دسترسی به انرژی ارزان برای اقتصادهای بزرگ امری بسیار مهم است. با این حال، توزیع نابرابر منابع سوخت فسیلی و نیاز به دسترسی گسترده به انرژی، می‌تواند منجر به آسیب‌پذیری گسترده‌ای شود. اینجاست که بحث امنیت انرژی، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
از آنجایی که نفت و گاز بیشترین سهم را در سبد انرژی جهان دارد، بنابراین امنیت انرژی بیشتر به امنیت نفت و گاز اشاره دارد. اگر بگوییم نفت، سیاسی‌ترین کالای جهان است، سخن بی راهی نگفته‌ایم. بنابراین بی‌ثباتی سیاسی کشورهای تولیدکننده نفت، دستکاری در منابع انرژی و رقابت بر سر منابع ممکن است به عنوان تهدیداتی برای امنیت انرژی به شمار آیند.
تغییر بازارها و پیشرفت‌های فناوری در دهه‌های اخیر، اهمیت موضوعات سه‌گانه‌ی تمرکززدایی، کربن زدایی و امنیت انرژی را روشن کرده است. این سه مفهوم ذاتاً در هم تنیده شده‌اند و به اندازه‌‌ی خود بر مقررات جهانی انرژی تأثیر زیادی می‌گذارند. آشنایی با این مفاهیم، کلید درک ماهیت در حال تحول مقررات انرژی در سازمان تجارت جهانی (WTO) است. این نوشتار از سایت گروه حقوقی لاوین، مطالبی را در خصوص امنیت انرژی ارائه می‌نماید.
فهرست مطالب
تعریف
اصطلاح «امنیت انرژی» اغلب هم در زمینه روابط بین‌الملل و هم در بحث‌های سیاست بین‌المللی و ملی در مورد تأمین انرژی یک کشور استفاده می‌شود. با این حال، معنای دقیق آن همیشه روشن نیست.
به طور سنتی امنیت انرژی، آمال و آرزوی مصرف‌کنندگان انرژی در دریافت منابع انرژی، با قیمت‌های قابل پرداخت و قابل دسترس در همه زمان‌ها تعریف می‌شود. قرن‌هاست که کشورها به درجات مختلف با وابستگی انرژی خود به جوامع دیگر مواجه هستند. با این حال، رابطه‌ی جوامع انسانی با سیستم‌های انرژی در دنیایی که به طور مرتب جهانی‌تر می‌شود و در عصر پیشرفت تکنولوژی و دیجیتال به سر می‌برد، بسیار پیچیده‌تر می‌شود. بنابراین بدیهی است که امنیت انرژی با عملکرد مناسب اقتصاد جوامع و حتی امنیـت ملی آنها ارتباط دارد.
در واقع، امنیـت انرژی به عنوان یک مفهوم چند وجهی تعریف می‌شود. ناتوانی در تعریف دقیق امنیـت انرژی، به دلیل این است که در ادبیات و سیاست روابط بین‌الملل این که این مفهوم دقیقاً چه چیزی را پوشش می‌دهد، دهه‌ها موضوع بحث بوده است.
بسیاری از سؤالات در مورد مفهوم امنیت انرژی بی پاسخ مانده است. اما می‌توانیم نتیجه بگیریم ایمنی انرژی یعنی: تنوع بخشیدن به منابع تامین انـرژی و اطمینان از عرضه آنها با قیمتی قابل قبول برای جامعه و اقتصاد. البته این عرضه باید در بلندمدت پایدار باشد و به همین دلیل، مفهوم پایداری از امنیت انرژی جدا نیست.
امنیت انرژی و نفت و گاز
مدت‌هاست که امنیت انرژی از دغدغه‌های اصلی کشورهای صنعتی و مصرف‌کننده عمده انـرژی بوده است. ایده‌ی امنـیت عرضه‌ی انـرژی با شکل گیری آژانس بین المللی انـرژی (IEA) همراه شد که در آن سیستم واکنش سریع برای وضعیت اضطراری در عرضه نفت، تدوین و مورد توافق تمامی اعضای آن قرار گرفت. از آنجایی که نفت و گاز بیشترین سهم را در سبد انرژی جهان داراست بنابراین امـنیت انرژی بیشتر به امنیـت نفت و گاز اشاره دارد.
مفهوم امنیـت انرژی در طول زمان تغییر یافته و اکنون شامل امنیت عرضه و نیز امنیـت تقاضای انـرژی است. همچنین بدون ثبات سیاسی و اقتصادی کشورهای تولید و مصرف کنندگان انـرژی دستیابی به امنـیت بلندمدت و متداوم انـرژی غیرممکن است. این نکته‌ی مهمی است که گاه از چشم مصرف‌کنندگان بزرگ صنعتی و به خصوص قدرت‌های بزرگ پوشیده می‌ماند. امنـیت انرژی یک مفهوم چند بعدی است. بر اساس این ابعاد چندگانه که در آن تولیدکنندگان, مصرف کنندگان و سرمایه گذاران در ریسک ها با همدیگر مشارکت دارند، یک امنیـت انرژی پایدارتر قابل حصول است.
در پایان توصیه می‌شود جهت ارتباط با وکیل بین المللی مجرب و با تجربه به سایت گروه حقوقی لاوین وارد شوید. در لاوین کیفیت خدمات تضمین شده است.
پرسش و پاسخ
امروزه ارتباط امنیـت انرژی و قوانین تجارت بین الملل چگونه است؟
در چارچوب قوانین تجارت بین‌الملل، هیئت‌های سازمان تجارت جهانی و هیئت استیناف در چندین منازعه اخیر با موضوع امنیت انرژی مواجه شده‌اند و ملزم به بررسی معنای آن شده‌اند.
بازارهای انرژی چگونه می‌توانند امنیـت خود را تأمین کنند؟
تنوع بخشیدن به منابع تامین انـرژی و اطمینان از عرضه‌ی آنها با قیمتی قابل قبول باعث امنیـت انرژی می‌شود. برای تضمین امنیـت انرژی، بازارهای انـرژی باید در برابر شوک‌ها (به عنوان مثال مانند مناقشات مکرر ترانزیت گاز که بین روسیه و اوکراین رخ داد و مستقیماً تعداد زیادی از اعضای اتحادیه اروپا را تحت تأثیر قرار داد) مقاوم باشند.
“تولید محتوای تخصصی لاوین– ملیکا میرزایی”
