر به وجود می‌آید نیز موجب حق فسخ برای مستأجر است. البته برای مستأجر امکان دریافت ارش وجود ندارد.

ج- عیب باید مخفی باشد: در واقع عیبی سبب ایجاد خیار عیب خواهد شد که مخفی باشد. به عبارت دیگر طرف قرارداد از وجود آن عیب نا آگاه باشد. در رابطه با مخفی بودن عیب می‌بایست این موضوع را مد نظر قرار داد که عیبی مخفی محسوب می‌شود که طرف مقابل از آن مطلع نباشد. بنابراین تفاوتی ندارد که آن عیب واقعاً پنهان باشد یا آشکار. مهم این است که طرف معامله از عیب آگاه نباشد.

فوری بودن خیار عیب

منظور از فوری بودن خیار عیب این است که شخص صاحب خیار از زمانی که از معیوب بودن موضوع قرارداد مطلع می‌‌شود، می‌بایست در یک فوریت عرفی خیار عیب خود را اعمال نماید. به عبارت دیگر می‌بایست در یک فوریت عرفی یا قرارداد را فسخ نماید یا ارش دریافت کند. در غیر این ‌صورت، خیار عیب ساقط می‌شود و دیگر صاحب خیار، حق فسخ معامله یا گرفتن ارش را نخواهد داشت.

مواردی که صرفاً می‌توان ارش گرفت

خیار عیب تنها خیاری است که دو حق به صاحب خیار اعطا می‌نماید: فسخ قرارداد و یا دریافت ارش. با این وجود در برخی موارد صاحب خیار صرفاً می‌تواند ارش بگیرد و حق فسخ معامله را ندارد. این موارد عبارت‌اند از:

الف- در صورتی که موضوع معامله نزد صاحب خیار تلف شود: برای مثال چنانچه آپارتمان موضوع قرارداد بیع معیوب باشد اما این آپارتمان بر اثر گود برداری غیراصولی از بین برود. در این صورت خریدار آپارتمان صرفاً می‌تواند از فروشنده آن ارش دریافت نماید.

ب- چنانچه صاحب خیار موضوع معامله را به دیگری انتقال دهد: در صورتی که صاحب خیار موضوع معامله را که معیوب است به شخص دیگری انتقال دهد، صرفاً می‌تواند ارش دریافت کند و حق فسخ معامله را ندارد.

ج- ایجاد تغییر در موضوع مورد معامله: در صورتی که صاحب خیار در موضوع مورد معامله تغییری ایجاد کند دیگر نمی‌تواند قرارداد را فسخ کند و صرفاً حق دریافت ارش را دارد. برای مثال اگر موضوع معامله گندم باشد و خریدار آن را به آرد تبدیل نماید و سپس مشخص شود که گندم معیوب بوده است، خریدار فقط حق دریافت ارش را دارد.

د- حدوث عیب جدید در موضوع قرارداد: در صورتی که در موضوع قرارداد عیب جدیدی به وجود آید، صاحب خیار نمی‌تواند قرارداد را فسخ نماید و صرفاً حق دریافت ارش دارد مگر در دو صورت:

1- عیب جدید ناشی از عیب سابق باشد: در این صورت صاحب خیار هم حق فسخ قرارداد را دارد و هم حق دریافت ارش؛

2- عیب جدید در زمان خیار مختص خریدار باشد: به عبارت دیگر اگر عیب جدید در زمانی به وجود آید که یکی از خیارات مجلس، حیوان یا شرط صرفاً برای خریدار وجود داشته باشد. در این صورت خریدار هم حق فسخ قرارداد را دارد و هم حق دریافت ارش.

نمونه دادخواست فسخ معامله با استناد به خیار عیب

نمونه برگ دادخواست به دادگاه نخستين:

پرسش و پاسخ مرتبط

“گروه تولید محتوای تخصصی لاوین– سجاد اسفندیاری”